3.2 Een veranderende mens

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

3.2 Een veranderende mens

Verregaande veranderingen

Lesprogramma

• Vandaag uitleg en aantekeningen

• Morgen zelfstandig aan de slag

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• ken je de begrippen stadsstaten, mensbeeld, wisselbrieven, individualistisch, renaissance en elite. 

• kan je uitleggen wat de middeleeuwse manier van denken inhoudt.
• kan je herkennen en uitleggen wat de aspecten van het veranderend mens- en

wereldbeeld in de Renaissance zijn.

• kan je verklaren waarom Florence het

centrum van de renaissance is geworden.

§3.2

Een veranderende mens

3.2.1

Het middeleeuwse denken

Leerdoel:

• Je kunt de middeleeuwse manier van denken beschrijven

3.2.2

De Italiaanse renaissance

Leerdoel:

• Je kunt aspecten van het veranderend mens- en wereldbeeld in de renaissance uitleggen

Begrippen:

• stadstaten
• individiualistisch
• renaissance

3.2.3

De stad Florence

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen waarom Florence het centrum van de renaissance was

Begrippen:

• wisselbrieven

 

• mensbeeld
• elite

Benoem zoveel mogelijk kenmerken van de twee kunstwerken en beschrijf daarna de belangrijkste verschillen.

Welke drie standen zie je op de afbeelding?

Standenmaatschappij

Er waren in de middeleeuwen drie standen:

• Boeren (werken)
• Adel (vechten)
• Geestelijkheid (bidden)

Je stand stond al vast bij je geboorte.

Christendom 

In de middeleeuwen stond geloof centraal:

• Geleerden waren geestelijken
  
• Scholen behoorden bij de kerk
  
• Bijbel belangrijkste bron van kennis
  

Veranderingen late middeleeuwen

In de loop van de 15e eeuw:

• Groeiende welvaart
  
• Groeiende zelfstandigheid
  
• Meer kennis over wereld door ontdekkingsreizen.
  
  Dit zorgt voor verandering van kijk op het leven.

Dit zijn dus de oorzaken voor het veranderende mens- en wereldbeeld.

Renaissance

• Renaissance betekent: wedergeboorte van de Griekse en Romeinse kunst en cultuur.

• Periode tussen ongeveer 1450-1600.

• Ontstaan in Italië.
  Italië was toen niet een land, maar bestond uit diverse landstreken en stadsstaten.
  
  

Waarom in Italië?

• Rijke kooplieden: Zij lieten hun rijkdom zien door architectuur, schilderijen en beelden.
  

• Kunst: Italië ligt vol Romeinse ruïnes.

• Wetenschap: Het Oost-Romeinse rijk wordt in 1453 ingenomen door de Turken. Daardoor vluchtten veel wetenschappers met hun kennis en oude Griekse geschriften naar Italië.
  

• Nieuwe kennis: Kennis kwam via de handel naar Italië (bijv. papier, kompas). 

Anders denken over het leven en de dood

• Memento mori (Gedenk te sterven) zoals in de middeleeuwen, wordt carpe diem (Pluk de dag).

• Mensen gaan meer leven voor het leven nu, en niet voor het leven na de dood.

• God en geloof blijven heel erg belangrijk, maar het vertrouwen in de kerk wordt minder.

Leg uit wat de toenemende welvaart te maken heeft met de renaissance

Florence 

• De stad Florence wordt het centrum van de renaissance. 
• Welvarende stad dankzij de internationale handel vanwege de wolnijverheid.
• Het betaalmiddel was de Florijn. 
  
  
• Andere stadsstaten hebben ook hun eigen munten. 
• Al die verschillende munten zijn onhandig voor de handel.
• Mensen gaan zich specialiseren in het wisselen van geld en hierdoor ontstaan banken.

Ontwikkeling van banken

• Internationale handel door wolnijverheid.

• Veel verschillende munten zorgen voor problemen.

• Dure geldwisselkantoren.

• Op pad met geld was gevaarlijk!
  

• Wisselbrieven en wisselkantoren.

Familie De Medici

• De Florentijnse familie De Medici werd enorm rijk dankzij haar banken.

• De familie kreeg ook steeds meer macht in de stad Florence en werd de belangrijkste opdrachtgever voor veel kunstwerken en gebouwen.

• Deze familie speelde dan ook een grote rol in de Renaissance

Lorenzo il Magnifico (de geweldige)

Leg uit waarom er in Florance banken ontstonden.

§3.2

Een veranderende mens

3.2.2

De Italiaanse renaissance

Cattedrale di Santa Maria del Fiore

St-Pietersbasiliek Rome

Toren Van Pisa

San Marco plein Venetië

§3.2

Een veranderende mens

3.2.2

De Italiaanse renaissance

Mensbeeld

Het geheel van voorstellingen wat het betekent om mens te zijn

Met mensbeeld veranderde.

In de Renaissance aandacht voor het individu

Mensen die veel verschillende dingen konden stonden hoog in aanzien.

Middeleeuwen

Renaissance

Continuïteit 

Het geloof is nog steeds belangrijk
en de kerk rijk & machtig.

Verandering

God en kerk staan centraal:

Het lot van de mens ligt in handen van de kerk. 

De mens staat centraal: 

De mens neemt zijn lot in eigen handen.

Hieronder zie je twee stellingen over de Renaissance. Bepaal voor beide stelling of ze juist of onjuist zijn.

I De middeleeuwse mens werd zoveel mogelijk voorbereid op een leven na de dood.
II De verandering in het denken in de late middeleeuwen begon in de Franse steden.

1. Beiden zijn juist
2. Beiden zijn onjuist
3. I is juist, II is onjuist
4. I is onjuist, II is juist

Bij welke periode past
dit schilderij?

1. Renaissance
2. Middeleeuwen

Leg uit waarom deze twee kunstwerken typerend zijn voor hoofdstuk 3.2

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• ken je de begrippen stadsstaten, mensbeeld, wisselbrieven, individualistisch, renaissance en elite. 

• kan je uitleggen wat de middeleeuwse manier van denken inhoudt.
• kan je herkennen en uitleggen wat de aspecten van het veranderend mens- en

wereldbeeld in de Renaissance zijn.

• kan je verklaren waarom Florence het

centrum van de renaissance is geworden.

Omschrijf de middeleeuwse manier van denken

Waarom werd Florence het centrum van de renaissance?

Wat betekent individualistisch

Geef je inzet tijdens deze les een cijfer.

110

"Ik begrijp het al"

"Herhaling is fijn"

Wil extra uitleg

Zelfstandig maken:
§3.2

Maak een samenvatting
van §3.2

Bekijk de LessonUp terug door in te loggen

Zelfstandig maken:

§3.2

Maak een samenvatting

van §3.2

Volg samen met meneer De Vries een verlengde instructie

Met meneer De Vries maken:

3, 5, 6

Maak een samenvatting

van §3.2