Th 1 Organen & Cellen

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Th 1 Organen & Cellen

Bs 1 Organismen

Organismen: Alle levende wezens op aarde. Bacteriën, schimmels, planten en dieren. 

Opgebouwd uit 1 of meerdere cellen

Alle organismen vertonen levenskenmerken:

Stofwisseling: ademhalen, voeden & uitscheiden, groeien, ontwikkelen,

reageren op prikkels: bijv. bewegen, 

voortplanten.

Mensen hebben verschillende levensfasen, hierbij vind zowel lichamelijke als geestelijke groei en ontwikkeling plaats.

Wat is een organisme?

1. Een organisme is een levend wezen
2. Een organisme is een dood wezen
3. Een organisme is een dode plant
4. Een organisme is een dood dier

Welk organisme of welke organismen doen aan verbranding?

1. bacteriën
2. schimmels
3. planten
4. dieren

Plassen is een levenskenmerk, het levenskenmerk wat hierbij hoort is:

1. Voeding
2. Ademhaling
3. Uitscheiding
4. Waarnemen

Welk levenskenmerk is een voorbeeld van het levenskenmerk 'reageren op prikkels'

1. Ademhaling
2. Uitscheiding
3. Groei
4. Beweging

Een wezen dat de levenskenmerken had, maar niet meer heeft:

1. Levend
2. Dood
3. Levenloos
4. Organisme

Zet de levensfasen van een mens in de juiste volgorde van jong naar oud:

1

2

3

4

5

6

7

8

Baby

Peuter

Kleuter

Schoolkind

Puber

Adolescent

Volwassene

Oudere 

Bs 2 Bouw van een organisme

Orgaan: Een deel van een organisme met één of meerdere functies.

Torso: Borstholte, buikholte, gescheiden door middenrif. In deze holtes vinden verschillende organen.

Ledematen: Armen en benen.

Orgaanstelsels: Groep samen-werkende organen. O.a.:

 

Verteringsstelsel

Beenderenstelsel

Spierstelsel

Bloedvatenstelsel

Ademhalingsstelsel

Zenuwstelsel

Organen opgebouwd uit cellen.

Groep cellen met dezelfde vorm en functie = Weefsel.

Bij veel weefsels zit er tussencelstof tussen de cellen, is verschillend per weefsel. 

Bij beenweefsel is de tussencelstof heel hard, en bevat veel kalk.

Organisatie niveaus

Je kunt een organisme op verschillende niveaus bestuderen. Op cel niveau, weefsel niveau, orgaan niveau, orgaanstelsel niveau, of organisme niveau.

Alle organisatie niveaus werken met elkaar samen, alleen dan kan een organisme goed functioneren.

Een orgaan is een

1. deel van een organisme met 1 functie
2. deel van een organisme met 1 of meer functies
3. deel van een weefsel met 1 of meer functies
4. deel van een weefsel met 1 functie

Een weefsel is

1. groep cellen die even groot zijn
2. groep cellen met dezelfde functie
3. groep cellen met dezelfde vorm en functie
4. groep cellen met dezelfde vorm

Organisatie niveaus van klein naar groot

Cellen

Weefsels

Organen

Orgaanstelsels

Oganisme

Bekijk de afbeelding van de orgaanstelsels.
 

Zet de juiste naam onder het juiste orgaanstelsel.

Beenderstelsel

verteringsstelsel

Bekijk de afbeelding van de orgaanstelsels.
 

Zet de juiste naam onder het juiste orgaanstelsel.

ademhalingsstelsel

bloedvatenstelsel

Microscoop en preparaat maken

www.bioplek.org

Bs 3 Cellen van dieren en planten

Celmembraan: dun vlies om de cel heen.

Cytoplasma: stroperige vloeistof in de cel, is water met opgeloste stoffen. Grootste deel van cel.

Celkern: Regelt alles in de cel, bevat ook genetisch materiaal van organisme (DNA)

Kernmembraan: dun vlies om de celkern.

Intercellulaire ruimte: gevuld met water of lucht.

Cytoplasma: Stroperige vloeistof, bestaande uit water met eiwitten en veel opgeloste stoffen.

Korrels: in de cel (in het cytoplasma), bladgroenkorrel, kleurstofkorrel, zetmeelkorrel.

Vacuole: blaasje met vocht.

Celkern met kernmembraan.

Celmembraan": ligt om cytoplasma heen.

Celwand: stevig laagje om de cel.

Bladgroenkorrels: in groene delen van planten, hier vind fotosynthese om plaats.

Kleurstofkorrels: in bloemen, vruchten met gele, oranje of rode kleur. Zorgen voor kleur in bloemen en vruchten. 
Zetmeelkorrels: kleurloos, hier is zetmeel in opgeslagen. 

Sleep de onderdelen van de plantaardige cel naar de goede plek. 

vacuole

cel wand

celplasma

cel membraan

bladgroenkorrel

Benoem de onderdelen. Welke cel is dit?

cytoplasma

kernplasma

kernmembraan

celmembraan

Wat zijn GEEN plastiden?

1. Bladgroenkorrels
2. Zetmeelkorrels
3. Cytoplasmakorrels
4. Kleurstofkorrels

Welke plastide kan veranderen en een andere plastide worden?

1. Bladgroenkorrel
2. Kleurstofkorrel
3. Zetmeelkorrel

Bs 4 Chromosomen

Chromosomen: liggen in de celkern, bestaan uit DNA en eiwit.

DNA: Bevat informatie erfelijke eigenschappen. Lange moleculen. Chromosomen zijn daardoor lange dunne ‘draden’. Zijn alleen zichtbaar op het moment dat een cel gaat delen.

Cel van mens 46 chromosomen, 23 paar. Dit geld voor elke lichaamscel, bijv. huid-, lever-, spiercellen.

Doordat ze in paren voorkomen, moet het aantal chromosomen ook een even aantal zijn.

In een chromosomenportret komen zijn de paren afgebeeld.

Er is een verschil tussen het portret tussen de man en vrouw…

Een chromosoom is

1. een erfelijke eigenschap
2. een deel van je genen
3. een lange, dunne draad DNA
4. je genotype

Het aantal chromosomen in een spiercel is .............het aantal chromosomen in een huidcel

1. Kleiner dan
2. Gelijk aan
3. Groter dan

Dit zijn de chromosomen van een?

1. man
2. vrouw

Hoeveel chromosomen bevalt een chromosomen paar?

1. 46
2. 23
3. 2

BS 5 Gewone celdeling

Bij groei, ontwikkeling en herstel zijn het vormen van nieuwe cellen noodzakelijk. Dit gebeurt door celdeling.

Celdeling kent drie fases: kerndeling, celdeling daarna plasmagroei.

We beginnen met de moedercel, dan vindt er kerndeling plaats, dan celdeling.

Vervolgens heb je 2 dochtercellen die identiek zijn aan de moedercel, maar nog even groot moet worden. Dit gebeurt door plasmagroei.

 Gewone celdeling noemen we Mitose.

 

Spiraliseren: DNA bestaat uit een lange keten. Deze wordt eerst gekopieerd, daarna heel sterk ‘opgerold’.

www.bioplek.org

Wat is celdeling?

1. Maken van nieuwe cellen
2. Maken van nieuw DNA
3. Maken van nieuwe erfelijke eigenschappen
4. Maken van een nieuw leven

Wat is de gewone celdeling?

1. Meiose
2. Mitose

Mitose

Zet de fasen van de mitose in de juiste volgorde.

1

2

3

4

5

6

Bs 6 Reductiedeling (Meiose)

Mensen planten zicht geslachtelijk voort, hiervoor zijn een geslachtscel van de man (zaadcel) en een geslachtscel van de vrouwnodig (eicel).

Deze twee smelten samen tijdens de bevruchting. Na bevruchting moeten er weer 46 chromosomen in de

bevruchte eicel aanwezig zijn.

Geslachtcellen hebben maar 

de helft van het aantal 

chromosomen, namelijk 23. 

Van elk paar chromosomen 1.

 

Om deze cellen te vormen is

reductiedeling/meiose nodig.

Er zijn twee soorten geslachtschromosomen: X-chromosoom en het Y-chromosoom.

Meisjes/vrouwen hebben: XX

Jongens/Mannen hebben: XY

Bij de meiose worden

1. eicellen gemaakt
2. eicellen en zaadcellen gemaakt
3. lichaamscellen gemaakt
4. spiercellen gemaakt

Bij meiose ...

1. Blijft het aantal chromosomen gelijk
2. Wordt het aantal chromosomen gehalveerd
3. Komen er meer chromosomen

Hieronder staan 5 verschillende fasen van de meiose. Ze staan echter niet in de juiste volgorde. Zet de fasen van de meiose in de juiste volgorde.

Meiose

Meiose

Mitose

Mitose of Meiose?

Leren onderzoeken: 3 Onderzoek doen

Verslag:

Probleemstelling

Onderzoeksvraag

Verwachting (hypothese)

Werkplan (proefgroep en controlegroep)

Werkplan uitvoeren

Waarnemingen

Resultaat

Conclusie

Evalueren

Wat is een hypothese?

1. De onderzoeksvraag
2. Een mogelijk antwoord op de onderzoeksvraag
3. Het resultaat van een onderzoek
4. Het werkplan van een onderzoek

Een goede manier om een onderzoek betrouwbaarder te maken is om het onderzoek te herhalen

1. Waar
2. Niet waar

Wat is de volgorde van je onderzoek?

1. conclusie, resultaat, werkwijze, onderzoeksvraag
2. werkwijze,resultaat, onderzoeksvraag, conclusie
3. resultaat,werkwijze, onderzoeksvraag, werkwijze
4. onderzoeksvraag, werkwijze resultaat en conclusie

Onderzoek naar kieming van zaden.
Zie proefopstelling in de afbeelding: 4 petrischalen met verschillende omstandigheden.
Is dit een geschikte opstelling voor het onderzoeken naar de invloed van verlichtingssterkte (kilolux) op de kieming?

1. Ja, er worden twee verschillende verlichtingssterkten gebruikt.
2. Nee, want er zijn slechts twee verlichtingssterkten, dat is te weinig
3. Ja, want er zijn voldoende zaden om valide onderzoek te doen.
4. Nee, want er zijn 2 variabelen dus het onderzoek is niet valide

Een onderzoek is valide wanneer

1. het een experimenteel onderzoek is
2. het een beschrijvend onderzoek is
3. er sprake is van maar 1 variabele factor
4. er sprake is van 2 variabele factoren

Hiernaast zie je 4 vlinder-
modellen, er is geteld hoe
vaak een mannetje op het
model afvliegt.
Wat is waarschijnlijk
de onderzoeksvraag?

1. Heeft de geur van een vlindermodel invloed op het gedrag van een mannetje?
2. Heeft de kleur van een vlindermodel invloed op het gedrag van een mannetje?
3. Heeft de vorm van een vlindermodel invloed op het gedrag van een mannetje?