2.4 Cellen HA

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

Voorkennis ophalen
Wat weet je over (lichaams)cellen?

Thema 2 - BS 4 Cellen

Cellen zijn de bouwstenen van organismen. Je lichaam bestaat uit verschillende typen cellen. Ook al verschilt hun vorm, de bouw van cellen is grotendeels gelijk.

Cellen zijn de bouwstenen van organismen. Je lichaam bestaat uit verschillende typen cellen. Ook al verschilt hun vorm, de bouw van cellen is grotendeels gelijk. 

Leerdoelen

• Je weet dat een organisme bestaat uit cellen.
  
• Je kunt de delen van dierlijke cellen benoemen met hun kenmerken en functies.
  
• Je kunt de delen van plantaardige cellen benoemen met hun kenmerken en functies.

Pak je schrift erbij en schrijf de woorden op die je nog niet kent.

Organismen zijn opgebouwd uit cellen....

Cellen zijn de bouwstenen van een organisme.

Alle organismen bestaan uit een of meer cellen. Cellen zijn de bouwstenen van een organisme en zo klein dat ze alleen zichtbaar zijn onder de microscoop. Het lichaam bestaat uit wel 30 biljoen cellen. 

Vorm heeft met functie te maken

Cellen kunnen allerlei vormen hebben...

De vorm heeft te maken met de functie (de taak). 

Waarom denk je dat een bloedcel rond is en een botcel uitsteeksels heeft??

Onderdelen cel plant en dier

Dierlijke cel

Plantencel

Cellen van dieren bevatten een dikke vloeistof: het cytoplasma (celplasma). Daaromheen zit een celmembraan (een dun vlies). Het cytoplasma bestaat uit water met opgeloste stoffen en zwevende deeltjes. Het celmembraan scheidt de inhoud van de cel van zijn omgeving. Het bestaat vooral uit vetten en eiwitten.

Sommige stoffen kunnen door het celmembraan heen, zoals zuurstof. Andere stoffen kunnen dat niet, bijvoorbeeld glucose. Deze stoffen kan een cel binnenhalen met behulp van bepaalde eiwitten in het celmembraan. De eiwitten kunnen nuttige stoffen uit de omgeving opnemen en ze aan de binnenkant van de cel weer afgeven. Andersom brengen ze afvalstoffen uit de cel naar buiten.

In het cytoplasma ligt de celkern. De celkern stuurt de cel aan. Het is het regelcentrum van de cel. De celkern bestaat uit kernplasma en is omgeven door een membraan: het kernmembraan (zie afbeelding 3).

Onderdelen cel plant en dier

Dierlijke cel

Plantencel

Probeer in 3 minuten zoveel mogelijk onderdelen van de menselijke cel en van de plantencel uit je hoofd te leren!

celkern

celplasma

celmembraan

Kernmembraan

Cytoplasma

Cytoplasma

Celmembraan

Kern

Kern

Vacuole

bladgroenkorrel

Celmembraan

Celwand

Een dierlijke cel

• celmembraan - de buitenkant van de cel (deels doorlaatbaar)
  
• celkern - regelcentrum van de cel
• kernmembraan - om de kern
• cytoplasma - water en opgeloste stoffen

Cellen van dieren bevatten een dikke vloeistof: het cytoplasma (celplasma) bestaat uit water met opgeloste stoffen en zwevende deeltjes.
Daaromheen zit een celmembraan (dun vlies). 

Cel van een plant

Dezelfde delen als dierlijke cellen: cytoplasma, celmembraan, celkern en kernmembraan...

Maar ook:

• Celwand (stevig laagje om de cel)
• Grote vacuole (blaasje gevuld met vocht)
• Plastiden, korrels met een speciale functie zoals bladgroenkorrels, kleurstofkorrels of zetmeelkorrels... wanneer een tomaat rijp wordt, verandert de kleur van groen naar rood

Alle plantaardige cellen hebben dezelfde delen als dierlijke cellen: cytoplasma, celmembraan, celkern en kernmembraan. Maar plantaardige cellen hebben daarnaast delen die dierlijke cellen niet hebben (zie afbeelding 4).

• Plastiden, korrels met een speciale functie zoals bladgroenkorrels, kleurstofkorrels of zetmeelkorrels... wanneer een tomaat rijp wordt, verandert de kleur van groen naar rood
• Celorganellen: onderdelen in een cel

Plenda Bio 2.4 1-4, 6-10

Starten met 1 t/m 4 van 2.4

Leerdoelen

• Je weet dat een organisme bestaat uit cellen.
  
• Je kunt de delen van dierlijke cellen benoemen met hun kenmerken en functies.
  
• Je kunt de delen van plantaardige cellen benoemen met hun kenmerken en functies.

Wat is een cel?

Noem zoveel mogelijk onderdelen van een cel (plant of dier)