Zorginnovatie en technologie les 3 Ethiek

• maatschappelijke zorg
• MBO
• Studiejaar 3

Zorginnovatie en technologie

Les 3/ Periode 1

Ethiek

Planning

1. Terugkoppeling vorige week
2. Theorie Ethiek
3. Uitwerken ethische dillema's
4. Opdracht volgende week
5. Afsluiting

Doel van de les

• Je weet het belang van ethiek bij de inzet van techniek in de zorg.
• Je weet wat je eigen belang en mening is over bepaalde ethische vraagstukken. 
• Je weet de rol van de privacy en wetgeving bij de inzet van techniek in het werkveld.

Wat is een visie?

1. Wat een bedrijf/instelling wil bereiken in de toekomst
2. De weg ernaar toe!
3. Droomscenario
4. Zowel a, b als c zijn correct

Wat wordt verstaan onder technologie?

1. Bedenken en maken van een hulpmiddel die de mens gebruikt
2. Handvatten hoe om te gaan met innovatie

Welke drie wetten hebben wij vorige week uitgewerkt?

Ethiek

• Nadenken over goed handelen
• Wat vind je goed en wat vind je niet goed? 
• Waarmee ben je het eens en waarmee niet?
• Wat vind je acceptabel en wat niet? 

Wat vinden jullie van het volgende filmpje?

Een aanvaardbare oplossing of grensoverschrijdend?

Ethiek

Systematisch nadenken over het handelen van mensen, met als vraag of dat handelen uiteindelijk goed is. 

Ethische dillema's of lastige keuzes ontstaan zodra je in je werk als zorgverlener niet meteen weet wat goed is om te doen.

Zie filmpje;

Hoe maak je een afgewogen keuze? 

• Verkennen (Wat is er aan de hand?)
• Onderzoeken (Wat is het dilemma/ethische vraag?)
• Afwegen (Wat zijn de gevolgen en voor wie?)
• Besluiten

1. Verkennen: wat is er aan de hand? Welke handelingsopties

zijn er en wie zijn in deze situatie de betrokkenen?

2. Onderzoeken: wat is de ethische vraag of het dilemma?

Welke argumenten (waarden, belangen en principes) zijn

hier in het spel?

3. Afwegen: weeg zorgvuldig af waarom je een bepaalde keuze maakt en

wat mogelijke gevolgen zijn voor wie. Wat is het gevolg voor de cliënt van

jouw handeling of het nalaten daarvan?

4. Besluiten: zoek naar de balans tussen alle (morele) betrokkenen met het

oog op goede zorg.

Maak de juiste afweging

• Veiligheid of vrijheid?
• Wens van de cliënt, familie of professional?

Praat met collega's!

Rekening houden met:

• Autonomie (zelfstandigheid/zelfbeschikking / recht om zelf te bepalen wat je doet)
• Privacy (wat gebeurt er met de persoonsgegevens?)
• Wetten 'De Wet zorg en dwang'( het is 'nee' tenzij) geldt vanaf 1 januari 2020 en beschermt de rechten van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie). Het is ‘Nee, tenzij’. In principe mogen zorgverleners geen vrijheidsbeperkingen toepassen

Opdracht!

Maak 2 of 3 tallen en bespreek de opdracht met elkaar.

Wat vind jij ethisch? Bekijk eerst het filmpje.

Worden de gegevens opgeslagen die de robot doorkrijgt?

Wie controleert of Lydia daadwerkelijk haar medicatie heeft ingenomen?

Wie is er verantwoordelijk voor de robot wanneer er iets met de techniek aan de hand is?

Veiligheid óf vrijheidsbeperking?

Zorgtechnologie biedt niet per definitie meer veiligheid. Het kan ook schijnveiligheid geven. Want stel dat de valmelder afgaat, dan is daarmee niet de situatie voorkomen. Toezichthoudende technologie, zoals sensoren en cameratoezicht, kunnen helpen maar ze kunnen ook zorgen voor minder privacy en minder eigen regie. Bijvoorbeeld een GPS tracer. 

Wat is zorgtechnologie eigenlijk?

Onder zorgtechnologie (of: zorgdomotica) verstaan we alle techniek die de zorg ondersteunt. Het ondersteunt bij het toezicht houden, het opvolgen van noodmeldingen en bij toegangscontrole. Bijvoorbeeld met een uitluistersysteem, leefstijlmonitoring, cameratoezicht, beweegsensoren in de kamer, dwaaldetectie (GPS), leefcirkels, slim incontinentiemateriaal of een slim matras. Op allerlei manieren kan zorgtechnologie bijdragen aan veiligheid, comfort en zelfstandigheid. En dus aan betere zorg en een beter leven. Innovatie in de zorg is onmogelijk zonder deze technologie.

Zorg is én blijft mensenwerk

Vergeet ook niet dat de zorg vooral mensenwerk is én blijft. Technologische ontwikkeling in de zorg kunnen de zorgverlener ontlasten, maar als je een signaal krijgt op je mobiel, dan moet je handelen. Zorgtechnologie zorgt op zichzelf dus niet altijd voor meer veiligheid.   

Denken vanuit de individuele cliënt

Belangrijk is om te denken vanuit de individuele cliënt. Om op basis daarvan de juiste balans te vinden tussen technologie en de mens en tussen veiligheid en vrijheid. 

Inzet zorginnovatie en technologie

• Wat is de goede zorg?
• Wat doet het met iemands privacy en autonomie?
• Is het een vrijheidsbeperking of een alternatief op een vrijheidsbeperking? 
• Wanneer mag je het toepassen?
• Wie vragen we om toestemming? (zie filmpje)

Opdracht volgende week

Maak opdracht 1, 4 en 5

Tot volgende week!

Autonomie;  zelfstandigheid, zelfbeschikking (recht om zelf te bepalen wat je doet) veiligheid maar stuk privacy/ eigen nacht/ eigen leven lijden zonder dat de hulpverlener aankloppen.

Privacy

Een belangrijk ethisch aspect van technologie is bijvoorbeeld wat er gebeurt met de persoonlijke gegevens in het systeem. Of wat robots doen met de autonomie en privacy van mensen. En wie is er eigenlijk verantwoordelijk als er iets misgaat? Is dat de instelling, de fabrikant of de zorgverlener?

De Wet zorg en dwang

De Wet zorg en dwang (Wzd) geldt vanaf 1 januari 2020 en beschermt de rechten van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie). Het is ‘Nee, tenzij’. In principe mogen zorgverleners geen vrijheidsbeperkingen toepassen.

https://opencareconnect.eu/actueel/zorgtechnologie-vrijheid-of-vrijheidsbeperking/

https:

https: