Zelfzorg vaginale schimmel

• Zelfzorg
• MBO
• Studiejaar 2

Zelfzorg vaginale schimmel

Vaginale schimmel

Een vaginale schimmel is meestal een infectie veroorzaakt door de gist candida albicans (= vaginale candidiasis). 

KLACHTEN

• Kort bestaande klachten (sinds enkele dagen)
  
• Vaginale jeuk, soms ook bij de schaamlippen
  
• Witte, soms wat brokkelige niet-sterk ruikende vaginale afscheiding
  
• Soms is het slijmvlies van de vagina rood, gezwollen en pijnlijk, waardoor plassen of vrijen pijn doet of een branderig gevoel ontstaat

Vaak gaan klachten, gaat vanzelf over binnen enkele dagen of weken

Oorzaken

Als het evenwicht van verschillende bacteriën en schimmels verstoord raakt.

Aanvulling WHAM - vragen

Voor wie is het advies bedoeld?

• Vrouw in de vruchtbare leeftijd
  
• Jonger of ouder dan 16 jaar
  
• Zwangere vrouw
  
• Vrouw na de menopauze

Vaginale schimmel komt vooral voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. 

Bij zwangere vrouwen en meisjes jonger dan 16 jaar doorverwijzen naar de huisarts (clotrimazol). Bij vrouwen na de menopauze mogelijk andere oorzaak van de klachten (bacteriële infectie of vaginale droogheid) en dus ook doorverwijzen naar de huisarts.

Hoelang heeft de patiënt al klachten?

• Is het de eerste keer of is het een terugkerende infectie, hoe vaak in het afgelopen jaar?
  
• Heeft de klant ook andere klachten? (verwijzen)
  
• Is er sprake geweest van onbeschermde gemeenschap en/of wisselende contacten, waardoor een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) de oorzaak zou kunnen zijn? (verwijzen)

Bij een eerste keer of vaker dan 3 x in een jaar een vaginale schimmel dan doorverwijzen naar de huisarts. Mogelijk preventief medicatie gebruiken tegen schimmel wanneer de vaginale schimmel met regelmaat terugkomt. Wanneer een patiënt naast jeuk en niet-sterk- ruikende vaginale afscheiding ook andere klachten heeft zoals buikpijn, koorts, pijn bij het plassen, onregelmatige en abnormale bloedingen, zweren of blaren in het genitale gebied, lage rugpijn en sterk ruikende afscheiding dan doorverwijzen naar de huisarts. Mogelijk is er dan sprake van een bacteriële infectie of een trichomonasbesmetting (SOA)

Welke actie heeft de klant al ondernomen?

• Vagina niet met zeep wassen?
  
• Is de klant vorige keer naar de arts geweest?

Een vaginale schimmelinfectie kan vanzelf verdwijnen. Het is belangrijk de vagina niet met zeep te wassen, alleen spoelen met lauw water is voldoende.  Ook word er aangeraden om bij gebruik van inlegkruisjes en tampons deze regelmatig te vervangen.

Welke medicatie gebruikt de patiënt nog meer?

• Medicatie voor diabetes
• Een antibioticum (chronisch)
• Een immunosuppressivum (bijvoorbeeld een corticosteroïd), oncolyticum of HIV-middel
• Een oestrogeen of middel met een oestrogene werking op het endometrium (zoals tamoxifen = anti oestrogene werking)

• Bij diabetes (vooral als de glucosespiegel niet goed onder controle is) is de kans op een candida infectie hoger en de kans dat deze vanzelf over gaat kleiner. 
• Antibiotica kunnen het evenwicht van de flora in de vagina beïnvloeden. Hierdoor verhoogde kans op een candida infectie.
• Bij gebruik van oestrogeen of een middel met oestrogene werking treden vaginale afscheiding en verhoogde gevoeligheid voor Candida infectie vaak als bijwerking op.

Wanneer naar de huisarts verwijzen?

• Als eerdere behandeling met een vaginaal antischimmelmiddel niet voldoende heeft gewerkt.
• Als de klant in het afgelopen jaar meer dan 3 keer last heeft gehad van vaginale schimmelinfectie. Als de klachten bijvoorbeeld vooral na de menstruatie optreden. De arts kan dan beslissen om preventieve antischimmelmedicatie voor te schrijven.
• Als er ook sprake is van pijn in de onderbuik of pijn bij het plassen, koorts of koude rillingen, onregelmatige of abnormale bloedingen, zweren of blaren in het genitale gebied, lage rugpijn, misselijkheid of braken, diarree, pusvorming of sterk ruikende afscheiding.

Duur van de zelfbehandeling

Zie reader

Niet medicamenteus advies

Zie reader

Er wordt soms gedacht dat een anti-candida-dieet een infectie met candida kan voorkomen of behandelen. Volgens dit dieet worden suikers, gist, fruit en schimmelrijke producten of melkproducten afgeraden omdat ze de groei van candida albicans zouden bevorderen. Dit is niet bewezen en wordt afgeraden. 

Het dieet kan zorgen voor een verminderde afweer. Het weglaten van bijvoorbeeld melkproducten en fruit kan op lange termijn leiden tot tekort aan vezels, vitamines en mineralen.

Medicamenteus advies

Eerste keuzemiddel

• Clotrimazol vaginaal (spécialité canesten gyno). 

Niet gebruiken: bij overgevoeligheid voor een imidazoolderivaat. Behandel bij voorkeur niet met clotrimazol tijdens de menstruatie omdat de werkzaamheid dan verminderd kan zijn.

Dosering vaginaal: vaginale tablet of capsule (500mg): eenmalig 1 tablet of capsule 500 mg 's avonds voor het slapen gaan diep in de vagina inbrengen met een applicator. Tijdens de zwangerschap moet de vaginale tablet of capsule worden ingebracht met de vinger. 

Crème, 6 dagen lang 1 x per dag met een applicator vaginaal inbrengen. Bij uitwendig gebruik gedurende een week 2 x per dag dun aanbrengen.

Zwangerschap/borstvoeding: mag zonder bezwaar worden gebruikt bij zwangerschap en borstvoeding. Tijdens de zwangerschap mag geen applicator worden gebruikt en moet de vaginale tablet, capsule of crème worden ingebracht met de vinger.

Afgeraden middelen

• Vaginale douches
• Tea tree oil

Het effect van yoghurt, probiotica of knoflook 

(oraal of lokaal) is niet aangetoond. Gebruik van 

deze middelen wordt daarom afgeraden.

Geef 3 klachten die passen bij vaginale schimmel

Bij juist gebruik van clotrimazol (vaginale tablet of capsule) moeten de klachten na 3 dagen sterk verbeterd zijn.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is het niet-medicamenteus advies bij vaginale schimmel?

• Wanneer naar de huisarts verwijzen?
• Waar werkt clotrimazol tegen?
• Duur van de zelfbehandeling?
• Waarom wordt het anti candida dieet afgeraden?