In deze les zitten 31 slides, met interactieve quiz en tekstslides.
Onderdelen in deze les
We gaan nu 10 minuten lezen
timer
8:00
Slide 1 - Tekstslide
Wat gaan we doen?
Extra uitleg over werkwoordspelling, hoofdletters en leestekens.
Pak je schrift en maak aantekeningen
Weet je dit al? Dan werk je zelfstandig en stil in de app werkwoordspellen.
Slide 2 - Tekstslide
Werkwoordspelling
Slide 3 - Tekstslide
Persoonsvorm
In elke zin staan werkwoorden.
Een van deze werkwoorden is de persoonsvorm.
Slide 4 - Tekstslide
Hoe vind je de persoonsvorm?
Slide 5 - Open vraag
Basis persoonsvorm: de stam!
Als je een werkwoord goed wilt schrijven, begin je bij de stam. De stam van het werkwoord is het hele werkwoord zonder -en.Vaak lijkt de stam op de ik-vorm, maar ze zijn niet altijd gelijk!
Slide 6 - Tekstslide
Let op de stam die eindigt op -z/-v
stam eindigt op -z → ik-vorm op -s
stam eindigt op -v → ik-vorm op -f
Slide 7 - Tekstslide
persoonsvorm tegenwoordige tijd
Slide 8 - Tekstslide
Er zijn twee soorten werkwoorden: sterke en zwakke
Slide 9 - Tekstslide
Sterke werkwoorden:
Veranderen van klank als de tijd verandert.
Lopen - liepen
Zwemmen - zwommen
Zwakke werkwoorden:
Klinken het zelfde in verschillende tijden:
Huilen - huilden
Fietsen - fietsen
Slide 10 - Tekstslide
Persoonsvorm - vt
Slide 11 - Tekstslide
Het voltooid deelwoord
Slide 12 - Tekstslide
Het voltooid deelwoord
- gebruik je voor handelingen die afgerond zijn.
- staat meestal achteraan in de zin.
- wordt altijd gebruikt in combinatie met een hulpwerkwoord (zijn, hebben en worden).
Slide 13 - Tekstslide
Voltooid deelwoord
Regel:
Het voltooid deelwoord (vd):
gebruik je als een gebeurtenis klaar is;
begint vaak met ge-, soms ook met ont-, be-, ver-;
heeft een hulpwerkwoord nodig: zijn, worden, hebben;
eindigt vaak op een 't' of 'd';
bij sterke werkwoorden soms op '-en'.
Slide 14 - Tekstslide
Hoe vorm je het voltooid deelwoord
- Een voltooid deelwoord begint bijna altijd met GE -
- Bij zwakke/klankvaste of regelmatige werkwoorden is de regel: GE + IK-VORM + T of +D
Voorbeeld: ik heb GE+BEL+D; hij heeft iets GE+PAK+T
- Als je niet weet of het voltooid deelwoord van een zwak werkwoord op een t of op een d eindigt, kun je 't ex kofschip gebruiken.
Slide 15 - Tekstslide
Voorbeelden:
Hij heeft op zijn kleine broertje gepast.
de stam van passen: pass, (ik-vorm = pas)
laatste letter van de stam: S.
de laatste letter in het 't ex kofschip? Ja , dan ge + pas + t (gepast)
Meneer Jansen is onlangs verhuisd naar Alkmaar.
de stam van verhuizen: verhuiZ, (ik-vorm = verhuis)
laatste letter van de stam: Z.
de laatste letter in het 't ex kofschip? Nee ---> verhuis + d --> gepast
Slide 16 - Tekstslide
Voltooide deelwoorden
Sommige werkwoorden beginnen met ge-, be-, ver-, ont- of her-
Deze werkwoorden krijgen geen extra GE- toegevoegd.
gebruiken --> Hij heeft pennen gebruikt.
bekennen --> Hij heeft bekend.
verkennen --> Hij heeft de omgeving herkend.
ontkennen --> Hij heeft de beschuldiging ontkend.
herkennen --> Hij heeft de misdaad bekend.
Slide 17 - Tekstslide
Let op:
Soms hoor je het verschil niet tussen een persoonsvorm en VD.
Controleer altijd of er sprake is van een PV!
Hij herkent de geur van brood.
Controle: Hij herkende ...., zij herkennen..... De persoonsvorm verandert --> herkent = PV TT
Hij heeft de geur van brood herkend.
Controle: Hij had ..... herkend. Zij hebben ... herkend. De persoonsvorm verandert , herkend niet --> herkend = VD
Slide 18 - Tekstslide
Infinitief
Slide 19 - Tekstslide
De infinitief
Je noemt dit ook wel: het hele werkwoord of de woordenboekvorm.
Een infinitief heeft géén onderwerp bij zich en kan niet van tijd veranderen. (zoals de persoonsvorm)
Slide 20 - Tekstslide
Voorbeelden
Ik stond met hem te PRATEN. / Ik sta met hem te PRATEN.
Terwijl ik aan het schrijvenwas, luisterde ik naar de tv. / Terwijl ik aan het schrijvenben, luister ik naar de tv.
Dat kan niet waar zijn!
In de volgende zinnen is er GEEN sprake van een infinitief, maar van een persoonsvorm:
Wij praten met onze klasgenoten. / Wij praatten met onze klasgenoten
Zij maken een toets./ Zij maakten de toets.
Slide 21 - Tekstslide
De infinitief
Meestal staat er '(om) te' of 'aan het'voor het infinitief.
Hij zit zich te vervelen.
Ben je nou weer huiswerk aan het maken?
Er kunnen ook meerdere infinitieven in een zin staan.
We willen (=pv) morgen aan het strand gaan lopen.
DUS na'(om) te' of 'aan het' is een werkwoord altijd een infinitief.
Slide 22 - Tekstslide
Gebiedende wijs
wordt gebruikt in zinnen die een 'bevel' uitdrukken;
het onderwerp ontbreekt in deze zinnen;
de gebiedende wijs staat altijd op de eerste plaats:
(1) Luister naar me!
(2) Blijf er toch ook met je vingers van af!
Slide 23 - Tekstslide
Gebiedende wijs
Regel:
alleen de stam, zowel in het enkelvoud als meervoud;
er mag geen onderwerp in de zin staan.
Voorbeelden:
Fiets nu naar de bakker en haal een brood.
Blijf staan, verroer je niet en hou daarmee op.
Slide 24 - Tekstslide
Hoofdletters en leestekens
Doel van hoofdletters en leestekens is om een tekst leesbaar te maken.
Slide 25 - Tekstslide
Hoofdletters en leestekens
Hoofdletters:
- Aan het begin van een zin. -> Ik heb zin in vakantie.
- Bij namen -> Ans van der Meer, of
mevrouw A. van der Meer, of
mevrouw Van der Meer
- Bij woorden die bij aardrijkskundige namen zijn afgeleid ->
Groningse, Spaans, Zuid-Afrikaanse
Slide 26 - Tekstslide
Hoofdletters
Let op!
GEEN hoofdletters bij:
- namen van dagen, maanden, seizoenen en windstreken ->
vrijdag, maart, lente, westen
Slide 27 - Tekstslide
Hoofdletters
Let op!
GEEN hoofdletters bij:
- namen van dagen, maanden, seizoenen en windstreken ->
vrijdag, maart, lente, westen
Slide 28 - Tekstslide
Zo gebruik je leestekens
punt na een zin: Ik zin in een band.
vraagteken na een vraag: Welke liedjes zingen jullie?
uitroepteken voor extra nadruk: Dat is fantastisch!
Slide 29 - Tekstslide
Zo gebruik je leestekens
komma: tussen twee persoonsvormen: Als je wint, mag je door naar de finale.
