Delier 1-12

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Delier

Lesdoelen 

1. Je weet wat een delier inhoudt
2. Je kunt vertellen wat de kenmerken van een delier zijn
3. Je weet hoe je een delier kunt voorkomen
4. Je kunt interventies inzetten ter behandeling van een delier
5. Je weet hoe je moet werken met de DOSS 

Inhoud van de les

• voorkennis ophalen
• wat is een delier
• kenmerken
• oorzaken
• risicofactoren
• preventieve maatregelen
• behandeling
• DOSS 
• opdrachten

Wat weet je van delier?

Wat is een delier?

1. vorm van dementie
2. verwardheid die langzaam is ontstaan
3. acute verwardheid die in korte tijd is ontstaan
4. depressieve gevoelens met suïcidale gedachten

Delier is

• Acute verwardheid 
• toestandsbeeld die in korte tijd is ontstaan (uren tot dagen) waarbij de zorgvrager angstig en verward is
  
• zorgvrager verliest het contact met wat er om hem heen gebeurt

Wat zijn geen kenmerken van een delier

1. onrustig gedrag en desoriëntatie
2. apathisch gedrag en waanideeën
3. hallucinaties en verward denken
4. somberheid en suïcidale gedachten

Soorten delier 

• Hyperactief delier
• Hypoactief delier
• Gemengde vorm

Kenmerken delier

• Onrustig gedrag (hyperactief delier) of apathisch gedrag (hypoactief delier)
• desoriëntatie
• verstoorde denkprocessen: versneld, vertraagd, verward of gefragmenteerd denken
• waan ideeën
• angst
• wisselend bewustzijn
• moeite met concentratie
• verstoord dag- en nachtritme (klachten zijn 's avonds en 's nachts erger)
• snelle stemmingswisselingen
• familieleden geven aan dat persoon plotseling veranderd is

Wat zijn risicofactoren voor een delier?

1. hoge leeftijd of aan geheugenstoornis lijden
2. visus- en/of gehoorstoornissen
3. veel alcohol gebruiken of veel medicatie gebruiken
4. alle 3 antwoorden zijn juist

Risicofactoren

• leeftijd 70 jaar of ouder
• al eerder een delier gehad
• cognitieve stoornissen
• visus- en gehoorstoornissen
• gebruik van alcohol en opiaten
• infecties (bijv. blaas- of longontsteking)
• koorts
• veranderde omgeving

nog meer risicofactoren

• dehydratie
  
• elektrolytenstoornis (water- en zout huishouding)
  
• polyfarmacie (meer dan 4 soorten medicatie tegelijk)
  
• operatie
  
• 24 uur voor opname hulp nodig gehad bij wassen en aankleden
• palliatieve fase
  

Hoe kun je een delier voorkomen?

Preventieve maatregelen

• breng risico in beeld! DOSS
• maak omgeving vertrouwd
• zorg voor goed zicht en gehoor
• zorg voor (indien mogelijk) goede mobiliteit
• zorg voor goed slaap- waakpatroon
• houd vocht-en voedingstoestand in de gaten
• kijk naar medicatie en lichamelijke factoren 

Wat is het belangrijkste in de behandeling van een delier?

1. medische oorzaak behandelen
2. pijn bestrijden
3. medicatie geven
4. veiligheid waarborgen door VBI

Behandeling delier

• behandel medische oorzaak (bijv. infecties, dehydratie)!
• pijnbestrijding 
• verbeter voedingstoestand
• screening van medicatie of het een delier verhogende eigenschap heeft (en z.n. stoppen)
• evt. medicatie geven tegen onrust (haloperidol of lorazepam)

DOSS (Delier Observatie Screening-Schaal)

• meetinstrument met 13 observaties
• 3 keer per dag afnemen
•  score van 0 (nooit), 1 (soms - altijd) of - (weet niet) mogelijk
• totaal score per dienst: 
• < 3 geen delier
  
• ≥ 3 waarschijnlijk delier