H1 - Tussenwerpsels

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Tussenwerpsels

Wat gaan we doen?

- Lezen

- Terugblik

- Lesdoel

- Instructie: tussenwerpsels

- Voorbeeldzinnen 

- Quizvragen

- Huiswerk                        

- Afsluiting les

                

Lezen

Lesdoel

Doel van deze les: je kunt bijwoorden, tussenwerpsels en voorzetsels herkennen en benoemen en toepassen bij de opdrachten. 

quizizz.com

Theorie tussenwerpsel:

Tussenwerpsel (interjectie): uitroepen of klanknabootsing

- Uitroepen (hé, oef, shit)​

- Klanknabootsingen (klats, piefpafpoef)​

- Staan aan begin of einde zin​

- Gescheiden door een komma.​

​

Let op! Sommige tussenwerpsels kunnen ook als bijwoord of als zelfstandig naamwoord voorkomen. ​

Theorie tussenwerpsel:

Naar betekenis kun je de tussenwerpsels indelen in woorden …

• van bevestiging en ontkenning: ja, jawel, nee;
  
• van emotie (verbazing, schrik, pijn): au, ach, hoera, bah, foei, hèhè, oei;
  
• van sociaal contact: hoi, houdoe, goedenavond, halt, sorry;
  
• van klanknabootsing: miauw, waf, tok(toktok), brrr, plof, tuut(tuut).

Hoe vind je een tussenwerpsel:

- voor of achter in de zin

- meestal van de rest gescheiden (,)

- vaak een uitroep of klanknabootsing (toktok)

- kunnen niet van vorm veranderen

Voorbeeldzinnen

•   Au, je doet me heel erg pijn!
• Jaja, dat zegt iedereen.
• Ik kwam net de buurman tegen en hij zei: 'goedenavond'.
• Miauw, hoorde ik net in het donkere steegje

Bijwoord

• geven een plaats aan: hier, er, daar, rechts, ergens, nergens
  
• geven een tijd aan: nu, soms, plotseling, 's morgens, gauw, vanavond, daarna
  
• zijn woorden als: wel, toch, ook, nog, immers, niet, misschien
  
• zijn vraagwoorden als: waar, wanneer, waarom, waardoor, waarmee en hoe. (Verwar het bijwoord niet met het vragend voornaamwoord)

Bijwoorden kunnen iets zeggen over:

• een werkwoord: De scooter rijdt hard.
  
• een ander bijwoord: Hij heeft zijn test bijzonder slecht gemaakt.
  
• een bijvoeglijk naamwoord: Er liggen erg zieke mensen in een ziekenhuis.
  

Let op: haal het bijwoord en het bijvoeglijk naamwoord niet door elkaar: een bijvoeglijk naamwoord zegt iets van een zelfstandig naamwoord!

Voorzetsel

• Voorzetsels aan, bij, in, op, uit de fiets / het schoolfeest / de kooi
• Onderdeel van scheidbaar werkwoord:​ bv. aanraken, bijsturen, inspreken, opschrijven, uitleggen. ​
• Delen scheidbare werkwoorden -> bijwoord

Welk woord in onderstaande zin is een tussenwerpsel?

De burgermeester zei tegen iedereen die langs liep 'goedenavond'.

1. zei
2. die
3. goedenavond
4. liep

Noem in de onderstaande zin het tussenwerpsel:

Elke keer als iemand langs loopt blaft mijn hond woefwoef.

In welke zin staat een tussenwerpsel?

1. Helaas hebben we verloren.
2. Helaas, we hebben verloren.

Welk woord in de onderstaande zin is een tussenwerpsel?

Bah, elke ochtend word ik wakker omdat mijn hond aan het blaffen is

1. Bah
2. blaffen
3. ochtend
4. ik

Schrijf op in welke zin een bw, zn en tw staat.
1. Heden, wat is hier gebeurd?
2. Meneer, neemt u heden deze vrouw als je wettige echtgenoot.
3. De film speelt niet in de romeinse tijd, maar in het heden.

Huiswerk

Tekstboek: 

- startopdracht en opdr. 1 en 2 blz. 32/33

Digitaal hfst 1 "tussenwerpsel":

- startopdracht en opdr. 1 en 2

Klaar?

Tekstboek + digitaal: opdr. 4

Wat heb je geleerd?

- In welke groepen zijn tussenwerpsels verdeeld?

- Hoe kun je tussenwerpsels vinden?

- Niet alle klanknabootsingen zijn tussenwerpsels

( werkwoorden).

Wat vond je lastig deze les? Schrijf één onderdeel op.

Schrijf twee onderdelen op die je hebt geleerd deze les!