Formuleren 4V - les 3

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

do. 13 apr. - 4V3 - 5e uur

Lesdoel: aan het einde van de les weet je of je 'dubbelop' beheerst en kun je fouten met verwijswoorden en incongruenties uit een tekst halen.

do. 13 apr. - 4V3 - 5e uur

• Contaminatie - *ik irriteer me aan
• Controleren + bespr. huiswerk: opdr. 2+3 blz.  131-132
• Uitleg over fouten met verwijswoorden
• Uitleg over incongruentie

Contaminaties

* Ik irriteer me aan... = fout       *Ik besef me ... = fout

goed:

• Het irriteert mij dat...                   Ik besef dat....
• Ik erger mij aan...                           Ik realiseer me dat....

Bespreken opdr. 2 + 3

blz. 131-132

Fouten met verwijswoorden

• De man waarop ik wachtte, droeg een hoed.
  
• Het meisje die daar staat, is heel aardig.
  

Fouten met verwijswoorden

• De man op wie ik wachtte, droeg een hoed.
  
• Het meisje dat daar staat, is heel aardig.
  

Fouten met verwijswoorden

Verwijswoord =

• een woord dat vooruit of terug wijst naar een woord verderop of naar een eerder genoemd woord.
  

Antecedent =

• een woord, woordgroep of zin waarop het verwijswoord terugslaat
  

Fouten met verwijswoorden

Belangrijk bij het gebruik van verwijswoorden:

• Gebruik van het juiste verwijswoord
  
• Duidelijk waarnaar het verwijswoord verwijst (wat het antecedent is)
  

Twee soorten fouten met verwijswoorden:

•  2.1 gebruik van een onjuist verwijswoord
  
•  2.2 onduidelijk verwijzen
  

Fouten met verwijswoorden

Juiste verwijswoord bepalen:

• zoek het antecedent
  
• zoek eventueel het kernwoord van een woordgroep
  

Bijvoorbeeld:

Het aardige meisje met blonde krullen op wie hij wacht, is te laat.

Fouten met verwijswoorden

Juiste verwijswoord bepalen:

• zoek het antecedent
  
• zoek eventueel het kernwoord van een woordgroep
  

Bijvoorbeeld:

Het aardige meisje met blonde krullen op wie hij wacht, is te laat.

Verschillende verwijswoorden

1. hij/zij/ze; hem/haar; zijn/haar:

• mannelijke woorden – de-woorden – (m) – hij/zijn/hem
• vrouwelijke woorden – de-woorden – (v) – zij/ze/haar
  
• vrouwelijke woorden die ook mannelijk gebruikt worden (v/m)
  
• onzijdige woorden – het-woorden – (o) – het/zijn
  

2. die/dat; deze/dit:

• de-woorden – die/deze
  
• het-woorden – dat/dit
  

Verschillende verwijswoorden

3. hen/hun:

• hen als lijdend voorwerp (lv)                                                                                                  Ik neem hen mee naar het museum
• hen na een voorzetsel                                                                                                     Aan hen geef ik toestemming om…
• hun als meewerkend voorwerp (mv)                                                                             Ik geef hun toestemming om…

Verschillende verwijswoorden

3. hen/hun:

• hun NOOIT als onderwerp (ow)                                                                                   *Hun zitten de hele tijd te kletsen.

• een verzameling personen is nooit meervoud                                                   Deze groep leerlingen is haar boek vergeten.

Verschillende verwijswoorden

4. dat/wat

* dat – het-woord

* wat – 

• onbepaald vnw (alles, iets, niets, het enige)
                                                            Iets wat ik belangrijk vind, is… 

• overtreffende trap
                                                                                                                Het leukste wat ik meemaakte, was… 

• een hele zin
                                                                                                                             Het regende de hele dag, wat erg vervelend was. 

Verschillende verwijswoorden

5. wie/waar

* wie – bij personen 

• de man op wie ik wacht
  
• de vrouw met wie ik samenwerk
  

* waar – bij zaken

•  de vakantie waarop ik mij verheugde
  
•  het mes waarmee ik mijn brood smeer
  

Verschillende verwijswoorden

5. wie/waar

* wie – bij personen 

• de man op wie ik wacht
  
• de vrouw met wie ik samenwerk
  

* waar – bij zaken

• de vakantie waarop ik mij verheugde
  
• het mes waarmee ik mijn brood smeer
  

Onduidelijk verwijzen

2.2 Onduidelijk Verwijzen:

• Geen antecedent  –
  het woord waarnaar verwezen wordt, staat niet in de tekst. Bijvoorbeeld:
• Aaf en Ben hebben deze chaos veroorzaakt.
• Onduidelijk wat het juiste antecedent is  –  meerdere antecedenten zijn mogelijk. Bijvoorbeeld: 
• De gymleraar vroeg aan Kees of hij de bal uit de bosjes wilde halen die hij er zojuist had ingeschopt. 

Zelfstandig werken

• Maak opdr. 4 t/m 9 --> zin 1 t/m 5  blz. 136-137.
• Lees bij elke oefening zorgvuldig wat je moet doen. 

Incongruentie

• Tanja hebben haar huiswerk gemaakt.
  
• Piet en Kees heeft hun huiswerk gemaakt. 

Incongruentie

• Tanja heeft haar huiswerk gemaakt.
  
• Piet en Kees hebben hun huiswerk gemaakt.
  

Incongruentie

Congruentie = goed

Dat wil zeggen dat onderwerp (ow) en persoonsvorm (pv) hetzelfde ‘getal’ hebben: ze zijn allebei meervoud of allebei enkelvoud.

Incongruentie

Congruentie = goed

Dat wil zeggen dat onderwerp (ow) en persoonsvorm (pv) hetzelfde ‘getal’ hebben: ze zijn allebei meervoud of allebei enkelvoud.

Incongruentie = fout

Dat wil zeggen dat onderwerp en persoonsvorm niet hetzelfde ‘getal’ hebben:

     Een enkelvoudig ow wordt gecombineerd met een meervoudige pv.

     Een meervoudig ow wordt gecombineerd met een enkelvoudige pv.

Incongruentie

Risicovolle voorbeelden:

• *Een aantal leerlingen waren het er niet mee eens.
  
• *De V.S. heeft besloten te stoppen met… 
• *De media wordt helaas overal buiten gehouden. 
• *Eneco verwacht dat het gebruik van gas, water en licht de komende jaren bij de meeste huishoudens flink zullen toenemen. 

Incongruentie

Risicovolle voorbeelden:

• Een aantal leerlingen was het er niet mee eens.
  
• De V.S. hebben besloten te stoppen met… 
• De media worden helaas overal buiten gehouden. 
• Eneco verwacht dat het gebruik van gas, water en licht de komende jaren bij de meeste huishoudens flink zal toenemen. 

Zelfstandig werken

Maak opdr. 11 op blz. 139-140. Schrijf alleen ow en pv op.

Werk alleen.

Werk in stilte.

Heb je een vraag? Steek je vinger op.

Huiswerk do. 20/4

• Maak opdr. 4 t/m 9 --> zin 1 t/m 5 blz. 136-137.
• Maak opdr. 11 op blz. 139-140. Schrijf alleen ow en pv op.
• Neem het boek mee dat je met je medeleerling gaat lezen.

Twee vrouwen

Harry Mulisch

0