Internationale vrouwendag

• Mens & Maatschappij
• Wereldoriëntatie
• +1
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo

Introductie

Les over Internationale vrouwendag met inspirerende vrouwen als voorbeeld

Internationale Vrouwendag

8 maart 

Internationale vrouwendag

Waar denk je aan?

Over welk van deze vrouwen heb jij wel eens gehoord?

Janey Tetary

Umm Khultum

Kathy Jetnil-Kijiner

Raden Adjeng Kartini

Geen van deze vrouwen

Van welke van de namen in de poll hebben de leerlingen wel eens gehoord? Laat leerlingen de poll beantwoorden met hun device.

Welke naam is het bekendste? Als je niemand kent, hoe zou dat komen denk je?

Zelfstandige opdracht:

Laat leerlingen eventueel in groepjes meer informatie zoeken over een naam die hen interessant lijkt.

Geef de groepjes de opdracht op internet de persoon op te zoeken en de volgende vragen te beantwoorden:

- Uit welk land komt zij?

- Waar is deze vrouw bekend mee geworden?

- Voor welke rechten streed/strijdt zij?

Janey Tetary

Vertel: de eerste vrouw die we gaan leren kennen is Janey Tetary.

Is er iemand die weet wie dit is?

Hier zijn jullie een standbeeld van haar. Dit staat in Paramaribo, Suriname vlak naast het Presidentieel Paleis.

Als niemand haar kent: wie denken jullie dat zij is op basis van het standbeeld? Hoe komt het standbeeld over?

We gaan nu een korte video kijken over haar.

Duur van video: 3.34 minuten

Vragen aan de klas bij de video:

- Waarom kwamen contractarbeiders in Suriname in opstand?

- Als je aan een vrijheidsstrijder of verzetsheld denkt, aan wie denk je dan?-  Hoeveel van deze mensen zijn vrouw?

- Ken je andere vrijheidstrijders uit Suriname? Zo ja, waar streden zij voor?

- Hoe wordt Janey Tetary verbeeld in het standbeeld dat van haar gemaakt is?

- Welk standbeeld stond er vóór het beeld van Tetary er is neergezet? Waarom is dit beeld weggehaald?

Extra opdrachten:

• Beelden

Welke historische beelden staan vandaag in Nederland ter discussie? En waarom?

Kunnen de leerlingen hier oplossingen voor verzinnen? Dat mogen nieuwe helden zijn, maar kan ook een andere ingreep zijn.

• Straatnamen

In 2019 heeft Amsterdam aangekondigd een straatnaam te vernoemen naar Tetary. Het is onderdeel van een groter initiatief, waarbij 27 nieuwe straten vernoemd worden naar verzetsstrijders tegen het Nederlands koloniaal bewind. Ook in Rotterdam is er tegenwoordig een Janey Tetarypad. Wat vinden de leerlingen van deze oplossing?

Laat de leerlingen onderzoeken welke straatnamen in jullie stad/dorp ter discussie (zouden kunnen) staan. Kunnen ze een alternatieve naam bedenken of een aanpassing waardoor bewoners meer te weten komen over personen waar de straat naar is vernoemd?

Umm Kulthum

Afbeelding:

Bekijk met de leerlingen dit schilderij.

Wat vertelt het over de afgebeelde vrouw? Herkent iemand haar? Hoe komt ze over?

Kunnen zij ontdekken waar zij vandaan komt en waar zij bekend door is geworden?

Achtergrond informatie:

De Egyptische zangeres Umm Kulthum (1898-1975) is de

beroemdste en meest geliefde muziekster die de Arabische wereld

ooit heeft gekend.

Umm Kulthum wordt aan het eind van de negentiende eeuw als Fatima Ibrahim al-Sayyid al-Beltagi geboren in een religieus gezin in Tamay al-Zahayira, een dorp in de Nijldelta, en begint haar opleiding met het reciteren van de Koran. Verkleed als jongen gaat zij meezingen in haar vaders ensemble en betovert ze het publiek met haar stem. In 1923 maakt de stralende en ambitieuze jonge vrouw zich in Caïro los van haar familie. Omgeven door grote musici en intellectuelen verandert ze haar repertoire en haar uiterlijk: een diva is geboren. Haar zijden sjaal, het enige voorwerp dat ze vanaf haar eerste concert mee het podium op neemt, haar diamanten, haar knot, haar bril en haar parels worden haar handelsmerk.

In 1926 neemt ze haar eerste plaat op, In kunt asamih (Als ik je vergeef), met een tekst van haar vriend en eeuwige aanbidder dichter Ahmed Rami. Het is het begin van een succesvolle carrière. Ze zingt over verlangen, liefde, pijn en afscheid. Vanaf 1934 geeft ze 27 jaar lang elke eerste donderdag van de maand een concert dat live wordt uitgezonden op Radio Caïro. Als zij zong waren de straten leeg, zij zingt en de Arabische wereld luistert. Umm Kulthum krijgt de bijnaam de ‘Ster van het Oosten’. Op het toneel is zij de koningin van de improvisatie met een ongeëvenaard krachtige en lage stem. Door zinnen keer op keer te herhalen duren haar liederen vaak meer dan een uur: dit brengt het publiek in extase. Ze bewaakt haar imago op discrete maar strikte wijze. Al-Sitt (de Dame) is een muzikale en politieke legende. Haar nauwe relatie met de Egyptische president Gamal Abdel Nasser maakt haar ook tot de ambassadrice van het panarabisme; een beweging om Arabischsprekende landen politiek en cultureel te verenigen. Als in een sprookjesverhaal heeft Umm Kulthum zich dankzij haar talent en wilskracht van een jong plattelandsmeisje opgewerkt tot de allergrootste zangeres van ‘de Arabische wereld’.

Het overlijden van Umm Kulthum was voorpaginanieuws in alle

Arabische kranten. Haar begrafenis was een van de drukstbezochte

uit de geschiedenis. Miljoenen Egyptenaren kwamen naar het

centrum van Cairo om de laatste eer te bewijzen aan de grootste

vrouw die ze ooit gekend hadden. 

Bekijk samen de video en zie Umm Kulthum optreden. Bespreek met de leerlingen wat ze er van vinden.

Mogelijke vragen:

-Zijn er leerlingen die verstaan wat ze zingt/ woorden herkennen? 

- Herkennen ze de items die ook op het schilderij te zien waren?

- Wat vinden ze van haar voordracht?

- Wat voor gevoel krijgen ze bij dit lied/ deze muziek?

- Hoe reageert het publiek?

etc.

Opdracht:

Laat de leerlingen de naam van Umm Kulthum googlen met de omschrijving: Arabs got talent.
Wat vinden ze?

Wat zegt het dat ook jonge zangers zich nog steeds laten inspireren door haar muziek?

Zet de ondertiteling aan en kijk met de leerlingen naar deze video waarin Kathy Jetnil-Kijiner een gedicht voordraagt.

Bespreek: waar komt Kathy vandaan? Waar denken jullie dat dit gedicht over gaat? Waarom denk je dat?

Informatie

Kathy Jetn̄il-Kijiner is een dichter, schrijver, docent, performance artist en journalist uit de

Marshall Islands. Haar werk richt zich op bewustzijn creëren rondom onderwerpen zoals

klimaatverandering en nucleair afval die het leven van de bewoners van de Marshall Islands

bedreigen. 

"Hoe ruim en fraai en vol geriefelijkheden een kooi ook is, voor het vogeltje dat er in opgesloten wordt, is het een kooi." Raden Ajeng Kartini

We gaan nu kennis maken met een nieuwe vrouw: Raden Ajeng Kartini.

Laat de leerlingen de quote van Kartini lezen. 
Open vraag:
Wat wil de schrijfster hier mee zeggen? Laat de leerlingen antwoorden met hun device.

Internationale vrouwendag: 
waar denk je aan?  

Welke vrouwen strijden er nog meer tegen klimaatverandering?

Vrouwen en klimaatverandering

De gevolgen van klimaatverandering treffen vrouwen vaak meer en anders dan mannen. Uit recent wetenschappelijk onderzoek blijkt onder meer dat vrouwen in ontwikkelingslanden het hardst worden geraakt, terwijl westerse mannen in belangrijke mate de oorzaak zijn van klimaatverandering.

Vraag de leerlingen waarom zij denken dat dit zo is?

Antwoord:  Studie laat zien dat vrouwen oververtegenwoordigd zijn in groepen die het meest getroffen worden door klimaatverandering, zoals de landbouwsector en de informele sector. Het is ook een kwestie van armoede. Zeventig procent van de 1.3 miljard mensen die onder de armoedegrens leven, is vrouw.

Bron:
https://nos.nl/collectie/13917/artikel/2452424-vrouwen-vaak-harder-geraakt-door-klimaatverandering

De onderzoekers benadrukken dat vrouwen zeker niet alleen slachtoffer zijn. Juist omdat ze oververtegenwoordigd zijn in de groepen die de gevolgen van klimaatverandering het meest merken zijn ze vaak ook gemotiveerd om er wat aan te doen.

Laat de leerlingen de vraag beantwoorden met een foto via hun device.

Raden Ajeng Kartini

Kijkafbeelding

Dit is de schrijfster van de tekst Raden Ajeng Kartini (1879-1904). Zij was een hoog-adellijke Javaanse die zich inzette voor onderwijs voor meisjes, meer vrijheid voor vrouwen en de gelijkstelling van de Indonesiër met de Europeaan.

Zij is een nationale heldin in Indonesië en haar geboortedag op 21 april is een nationale feestdag.

Informatie:

Raden Adjeng Kartini, was de tweede dochter van een voorname Javaan. Met het bereiken van de leeftijd van twaalf en een halfjaar was zij huwbaar en begon het wachten op een geschikte partner, binnen de poorten van ‘thuis’.

Raden Adjeng Kartini verzet zich van jongs af aan tegen de traditie van het uithuwelijken en de daaraan gerelateerde polygamie. Een jonge vrouw uit haar milieu werd namelijk gekoppeld aan een waardige tegenpartij; een oudere man, die reeds gehuwd was met meerdere vrouwen. Een belangrijk thema voor haar was onderwijs voor Indonesische vrouwen uit de hogere klasse, waardoor de economische zelfstandigheid van deze groep kon worden vergroot en deze vrouwen minder afhankelijk werden van een huwelijk.

Zij stierf op zeventien september 1904, vier dagen na de geboorte van haar zoon. Het beeld binnen de vouwenbeweging dat ontstond werd gedomineerd door haar inzet voor onderwijs en niet door haar echte doel: het beslechten van de raciale ongelijkheid, omdat het feminisme van die tijd absoluut niet vrij was van het denken binnen etnische kaders.

(bron: Atria)

Onderwijs was in de koloniën vooral bedoeld voor de elite. Voor Indonesische kinderen was er tot 1900 nauwelijks onderwijs. Daarna veranderde dat geleidelijk. Raden Ajeng Kartini streed voor leermogelijkheden voor meisjes. Toch bleven de onderwijskansen helaas beperkt.

Doe: bekijk samen dit dit fragment uit een evenement van de Balie Over Raden Adjeng Kartini. Je hoort haar levensverhaal en een traditioneel Javaans lied in een moderne uitvoering door Sinta Wullur.

Waar zette Raden Ajeng Kartini zich o.a. voor in?

1. kansarmen
2. onderwijs voor meisjes
3. vrijheid voor vrouwen
4. gelijkstelling van Indonesiërs met Europeanen

Nu volgen een aantal Quizvragen die de les tevens samenvatten.

Waar streed Janey Tetary tegen?

1. slavernij
2. vrouwenonderdrukking
3. onderdrukking
4. uitbuiting van contractarbeiders

Umm Kulthum werd bekend met haar...

1. films
2. gedichten
3. zang
4. strijd voor vrouwenrechten

Waar vraagt Kathy Jetnil-Kijiner aandacht voor?

1. milieurechten
2. klimaatverandering
3. de Marshall Islands
4. poëzie

WE ZIEN JULLIE GRAAG IN HET MUSEUM