Levensloop H5, H6 en H7

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Levensloop H5, H6 en H7

Leerdoelen:

• Hoofdstuk 5 zie blz 83
• Hoofdstuk 6 zie blz 92
• Hoofdstuk 7 zie blz 103

Hoofdstuk 5 Ruilen over de tijd 

Sparen: je stelt je consumptie uit

Lenen: je vervroegt je consumptie

Een voorbeeld van ruilen over de tijd

is studeren. 

Rol van de bank bij sparen en lenen

Indexcijfers

Om de ontwikkeling van verschillende grootheden, zoals prijzen of inkomen, goed te kunnen vergelijken wordt vaak gebruik gemaakt van indexcijfers.

Een indexcijfer is een getal dat aangeeft hoeveel iets in een bepaalde periode is veranderd ten opzichte van een afgesproken tijdstip. Dit afgesproken tijdstip noem het het basisjaar en krijgt het indexcijfer 100.

Indexcijfers 

Met indexcijfers kun je gegevens met elkaar vergelijken, waarbij je het basisjaar als uitgangspunt neemt.

Het basisjaar heeft altijd het indexcijfer 100. 

Indexcijfers lijken op percentages. Het is ook een verhoudingsgetal.

Rente

• Rente een ander woord daarvoor is interest.
• Nominale rente = rente in euro's, het rente- percentage dat de bank geeft of vraagt.
• Reële rente = nominale rente gecorrigeerd voor de inflatie.
  
  

Formule omschrijven

• Ric = Nic/Pic x 100 is een lineaire formule
• Ezelsbruggetje: 3 = 6/2

Inkomstenbelasting

Box 1: inkomen uit werk en woning

Box 2: inkomen uit aanmerkelijk belang

Box 3: inkomen uit sparen en beleggen

Hoofdstuk 6 De oude dag

Lesdoelen:

• je kunt uitleggen dat de oudedagsvoorzieningen uit drie onderdelen bestaat: AOW, (bedrijfs)pensioen en eigen middelen.

• je kunt berekeningen uitvoeren met de hoogte van de AOW-uitkering.

• je kunt het verschil uitleggen tussen de begrippen waardevast en welvaartsvast en er berekeningen mee uitvoeren.

• je kunt het verschil uitleggen tussen een kapitaaldekkingsstelsel en een omslagstelsel.

De 3 pijlers van het pensioenstelsel

• AOW (algemeen ouderdomswet) ( voor iedereen)
• Bedrijfspensioen (meeste mensen die werken (CAO)
• Eigen middelen (welvarenden) 

De AOW

• De AOW is geregeld in de Algemene ouderdomswet (AOW).
• De AOW is gebaseerd op het omslagstelsel.
• Een omslagstelsel is gevoelig voor veranderingen in de      bevolkingsopbouw.

Pensioen

• kapitaaldekkingsstelsell: De uitkeringen worden gedaan van een kapitaal dat in de loop van de tijd is opgebouwd.
• verplicht voor bijna alle werknemers
• opgebouwd bij pensioenfonds 
• pensioen is afhankelijk van economische situatie

Waardevast of welvaartsvast

Een uitkering is waardevast of welvaartsvast. 

Waardevast --> Uitkeringen die aangepast worden aan de inflatie

Welvaartsvast --> Uitkeringen die de loonontwikkeling volgen 

Solidariteit

De AOW is gebaseerd op het solidariteitsprincipe:

De werkenden betalen voor de niet werkenden. We zijn solidair met elkaar. Waar hebben we dat eerder gezien? Bij de basisverzekering van de zorgverzekering!

Dekkingsgraad

De dekkingsgraad geeft aan of de pensioenfonds in staat is aan de toekomstige uitkeringsverplichtingen te voldoen. 

waarde huidig kapitaal / toekomstige verplichtingen x 100%.

Aanvullend pensioen:

• Mensen sparen zelf geld voor later. Dit is dus een kapitaaldekkingsstelsel: pensioenstelsel waarbij de pensioenuitkeringen gefinancierd worden door opgebouwd kapitaal.  
• ZZP-ers

Hoofdstuk 7 Ruilen tussen generaties

Leerdoelen:

• de overdrachten tussen generaties verklaren en grafisch en rekenkundig interpreteren
•  profijtbeginsel uitleggen en toepassen

 

sociale zekerheid

Hoe blijft dit allemaal betaalbaar? 

- I/A ratio (inactieven / actieven)

inactieven : iemand met volledige uitkering

actieven: iemand met een volledige baan

Sociale zekerheid

Mogelijke oplossingen AOW

1. AOW leeftijd omhoog

2. oplopen staatsschuld 

3. stimuleren arbeidsdeelname

4. stimuleren immigratie

5. premie verhogen

6. AOW inkomensafhankelijk maken

Beginselen van de overheid

Profijtbeginsel:

Als je voordeel hebt van een voorziening, dien je hiervoor (meer) te betalen

Solidariteitsbeginsel:

Degene die meer kan betalen dient solidair te zijn met anderen

Draagkrachtbeginsel:

ligt aan de basis van de inkomstenbelasting. Iedere belastingplichtige moet naar zijn vermogen bijdragen aan de financiering van de collectieve voorzieningen die door de overheid tot stand worden gebracht. Wanneer men een hoger inkomen heeft, zal men relatief meer belastingen betalen.

Levensloop H7 Ruilen tussen generaties

Hoofdstuk doelen:

• uitleggen wat de belangrijkste overdrachten van inkomen en vermogen tussen generaties zijn en de rol van de verzorgingsstaat daarin benoemen.

• het netto profijt van de overheid in de verschillende levensfasen analyseren.

• de invloed van het profijtbeginsel op het netto profijt uitleggen.

• de niet-financiële overdrachten tussen generaties benoemen.

• de invloed analyseren van demografische veranderingen op de grijze en groene druk.

• de invloed analyseren van demografische veranderingen op lastenverdeling tussen generaties.

• oplossingen zoals belastingspreiding in de tijd voor de toenemende grijze druk analyseren.

Sociale zekerheid

A + C = B2

i/a-ratio

De i/a-ratio geeft de verhouding weer tussen het aantal uitkeringsgerechtigden (inactieven) en de werkenden (actieven) die de uitkering moeten betalen. 

Levensloop

Check out

• We hebben heel lesbrief levensloop gehad
• Zorg dat je voor dinsdag alle zelftesten hebt gedaan wat jij belangrijk en minder begrijpt hebt gedaan.
• Neem volgende week lesbrief vraag en aanbod mee.
• Heb je die niet kopieer hem dan voordat de les dinsdag begint
• Ik zorg dat de zelftest antwoorden in peppels komen.