Economie examentraining - B. Arbeid en productie

Economie examentraining 

B. Arbeid en productie

B. Arbeid en productie

• B1. Productiekosten en prijzen
• B2. Arbeid 

Verkoopprijs

De verkoopprijs komt zo tot stand:

Inkoopprijs Brutowinstmarge	+
Verkoopprijs exclusief btw btw per product	+
Verkoopprijs inclusief btw

Verkoopprijs

Verkoopprijs = prijs waarvoor de consument het koopt

Inkoopprijs = kosten om grondstoffen in te kopen

Brutowinstmarge = de marge eroverheen zodat de producent er iets aan verdient

Btw = belasting op toegevoegde waarde (21% of 9%)

Afzet, omzet en marktaandeel

Afzet = aantal verkochte producten

Omzet = totale opbrengst van verkopen in een periode

Omzet = verkoopprijs exclusief btw x afzet

Afzet, omzet en marktaandeel

Marktaandeel = afzet van dat bedrijf in een percentage van de totale afzet op de markt

Marktaandeel = afzet bedrijf / afzet markt x 100%

Bedrijfskosten

Productiekosten = kosten van productie

• Vaste kosten: veranderen niet bij meer of minder productie (voorbeeld: huur pand)
• Variabele kosten: veranderen bij meer of minder productie (voorbeeld: loon per uur)

Bedrijfskosten

Bedrijfskosten = alle vaste en variabele kosten samen

• Huisvestingskosten
• Loonkosten
• In- en verkoopkosten
• Leveringskosten
• Afschrijvingskosten

Afschrijving = waardevermindering van duurzame productiemiddelen

Brutowinst en nettowinst

Brutowinst = verkoopprijs exclusief btw - inkoopprijs exclusief btw

Nettowinst = brutowinst - bedrijfskosten

Brutowinst en nettowinst

Voorbeeld: 

Brutowinst en nettowinst

Verkoopprijs inclusief btw = verkoopprijs exclusief btw x 1,21

Verkoopprijs exclusief btw = verkoopprijs inclusief btw : 1,21

Let op: btw komt altijd bovenop de 100%

Uit welke twee onderdelen bestaat de consumentenprijs

1. verkoopprijs en brutowinstmarge
2. verkoopprijs en btw
3. inkoopprijs en brutowinst
4. inkoopprijs en btw

Om uiteindelijk een flinke winst te maken is het nodig dat Action een grote afzet heeft. Wat wordt er bedoeld met afzet?

1. het aantal producten dat ingekocht wordt
2. het aantal producten dat verkocht wordt
3. het aantal verkochte producten x kostprijs product
4. aantal verkochte producten x verkoopprijs van product

Wat wordt verstaan onder marktaandeel?

1. afzet van bedrijf als percentage van de totale afzet in een bedrijfstak
2. afzet van bedrijf als percentage van de totale omzet in een bedrijfstak
3. winst van een bedrijf als percentage van de afzet van het bedrijf
4. winst van een bedrijf als percentage van de omzet van het bedrijf

In welke regel staan uitsluitend bedrijfskosten?

1. btw, huisvesting, verzekeringen
2. btw, inkoopwaarde, personeelskosten
3. energiekosten, inkoopwaarde, personeelskosten
4. energiekosten, huisvesting, verzekeringen

1. de variabele kosten kunnen over meer producten worden verdeeld
2. de variabele kosten kunnen over minder producten worden verdeeld
3. de vaste kosten kunnen over meer producten worden verdeeld
4. de vaste kosten kunnen over minderproducten worden verdeeld

Ronald is boer met 90 koeien. Elke koe geeft per dag 30 liter melk. Ronald kreeg in 2010 gemiddeld €27,75 per 100 liter melk. Bereken de omzet van Ronald in 2010

B. Arbeid en productie

• B1. Productiekosten en prijzen
• B2. Arbeid 

Arbeidsverdeling

Arbeidsverdeling = verdelen van taken waarbij iedereen doet waar hij goed in is (specialisatie)

Vier sectoren:

1. Primair (landbouw)
2. Secundair (verwerkt primaire producten)
3. Tertiair (commerciële dienstverlening)
4. Quartair (niet-commerciële dienstverlening)

Arbeidsproductiviteit

Arbeidsproductiviteit = productie per werknemer in een bepaalde periode

• Arbeidsomstandigheden
• Scholing
• Mechanisering
• Arbeidsverdeling
• Arbeidsvoorwaarden
• Arbeidsmotieven
• Arbowet
• Automatisering

Hoge productiviteit

Lage kostprijs

Arbeidsverdeling

Keerzijde van arbeidsverdeling: vervreemding tussen werknemer en eindproduct (omdat iedereen maar een klein deel bijdraagt)

Arbeidsmarkt

Arbeidsmarkt = geheel van vraag en aanbod

Aanbod

• Alle werkenden en werkzoekenden (beroepsbevolking) 

Vraag

• Bezette banen en vacatures
• Vanuit bedrijven en overheid

Arbeidsmarkt

Krappe arbeidsmarkt = meer arbeidsplaatsen dan werknemers

• Tekort aan werknemers
• Vraag groter dan aanbod
• Hogere lonen en betere voorwaarden

Ruime arbeidsmarkt = overschot op de arbeidsmarkt

• Aanbod groter dan vraag
• Werkloosheid
• Lagere lonen en slechtere voorwaarden

Arbeidsmarkt

Overheid speelt een rol in het bieden van gelijke kansen

Werkloosheid

Vijf soorten

1. Structureel (product vervangen, nieuwe technieken)
2. Regionaal
3. Seizoen
4. Frictie (tijd tussen studie en werk of twee banen)
5. Conjunctureel (schommelingen in de economie)

Werkloosheid

Vicieuze cirkel:

Werkloosheid

Loon-prijsspiraal = vicieuze cirkel tussen lonen en prijzen

UWV 

• registreert werklozen
• arbeidsbemiddeling
• werkloosheidsuitkering (lager dan het loon)

Verborgen werkloosheid = niet geregistreerd

Werkloosheid

Overheid neemt maatregelen tegen werkloosheid (zie samenvatting)

• Verhogen van inkomens of verlagen belasting
• Verhogen van overheidsuitgaven door aanbesteden van werk
• Verlagen van prijzen door innovatie
• Beïnvloeden van loonkosten via belastingen
• Loonkostensubsidies
• Verkorting van arbeidstijd
• Verlenging van bedrijfstijd

Werkloosheid

Overheid neemt maatregelen tegen werkloosheid (zie samenvatting)

• Kinderopvang 
• Scholing
• Scholing als kostenpost en investering

Werkloosheid kan meerdere landen beïnvloeden

Voorbeeld: veel werkloosheid in Griekenland, waardoor veel Grieken naar Nederland komen, hierdoor raken mensen in Nederland werkloos.

Te berekenen valt dat Grieken gemiddeld 47% meer uren werken dan de Nederlanders. De jaarproductie van Grieken ligt niet 47% hoger dan die van Nederlanders. Die is minder dan 47%Hoe komt dat?

1. De arbeidsproductiviteit per uur van Grieken is hoger dan die van Nederlanders
2. De arbeidsproductiviteit per uur van Grieken is lager dan die van Nederlanders
3. Griekenland heeft meer werkenden dan Nederland
4. Griekenland heeft minder werkenden dan Nederland

Nu Stijn gaat werken, is zijn inkomen niet veel hoger dan met een volledige Wajong uitkering. Toch wil hij graag blijven werken. Noem twee arbeidsmotieven, anders dan een financieel motief, voor Stijn om toch te werken

Bij een koeienboerderij wordt de arbeidsproductiviteit gemeten in liters melk per gewerkt uur. De koeien worden gemolken met een melkmachine. Welke aanpassing zal de arbeidsproductiviteit per gewerkt uur doen stijgen?

1. Een snellere melkmachine
2. Extra personeel aannemen
3. Het personeel langer laten werken
4. Minder koeien gaan houden

In Drimmelen zijn Bart en Klazien de hardwerkende eigenaren van boerderijcamping Groene Hoeve. Het bedrijf heeft 30 kampeerplaatsen en 10 vakantiehuisjes. Afgelopen jaar zijn meer gasten en overnachtingen dan ooit tevoren geboekt. Ze hebben dat voor elkaar gekregen met minder personeel. Welke conclusie is juist?

1. De arbeidsproductiviteit per jaar is gedaald
2. De arbeidsproductiviteit per jaar is gestegen
3. De arbeidsproductiviteit per jaar is gelijk gebleven

Leg uit hoe een betere arbeidsverdeling de arbeidsproductiviteit kan verhogen

Edwin wil maatregelen gaan nemen om de arbeidsproductiviteit per uur te verhogen. Door welke maatregel kan de productiviteit toenemen?

1. Arbeidsverdeling toepassen
2. Meer personeel aannemen
3. Meer verschillende opdrachten laten uitvoeren
4. Werknemers meer dagen laten werken

Mede door de economische crisis en de bezuinigingen die de regering doorvoert, is er op de arbeidsmarkt sprake van relatief veel aanbod van arbeid. Wat zijn de aanbieders van arbeid?

1. bedrijven
2. bedrijven en overheid
3. werkzoekenden
4. werkzoekenden en werkenden

Welke instantie bemiddelt in Nederland tussen vragers naar en aanbiders van werk?

1. CBS
2. FTE
3. NIBUD
4. UWV

Als zzp'ers al meerdere jaren geen opdrachten meer kunnen vinden, melden zij zich uiteindelijk aan bij het UWV en worden officieel geregistreerd als werkloos. Geef een financiële reden waarom ze zich aanmelden bij het UWV.

Arno's vrouw vindt het vervelend dat ze minder inkomen hebben nu Arno werkloos is. In tegenstelling tot zijn vrouw maakt Arno zich meer druk om andere nadelen van het werkloos zijn. Noem twee andere nadelen.

In de jaren tachtig werden veel werkweken in Nederland verkort van 40 uur naar 38 uur en zelfs 36 uur om op deze manier de werkloosheid terug te dringen. Leg uit hoe door het verkorten van de werkweek de werkloosheid kon afnemen.

Werkloosheid kost de overheid veel geld, omdat ze hierdoor veel belastingontvangsten misloopt. Geef een ander financieel gevolg voor de overheid wanneer de werkloosheid hoog is.