5.1 De Europese expansie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

5.1 De Europese expansie

Hoe kon verschil in rijkdom in de wereld ontstaan?

Hoe kon verschil in rijkdom
in de wereld ontstaan?

Zoek Spanje

Spanje bestaat bijna...

De Itinerario, of Voyage ofte schipvaert, naer Oost ofte Portugaels Indien (...enz. enz.), was meer dan alleen een routekaart.

Er stonden heel veel tekeningen in van vreemde kusten, dieren, mensen en hun rituelen. De Nederlanders keken hun ogen uit.

Waarom begon de Europese expansie juist nu?

• Waarom niet al veel eerder?
• Of pas veel later? 
  

Politieke redenen

• Gebiedsuitbreiding
• Groot rijk stichten --> aanzien
• Welvaart
• Minder vrij begaanbare handelsroutes over land door opkomst van de Ottomanen en uiteenvallen Mongoolse Rijk 
• Alternatief: routes over zee

Economische redenen

• Toename vraag specerijen & omzeilen van tolwegen
• Goud en zilver
• Handel en winst
• Plantages

Nieuwe ontwikkelingen die ook meespeelden:

• Uitvinding van een nieuw soort kompas
•  vernieuwingen in de scheepsbouw
• vernieuwingen in cartografie

Mappa Mundi 1300

Kaart uit de Middeleeuwen

Kaart uit 1589, door Mercator

Kaart van Europa door Mercator, 1589

Mercator was uitvinder van de mercatorprojectie

het donkergroene deel van de wereld was voor Spanje

het lichtgroene deel van de wereld was voor Portugal

Christoffel Columbus

Christoffel Columbus

• In 1492 kwam hij aan in Amerika. Hij dacht echter dat hij in Indië was. Was namelijk op zoek naar een westelijke route naar Indië.

Conquistadores

Conquistadores

• Na Columbus volgden meer Spaanse avonturiers in zijn voetsporen
• De veroveringen gingen om geld, land en macht
• Ging gepaard met veel geweld 
• Als belonging kregen zij van de Spaanse koningen grote landgoederen, haciënda's
• Hoe waren de conquistadores in staat om in korte tijd zo'n groot gebied te veroveren?

Paarden, zwaarden

en ziektekiemen

De veroveringen

• De lokale bevolking van de veroverde gebieden moest in de mijnen of op de plantages van de Spanjaarden werken
• De verwachting was dat ze zich snel zouden bekeren tot het christendom
• Dit ging echter toch niet zo makkelijk...
• Encomienda: juridisch systeem waarbij Spanjaarden de lokale bevolking moesten onderrichten in het geloof in ruil voor een stuk land

Waarom was er zo weinig kritiek op de gewelddadige aanpak van de Spanjaarden en Portugezen?

De veroveringen

• Dus veel dwangarbeid, veroveringen en geweld
• Niet iedereen was het hier mee eens
• vooral geestelijken waren tegen de manier waarop de bekeringen en de veroveringen gebeurden
• 1542: Nieuwe Wetten: Oorspronkelijke bewoners van Midden- en Zuid-Amerika kregen rechten en golden voor de Spaanse wet als volwaardige mensen
• Gevolg: Tot slaaf gemaakten werden voortaan uit Afrika gehaald

Noem twee culturele gevolgen van de komst van de Spaanse conquistadores die in Zuid-Amerika ook vandaag nog zichtbaar zijn.

Welke gevolgen hadden de ontdekkingsreizen voor de veroverde gebieden?

De Indianen hadden een andere beschaving dan de Europese ontdekkingsreiziger. Columbus werd met open armen ontvangen. En omdat Indianen geen grondbezit kenden, kon Columbus heel makkelijk Amerika "inpikken"

Columbus dacht dat hij in India was, vandaar Indianen...