In deze les zitten 30 slides, met tekstslides en 4 videos.
Onderdelen in deze les
Regeling
Thema 1
Slide 1 - Tekstslide
LEERDOELEN
1.6 - spieren en beweging
* je kunt de bouw en werking van spieren beschrijven
* drie typen weefsel
* bouw spier
* samentrekking spier
* je kunt de effecten van training, revalidatie en doping beschrijven
Slide 2 - Tekstslide
Typen spierweefsel
dwarsgestreept spierweefsel
glad spierweefsel
hartspierweefsel
Slide 3 - Tekstslide
Glad spierweefsels
Kenmerken:
Langwerpige spiercellen
1 celkern per cel
Trage samentrekking, maar niet snel vermoeid
Geïnnerveerd door autonomezenuwstelsel
Komt voor in:
huid 4. bloedvaten
darmkanaal 5. iris
ademspieren
Slide 4 - Tekstslide
Dwarsgestreept
spierweefsel
Kenmerken:
Bestaat uit spiervezels
Ontstaat door versmelting van veel spiercellen
Snelle samentrekking maar snel vermoeid
Dwarse strepen zichtbaar
Geïnnerveerd door animalezenuwstelsel
Komt voor in:
Skelet (zitten vast aan botten)
Slide 5 - Tekstslide
Hartspierweefsel
Kenmerken:
Spiercellen vormen vertakkingen
Raakt niet snel vermoeid
Dwarse strepen zichtbaar
Geïnnerveerd door autonome zenuwstelsel
Slide 6 - Tekstslide
Bouw van skeletspieren
(Binas 90C)
Spier is omgeven met bindweefsel: de spierschede
Zit vast aan het skelet met pezen
Een spier bestaat uit meerdere spierbundels, elk omgeven met bindweefsel
Een spierbundel bestaat uit een aantal spiervezels
Slide 7 - Tekstslide
Spiervezels
Spiervezel bestaat voornaamelijk uit myofibrillen/spierfibrillen.
Myofibrillen zijn opgebouw uit de eiwitdraden (filamenten): Actine (dunne draden) en myosine (dikke draden).
De actine- en myosinefilamenten liggen in een regelmatig patroon gerangschikt. Hierdoor is een dwarse streping zichtbaar van lichte en donkere banden.
Slide 8 - Tekstslide
Spiervezels
Spiervezel bestaat voornaamelijk uit myofibrillen/spierfibrillen.
Myofibrillen zijn opgebouw uit de eiwitdraden (filamenten): Actine (dunne draden) en myosine (dikke draden).
Langs elkaar bewegen (in elkaar schuiven)
van deze twee moleculen maakt spiercontractie mogelijk
(zie bron 10)
Slide 9 - Tekstslide
Aansturing
Op de spiervezels bevinden zich motorische eindplaatjes. Dit zijn de uiteinden van de vertakkingen van een axon van een motorisch neuron.
De meeste spiervezels hebben één motorisch eindplaatje.
Eén motorisch neuron vormt samen met alle spiervezels die via motorische eindplaatjes in verbinding staan met dit neuron, een motorische eenheid.
Slide 10 - Tekstslide
Acetylcholine
Synaptische blaasjes in motorisch eindplaatje
geven acetylcholine (= neurotransmitter)
af aan de synapsspleet.
Acetylcholine bindt aan de receptoreiwitten van ionkanalen
in het postsynaptische membraan.
Wanneer hierdoor een EPSP ontstaat, veroorzaakt dit contractie
van de aangesloten spiervezels.
Afhankelijk van het aantal motorische eenheden dat tegelijkertijd samentrekt,
kan de contractie van een spier krachtig of minder krachtig zijn.
Slide 11 - Tekstslide
Contractie
impuls bereikt spiervezel
Door impuls diffunderen Ca2+-ionen de myofibrillen in en binden aan troponine.
Hierdoor komt op het actine bindingsplaatsen vrij voor myosinemoleculen.
De koppen van de myosinemoleculen binden aan ATP.
Als ADP en P loslaten, springt het myosinemolecuul terug in de oorspronkelijke gebogen stand en trekt hierbij het actinefilament mee.
Hierdoor schuiven de actine- en myosinefilamenten in elkaar en wordt de spiervezel korter
Slide 12 - Tekstslide
Slide 13 - Tekstslide
Slide 14 - Tekstslide
De lichte banden van de dwarse streping worden smaller.
De donkere banden blijven even breed
Na elke contractie is er in een motorische eenheid een periode van herstel. In deze periode worden afvalstoffen afgevoerd, zuurstof aangevoerd en de voorraad ATP aangevuld.
Contractie
Slide 15 - Tekstslide
Houding en beweging
In een normale, ontspannen toestand is een skeletspier niet maximaal ontspannen.
Elk motorisch neuron geleidt zo nu en dan een impuls, waardoor de aangesloten motorische eenheid samentrekt. Maar het aantal motorische eenheden dat tegelijkertijd samentrekt, is te klein om een beweging te veroorzaken.
De spier oefent daardoor een lichte kracht uit op de aanhechtingsplaatsen van de pezen. Deze kracht noem je de tonus (spierspanning).
De tonus speelt een belangrijke rol bij de handhaving van de lichaamshouding, zoals bij zitten of staan.
Slide 16 - Tekstslide
Spierspanning
Zelfs in rust gebruik je spieren, ookwel de spierspanning genoemd.
Deze spanning wordt geregistreerd door spierspoeltjes.
Een lage spierspanning leidt bijv. tot een vermoeide indruk.
Slide 17 - Tekstslide
Houding en beweging
Ook reflexen kunnen een rol spelen bij
de handhaving van de lichaamshouding.
Wanneer je rechtop staat, wordt het evenwicht
gehandhaafd door middel van reflexen.
Zodra je iets naar voren helt, trekken de kuitspieren in een reflex samen. Daardoor wordt het naar voren hellen van het lichaam direct gecorrigeerd, zonder dat je je daarvan bewust bent.
Reflexen ontstaan doordat bij uitrekking van een spier de spierspoeltjes, die zich tussen de spiervezels bevinden, worden geprikkeld.
Slide 18 - Tekstslide
Spierspoeltje
zit in spier, geeft informatie of de spier gerekt of gestrekt is
wordt spier uitgerekt, bijv teveel boeken op arm voor hoe sterk spier aangespannen is
dan via spierspoeltje signaal naar spier om meer in te spannen
rekking wordt verminderd, dus spierspoeltje minder rek
antagonist wordt direct geremd
Slide 19 - Tekstslide
Werking spierspoeltje
Slide 20 - Tekstslide
peesspoeltjes /
= Golgi-peeslichaampjes
gevoelig voor spierspanning
kunnen motorisch neuron remmen via rekreflex
hierdoor worden de bewegingen vloeiender en gelijkmatiger
beschermen spieren door demping en te snelle bewegingen
Slide 21 - Tekstslide
Antagonisten
Omdat spieren zich enkel kunnen samentrekken, heb je twee spieren nodig voor een volle beweging.
Twee tegengestelde spieren zijn antagonisten.
Slide 22 - Tekstslide
Snelle/langzame spiervezels
Binas 90B
Verdeling van spiervezels is erfelijk.
Door training kan je geen langzame spiervezels omzetten in snelle spiervezels (of andersom)!
Wij gebruiken cookies om jouw gebruikerservaring te verbeteren en persoonlijke content aan te bieden. Door gebruik te maken van LessonUp ga je akkoord met ons cookiebeleid.