Basisstof 5: Variatie in de genotype

• Biologie / Verzorging
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Variatie in genotypen

Basisstof 5

Programma

• Terugblik
• Lesdoelen
• Uitleg basisstof 5
• Opdrachten maken

• Quizlet?
• Vragenronde...

                                 Terugblik:

Twee soorten reclame

Lay-out

Terugblik

Wat weet je nog van de vorige les?

Wie zijn mannen in deze stamboom?

1. Alle personen weergegeven met een vierkant
2. Alle personen weergegeven met een rondje

Zelfde genen

Verschillende genen

Het gen voor taaislijmziekte is ...

1. Dominant
2. Recessief
3. Kan ik niet uit deze stamboom halen
4. Nog nooit van die woorden gehoord

Ik heb de terugblik begrepen?

😒🙁😐🙂😃

Variatie in genotypen

Basisstof 5

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

• Je kunt omschrijven wat een mutatie is en je kunt omschrijven hoe kanker ontstaat.

Ongeslachtelijke voortplanting

• Een deel van het organisme groeit uit tot een nieuw individu
  
• Stekken, knollen, weefselkweek
  
• Groei vindt plaats door mitose
• Genotype van ouder is gelijk aan de nakomelingen (soort Ctrl-C + Ctrl-V)

Geslachtelijke voortplanting

• Versmelten van twee geslachtscellen (Man-vrouw)
• Verschillende genotype (helft sta je af)
• Afhankelijk van toeval
  
• Genotype van ouders is verschillend van de nakomelingen

• Variatie in genotype

Wat is geen voorbeeld van ongeslachtelijke voortplanting? voortplanting door:

1. stekken
2. bollen
3. bloemen
4. knollen

Geslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

Versmelten twee kernen

Bevruchting

Nakomelingen dezelfde erfelijke eigenschappen als de ouder(s)

Meerder nakomelingen hebben verschillende erfelijke eigenschappen

Heb het tot nu toe begrepen?

😒🙁😐🙂😃

Mutatie

= Een plotselinge verandering van het genotype

Voorbeeld: 

Een individu van wie een gemuteerd gen tot uiting komt in het fenotype = mutant

 

Albino/ albinisme

• Een mutatie (verandering) in het gen voor pigment in je huid haren veroorzaakt albinisme. 
• Albino --> geen pigment aanmaken en de huid en haren zijn helemaal kleurloos.

• Iemand met albinisme noem je een mutant.

Albinisme en pigmentmutatie

Albinisme ontstaat al

in geslachtscel

In lichaamscellen

• Als een mutatie optreedt in één lichaamscel heeft dit meestal geen gevolgen
  
• Het genotype van alle andere lichaamscellen blijft hetzelfde

Mutagene invloeden

= Stralingen en chemische stoffen (dus van buitenaf!) die invloed hebben op mutaties

• Radioactieve straling
  
• Röntgenstraling
  
• Ultraviolette straling
  

Chemische stoffen:

• Sigarettenrook
  
• Asbest
  

Ontstaan van kanker

• Ergens in het lichaam gaat een cel ongeremd delen
  
• Oorzaak: door mutatie veranderen cel eigenschappen
• Er ontstaat een gezwel en de bouw van het weefsel wordt verstoord

Kanker is

1. gecontroleerde deling van lichaamscellen
2. ongecontroleerde deling van lichaamscellen

Wat heeft meer invloed? Een mutatie in een geslachtscel of een mutatie in een lichaamscel?

1. Geslachtscel
2. Lichaamscel
3. Beide evenveel

Wat is kanker?

1. een vernietiging van het lichaam van zijn eigen cellen
2. een ontsteking in een orgaan of weefsel
3. een zwelling in een weefsel of orgaan
4. een ongecontroleerde deling van lichaamscellen

Wat is een mutatie?

1. Een verandering in het DNA
2. Een plotselinge mutatie in het DNA
3. Een spontane verandering in het DNA
4. Een verandering in het fenotype

Ik heb de uitleg begrepen

Ja, ik kan zelfstandig aan de slag.

Ja, ik ga het proberen.

Nee, mag ik extra uitleg.

Aan de slag

Maken:

Basisstof 5

Klaar?-> oefenen op biologiepagina.nl

Wat niet af is, is huiswerk :)

Leerdoelen behaald?

• Je kunt beschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

• Je kunt omschrijven wat een mutatie is en je kunt omschrijven hoe kanker ontstaat.