Burgerschap - Werk & Inkomen

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Werk & Inkomen

Leerdoelen

• Aan het einde van deze les:
  
• Kun je de begrippen arbeidsovereenkomst, arbeidsvoorwaarden, cao en vakbond uitleggen; 
• Ken je drie soorten arbeidsovereenkomsten voor een werknemer in loondienst;
  
• Ken je de rechten en plichten als werknemer in je eigen branche;

WAT IS HET NUT VAN WERKEN?

Het nut van werken:

Om geld te verdienen, te voldoen aan je basisbehoeften, om je nuttig te voelen en waardering te krijgen voor wat je doet.

Niet alleen degene die werkt heeft belang bij om te werken. Werkende mensen zijn ook belangrijk, onmisbaar zelfs, voor het bedrijf of de organisatie waarvoor ze werken. Zonder werknemers kan een bedrijf zijn doelstellingen niet bereiken.

Tenslotte heeft werk ook een maatschappelijk en economisch doel. Met jouw bijdrage aan bijvoorbeeld zorg, landbouw, industrie, dienstverlening of transport draag je bij aan de maatschappij en het draaien van de economie.

Wat is voor jou het nut om te werken? 

Maak een top 5 van welke dingen voor jou het belangrijkst zijn.

1

2

3

4

5

Arbeid

Arbeid is elke lichamelijke of geestelijke activiteit met het doel een product of dienst te leveren.

Arbeid kun je verdelen in verschillende categorieën. Weten jullie welke?

Arbeid categorieën:

* Betaalde arbeid;  arbeid waarvoor je betaald krijgt.

* Onbetaalde arbeid; werk/arbeid waarvoor je niet betaald krijgt, zoals vrijwilligerswerk.

* Formele arbeid is geregistreerd door overheidsinstanties. Dit betekend dat de arbeid bekend is bij de overheid en dat er belasting over betaald wordt.

* Informele arbeid; is arbeid die niet geregistreerd word door de overheid. Bijvoorbeeld zwartwerk.

* ZZP: Zelfstandige zonder personeel die voor meerdere opdrachtgevers tegelijk werken

Welke categorie arbeid voeren jullie uit?

Arbeidscontract

Wanneer je betaalde arbeid verricht heb je met je werkgever een heel simpele afspraak: Jij levert arbeid aan je werkgever, je werkgever geeft jou loon. Deze afspraken staan in een arbeidscontract.

Wat staat er in een arbeidscontract?

Wat staat er in een contract:

* de naam en woonplaats van jou en je werkgever;

* de plaats of plaatsen waar je werkt;

* je functie of het soort werk dat je doet;

* de datum van indiensttreding;

* de duur van het contract (bij een tijdelijk contract);

* hoeveel uur je werkt (per dag of per week);

* de hoogte van je salaris en wanneer dit wordt uitbetaald;

• * de hoogte van de vakantietoeslag;
• * het aantal vakantiedagen;
• * de opzegtermijn;
• * je collectieve arbeidsovereenkomst 
• * (cao)als die van toepassing is.
• * En …(eventueel) de lengte van je proeftijd;
• * (eventueel) je pensioenregeling 
• * (eventueel) je concurrentiebeding.

Er zijn verschillende arbeidscontracten, weten jullie welke?

Verschillende soorten arbeidsovereenkomsten:

* Contract voor bepaalde tijd

* Contract voor onbepaalde tijd

* Oproepcontract of nulurencontract

Rechten en plichten

Als werknemer in Nederland heb je veel rechten. O.a. op een redelijk salaris en een veilige en gezonde werkplek.

Maar je hebt als werknemer ook plichten die je kunt samenvatten als de term 'goed werknemerschap'.

Wat hoort volgens jullie onder goed werknemerschap?

Arbeidsmarkt

Als je een baan zoekt begeef je je op de arbeidsmarkt. Dat is een denkbeeldige markt waarop werkgevers banen aanbieden en werkzoekende werkkracht aanbieden. Net als op iedere markt is er wel eens een tekort of juist een overschot aan het een of het ander. Zo kan de arbeidsmarkt 'krap' zijn, wat betekend dat werkgevers meer moeite moeten doen om mensen te vinden. Er kan ook werkloosheid zijn; dan is het aanbod aan arbeid groter dan de vraag.

CAO

In veel branches worden collectief afspraken gemaakt over arbeidsvoorwaarden. Dit wordt vastgelegd in een CAO (Collectief ArbeidsOvereenkomst). Als de CAO algemeen bindend is, betekend dit dat elke werkgever in de branch zich eraan moet houden.

OPDRACHT:

Ga op onderzoek uit welke CAO, vakbond/werknemerspartij voor jullie sector van toepassing is. Is deze nog actueel, zijn er onderhandelingen gaande en/of is deze algemeen bindend. Motiveer waarom jij wel of niet aansluiting zal zoeken bij de vakbond.

Rondvraag

Vragen??