Spreekwoorden 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Spreekwoorden & uitdrukkingen 

Intro

Wat gaan we doen?

- Lezen leesboek -> 10 min

- Uitleg (formatief) SO

- Wat zijn spreekwoorden en uitdrukkingen?

- Spreekwoorden en uitdrukkingen opzoeken.

Lesdoelen

Na deze les weet je:

- wat figuurlijk taalgebruik is

- wat het verschil is tussen een spreekwoord en uitdrukking (gezegde en zegswijzen)

- wat er van je wordt verwacht bij de (formatieve) toets

Vorige les(sen)

Herhaling grammatica

zinsdelen & woordsoorten

Nog eens naar kijken? Lessen zijn gedeeld in LessonUp!

Toets over deze lesstof:

- Formatief (wat is dat?)

 - 20 speekwoorden/uitdrukkingen (deze lijst stellen we samen vast)

- Wanneer? vrijdag 22 maart (tijdens de les)

Figuurlijk taalgebruik

Wat is figuurlijk taalgebruik?

Letterlijk / figuurlijk taalgebruik 

Figuurlijk taalgebruik betekent niet precies wat je zegt:

Ik schrok me dood!

Tamara struikelde over haar woorden.

Letterlijk taalgebruik is bedoelen wat je zegt:

Ik ben nu op school.

Hij gaat in de pauze naar de supermarkt

Figuurlijk taalgebruik wordt letterlijk genomen.

Figuurlijk taalgebruik wordt letterlijk genomen.

Spreekwoorden & uitdrukkingen (gezegde & gezegswijze)

Wat zijn de verschillen?

Spreekwoorden

- altijd dezelfde woorden in dezelfde volgorde

- het is een mededeling, geen vraag

- het werkwoord (als die er is) staat in de tegenwoordige tijd

- meestal een algemene levenswijsheid

Achter de wolken schijnt de zon / Hoge bomen vangen veel wind / De appel valt niet ver van de boom / De hond in de pot vinden

Uitdrukkingen

Gezegde & gezegswijze

Gezegde

- onveranderlijk

- vaste uitdrukking

- de woorden hebben een figuurlijke betekenis

- bevat geen werkwoord

- vormt geen volledige zin

Met hart en ziel/ Appeltje-eitje / Een nieuwsgierig Aagje

Zegswijze

- figuurlijke uitspraak

- bevat een werkwoord

- moet je nog in een zin plaatsen

De spuigaten uitlopen / De benen nemen 

REBUS!

Lijst samenstellen 1e

• Ga in tweetallen op zoek naar (bekende) spreekwoorden en uitdrukkingen waarvan jullie vinden dat deze op de lijst moet komen. Maak dus een duidelijke afweging of hij leerzaam en leerbaar is.
• Plaats de door jullie uitgekozen spreekwoorden/uitdrukkingen SAMEN MET hun betekenis & vermelding spreekwoord/gezegde/ of zegswijze in de Padlet (via QR-code)
• Natuurlijk houd je het netjes; let ook op spelling!
• Tip: gebruik Google

Lijst samenstellen 1f

• Ga in tweetallen op zoek naar (bekende) spreekwoorden en uitdrukkingen waarvan jullie vinden dat deze op de lijst moet komen. Maak dus een duidelijke afweging of hij leerzaam en leerbaar is.
• Plaats de door jullie uitgekozen spreekwoorden/uitdrukkingen SAMEN MET hun betekenis & vermelding spreekwoord/gezegde/ of zegswijze in de Padlet (via QR-code)
• Natuurlijk houd je het netjes; let ook op spelling!
• Tip: gebruik Google

Lesdoelen

Na deze les weet je:

- wat figuurlijk taalgebruik is

- wat het verschil is tussen een spreekwoord en uitdrukking (gezegde en zegswijze)

- wat er van je wordt verwacht bij de (formatieve) toets

Volgende les 1E:

Donderdag:

Verder met gezegdes & uitdrukkingen (spelletjes)

Leesboek & schrift mee, lesboek is niet nodig!

Volgende les 1F:

Donderdag:

Grammatica zinsdelen

Leesboek mee!

Zoek minimaal 3 spreekwoorden of gezegden.

Posteropdrachtje

Zoek in tweetallen zoveel mogelijk 

spreekwoorden en gezegdes.

Kies er een eentje uit en leg uit wat het betekent.

*Na veel vijven en zessen betekent dat je veel bezwaren hebt

Spreekwoordenspel

• maak groepjes van vier
  
• pak omstebeurt een kaartje van de stapel
• raad het spreekwoord of gezegde
• goed = houden fout = onderop de grote stapel
• wie heeft er na 10 minuten de meeste kaartjes?

Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens

Door de bomen het bos niet meer zien

Geen bericht, goed bericht

Opdracht

Wat: Verzamel 10 spreekwoorden of gezegdes. Dit kun je zelf bedenken of opzoeken op het internet. 

Hoe: in groepjes van 3 of 4 personen. 

Hulpmiddel: iPad

Tijd: 10 minuten

Uitkomst: je hebt als groep 10 spreekwoorden. 

Klaar?: Zoek uit waar het spreekwoord vandaan komt.