thema 1 regeling bs 6 spieren en beweging

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Regeling

BS6 Spieren en beweging

Welk woord hoort het meest bij impulsoverdracht?

1. actiepotentiaal
2. Na-K-pomp
3. axon
4. synaps

welk onderdeel van ons zenuwstelsel activeert onze spieren?

1. animaal
2. orthosympatisch
3. parasympatisch
4. autonoom

waar start de impuls om je skeletspieren te bewegen?

1. motorische cortex
2. sensorische cortex

welk type zenuwcel wordt gebruikt?

1. sensorisch
2. schakel
3. motorisch

welke neurotransmitter wordt gebruikt om het signaal naar de spier door te geven?

1. glutamaat
2. acetylcholine
3. nicotine
4. GABA

LEERDOELEN

1.6 spieren en beweging

* je kunt de bouw en werking van spieren beschrijven 

                       * drie typen weefsel

                       * bouw spier

                       * samentrekking spier

* je kunt de effecten van doping en training beschrijven

* je kunt de uitvoering van een onderzoek en conclusies evalueren

Spierweefsels

• Dwarsgestreept: skeletspieren
• Glad: langwerpige cellen, actine en myosine niet gerangschikt
• Hart: fibrillen liggen niet naast elkaar in vezel

Welk woord hoort het meest bij impulsgeleiding?

1. actiepotentiaal
2. acetylcholine
3. neurotransmitter
4. postsynaptisch membraan

Type spieren

Hartspieren

Dwarse streepjes onder de microscoop

door de rangschikking van de actine

en myosine moleculen

Cellen hebben onderlinge verbindingen

waardoor een netstructuur ontstaat

Spieren

Een antagonist heft deze samentrekking weer op.

Antagonisten zijn 2 spieren met invloed op elkaars werking bijvoorbeeld de biceps en de triceps

Bouw van skeletspieren

Bouw van skeletspieren

• Spier is omgeven met bindweefsel: de spierschede
  
  
• Zit vast aan het skelet met pezen
  
  
• Een spier bestaat uit meerdere spierbundels, elk omgeven met bindweefsel
  
  
• Een spierbundel bestaat uit een aantal spiervezels

Bouw van skeletspieren

• Een axon van een bewegingszenuwcel
  is op het einde vertakt.
  
  
• Elke vertakking eindigt in
  een motorisch eindplaatje
  
  
• Hier wordt het impuls overgebracht naar de spiervezel

Bouw van skeletspieren

• De vertakkingen van één bewegingszenuwcel
  kunnen via de eindplaatjes meerdere
  spiervezels aansturen
  
  
• Eén bewegingszenuwcel en al zijn
  motorische eindplaatjes en spiervezels
  die aangestuurd worden heten een motorische eenheid

Motorische eenheid

Motorische eindplaatjes zitten

op de spiervezels. 

Het zijn de uiteindes van van de vertakkingen

van de axon van een bewegingszenuwcel.

Meestal één eindplaatje per spiervezel.

Een bewegingszenuwcel vormt samen met de spiervezels die 

hij aanstuurt een motorische eenheid.

motorische eenheid

Hoe kleiner de motorische eenheid, hoe meer individuele spiervezels je kan aansturen

Meer vezels aansturen = nauwkeuriger bewegen

Het samentrekken

Het samentrekken van de spiervezels gebeurt alleen als de prikkeldrempel van die spiervezels is overschreden.

Het samentrekken van een spiervezel is altijd maximaal

De kracht van aanspanning hangt dus af van de hoeveelheid motorische eenheden die tegelijk samentrekken

Het samentrekken

• Spiervezels bestaat uit spierfibrillen
  
  
• Tussen deze spierfibrillen liggen veel mitochondriën en glycogeenkorrels.

De mitochondriën zijn de energiefabriekjes van een cel. Zij hebben zuurstof en glucose nodig om ATP te kunnen vormen. ATP is de energie die door de cellen gebruikt kan worden. Omdat glucose niet altijd voorradig is in het lichaam, kan ons lichaam glucose opslaan in de vorm van glycogeen. Ons lichaam doet dit met behulp van het hormoon insuline. Om glycogeen weer om te zetten naar glucose gebruikt ons lichaam glucagon.

Boven is de spierfibril zichtbaar, onder de filamenten waar deze spierfribil uit bestaat.

Het samentrekken

Een spierfribil bestaat uit filamenten:

eiwitdraden die bestaan uit myosine of actine

De rangschikking van deze actine en myosinefilamenten zorgt voor het dwarsgestreepte patroon

groen: actine

paars: myosine

Waar in de BINAS kan je hier iets over vinden?

De beweging die myosine maakt is te vergelijken met de beweging van roeiers in een roeiboot (zie ook 90C in Binas). Het in elkaar schuiven van de actine en myosine heeft als gevolg dat de hele myofibril verkort. Een spiervezel verkort wanneer alle myofibrillen tegelijk verkorten. Een spierbundel trekt samen als meerdere spiervezels samentrekken. Op deze manier kan jij je spieren gebruiken.

Het samentrekken
van een spier

Aan de slag!

  Maak opdracht 68 t/m 71

Lees resterend deel van de basisstof 6

Maak opdr. 72 t/m 80

Antagonisten

tegengestelde werking maar wel tegelijkertijd

een spier heeft een andere spier nodig om te kunnen ontspannen

als duo werken ze samen

https:

langzame en snelle spiervezels

Snelle en langzame spieren

Hoeveelheid langzame en snelle spiervezels is genetisch bepaald maar kan worden gewijzigd door training

Snelle en langzame spieren

Duurtraining verhoogt het aantal mitochondrieën per cel en verhoogt de doorbloeding

Spierspoeltje

registreert spierspanning

Spierspoeltje

Spier uitgerekt: depolarisatie sensorisch neuron (lichtblauw) en veel impulsen naar de hersenen

        

Spierspoeltje

Spier gespannen: hyperpolarisatie sensorisch neuron (lichtblauw) en geen impulsen naar de hersenen

        

Spierspoeltjes zijn betrokken bij reflexen en het samenwerken van antagonisten.

Golgi peeslichaampje

registreert rek in de pees

zorgt voor peesrelfex bij te grote rek ter voorkoming van schade aan spieren

Aan de slag!

  Maak opdracht 72 t/m 80

Maak Test jezelf BS 1 t/m 6

Lees en maak Samenhang