Module 3 les 3 vaginale schimmel, voetschimmel en wondjes

• Farmaceutische patientenzorg
• MBO
• Studiejaar 2

FPZ  

Module 3 

Les 3 

Voetschimmel en vaginale schimmelinfectie

Deze les 

Zelfzorg voetschimmel 

Zelfzorg vaginale schimmelinfectie  

Wat weet jij van schimmels?

Schimmels 

• Fungi ​
  
• Eenvoudige mo ​
  
• Huid, haar, nagel, vagina en darmen ​
  
• Schimmelinfectie – mycose ​
  
• Hardnekkig ​
  
• Lange behandeling ​
  
• Zwemmerseczeem 

Schimmels

 Antimycotica ​

• Schimmeldodend – fungicide ​
  
• Schimmelgroei remmend – fungistatische​
  

​

 Meestal lokaal ​

 Hardnekkig; dan oraal ​

Werking onderscheid; ​

• Eencellige schimmels ; gisten ​
  
• Meercellige schimmels ; dermatofyten 

Wat is voetschimmel?

Wat zijn de verschijnselen van voetschimmel?

Voetschimmel

Veelvoorkomend ​

Besmettelijk ​

Schilfering en verweking van de huid ​

Blaasjes/ vochtafscheiding/ roodheid/ jeuk/ verandering nagels ​

Door verweekte huid (vocht, zweet, slecht ventilerende sokken/schoenen) teveel met zeep gewassen of beschadigd of geïrriteerd 

Schilfering huid 

Meestal tussen de tenen ​

Soms op voetzool en de zijkanten voet ​

Rode schilferende plekken ​

Met blaasjes ​

Grijs- wit of wit van kleur

Verweking huid 

Tussen de tenen ​

Hoornlaag laat gemakkelijk los ​

Eronder vaak rook en pijnlijk, kan ook jeuken ​

Kunnen pijnlijke kloofjes ontstaan 

Blaasjes en/of vochtafscheiding ​

Helder of gelig vocht ​

Voetholte, maar kan ook op andere delen van de voet ​

Als ze kapot gaan drogen deze in ​

Als er ook pus aanwezig is, dan is bacteriële infectie 

Roodheid en/of jeuk

Onder de verweekte huidlagen ​

Roodheid aan bovenkant en/of zijkant voet voorkomen; allergie of eczeem ​

Soms onderscheid moeilijk te maken ​

Verandering nagels 

Nagel verkleurt, kan dik worden of bros ​

Kalknagel ​

Psoriasis kan ook kalknagel veroorzaken ​

Alleen bij klachten of wanneer een infectie zich uitbreidt naar het nagelbed kan medicatie zinvol zijn​

Lokale therapie heeft onvoldoende effect; HA ​

Voetschimmel ​

W(W)HAM ​

Wanneer HA​

Duur zelfbehandeling ​

Niet- medicamenteus advies ​

Medicamenteus advies 

Wie? 

Volwassenen ​​

Kinderen jonger of ouder dan 12 jaar ​​

• Kan ook bij kinderen ​​
  
• Boven 12 jaar is alleen geregistreerd voor terbinafine

Hoelang? 

Niet van belang 

Actie?

Voldoende hygiënische maatregelen? ​​

Is een vorige behandeling lang genoeg voortgezet? ​

Medicatie?

Cumarinederivaten ​​

• IA met miconazol ​​
  
• Versterkt werking van cumarinederivaat ​​
  

Insuline of orale bloedglucose verlagende middelen ​​

• Wonden helen sneller ​​
  
• Komt vaker voor dan gemiddeld ​​
  
• Gevoelig voor secundaire infecties ​​
  
• Attenderen goede voetverzorging ​​
  
• Mag als zelfzorg behandeld worden; bij verergering klachten zo snel mogelijk melden aan behandelend arts of diabetesverpleegkundige ​

Wanneer huisarts?

Als een behandeling die op juiste manier is uitgevoerd met hygiënische maatregelen nog niet tot vermindering van klachten heeft geleid ​​

• Terbinafine na een week ​​
  
• Imidazoolderivaat na 2-4 weken ​​
  

Als infectie als ernstig wordt omschreven ​​

Als de schimmel de nagels heeft aangetast en klachten geeft ​

Duur zelfbehandeling

Terbinafine 1 of 2 weken ​​

Hoeft niet worden doorbehandeld als klachten zijn verdwenen 

​​

Imidazoolderivaten ten minste week nadat klachten zijn verdwenen ​​

Totale duur 2-6 weken ​

Wat kun je zelf doen aan voetschimmel?

Niet- medicamenteuze adviezen

Was voeten elke dag liefst met weinig of geen zeep ​​

Spoel voeten goed af zodat geen zeepresten achterblijven ​​

Droog voeten zorgvuldig af, vooral tussen tenen ​​

Draag elke dag schone sokken ​​

Draag goed ventilerend schoeisel ​​

Wissel elke dag​​

Laat goed drogen​​

Draag slippers in gemeenschappelijke douche- of badruimtes ​

1e keuze volwassenen en kinderen vanaf 12 jaar

Crème, gel of huidsspray 10 mg/g ​​

Ged 1 week 1 x per dag dun aanbrengen ​​

Cutane oplossing​​

Na wassen van de voeten eenmalig op beide voeten, voetzool en zijkanten 1-2 min laten drogen en daarna gedurende 24 uur de voeten niet wassen ​​

Kinderen ouder dan 12 jaar​​

Crème ged 1 week 1 x per dag dun aanbrengen ​​

​

Niet bij zwangerschap, borstvoeding alleen op advies arts ​

​

Eerste keuze bij kinderen onder 12 jaar en tweede keuze bij volwassenen en kinderen vanaf 12 jaar ​(1)​

Clotrimazol ​​

Crème 2x pd aanbrengen op aangedane huid ​​

2-6 weken totale behandelduur ​​

Mag bij zwangerschap/borstvoeding ​​

Miconazol ​​

Crème 2x pd aanbrengen op aangedane huid ​​

2-6 weken totale behandelduur ​​

Mag bij zwangerschap/borstvoeding​​

IA cumarinederivaten ​

Eerste keuze bij kinderen onder 12 jaar en tweede keuze bij volwassenen en kinderen vanaf 12 jaar ​(2)

Sulconazol​

Crème 1-2x pd aanbrengen op aangedane huid ​​

2-6 weken totale behandelduur ​​

Niet bij zwangerschap/borstvoeding ​ ​

Vaginale schimmel 

Bij verstoring van het milieu kan een vaginale schimmelinfectie ontstaan ​

Hoeft niet altijd klachten te geven ​

Gaat vaak vanzelf over 

Vaginale flora ​

Bacteriën en schimmels leven in evenwicht in de vagina ​

Vaginale flora of milieu ​

Lactobacillen zorgen voor melkzuurproductie ​

Hierdoor wordt overmatige groei van schimmels en bacteriën vermeden ​

Gebruik van zeep in de vagina kan het evenwicht verstoren ​

Ook gebruik van antibioticum, immunosuppressivum, oncolyticum of HIV middel 

Vaginale candidiasis ​

Veroorzaakt door gist candida albicans ​

Vrouwen vruchtbare leeftijd ​

Komt vaker voor als oestrogenen aanwezig zijn in het endometrium ​

Zwangere vrouwen ​

Vrouwen die een oestrogeen gebruiken ​

Of een middel met een oestrogene werking 

Seksueel contact

Wordt niet overgedragen door seks ​

Medebehandeling alleen nodig als partner ook verschijnselen heeft 

Overdracht moeder op kind

Bij geboorte kind kan overgedragen worden ; spruw ​

Borstvoeding; roodheid, schilfering, jeuk, witte vlekjes of blaartjes ​

Verwijs de moeder door ​

Baby bij 2-3 weken spruw, of bij onrustig zijn tijdens voeden, of als rode uitslag heeft op de billen 

Klachten ​

Kort bestaande klachten ​

Vaginale jeuk​

Witte, soms brokkelige, geurloze vaginale afscheiding ​

Soms slijmvlies rood, gezwollen en pijnlijk; plassen of vrijen doet pijn of geeft branderig gevoel 

Vaginale schimmelinfectie ​

WHAM ​

Wanneer HA​

Duur zelfbehandeling ​

Niet- medicamenteus advies ​

Medicamenteus advies 

Doe je dit gesprek in een spreekkamer?

Ja

Nee

Wie? 

Vrouw vruchtbare leeftijd ​​

  

Meisjes onder 16 jaar​​ & zwangere vrouw

• Huisarts​​
  
• Alleen in overleg arts ​​

Vrouw na menopauze​​

• Kans op bacteriële infectie / irritatie door vaginale droogheid ​​
  
• Huisarts ​

Hoelang?

Eerste keer?​​

Advies huisarts; vast laten stellen ​​

Vaker dan 3 x per jaar?​​

Huisarts ​​

Vermoeden SOA? ​​

Na 3 dagen (tablet) of 5-6 dagen (crème) huisarts ​

Actie?

Kan vanzelf verdwijnen 

Vagina niet met zeep wassen; alleen spoelen met lauw water is genoeg 

Verstandig inlegkruisjes regelmatig te vervangen 

Is de klant de vorige keer al naar de huisarts geweest? 

Medicatie? 

Immunosuppressiva ​​

Oncolytica ​​

HIV- middelen​​

Antibiotica ​​

Tamoxifen ​

Wanneer huisarts? 

Vaker dan 3 x per jaar klachten (vooral bij menstruatie) ​​

Middel niet geholpen heeft​​

Diabetes patiënt ​​

Immunosuppressiva, oncolytica of HIV middelen ​​

Verstoord immuunsysteem ​​

SOA​​

Zwangerschap ​​

Jonger dan 16 jaar of na menopauze ​​

Pijn in onderbuik, pijn bij plassen, koorts, koude rillingen, zweren of blaren, rugpijn, misselijkheid of braken, diarree, pusvorming of sterk ruikende afscheiding ​

Wat kan de klant zelf doen?

Niet- medicamenteus advies 

Was niet vaker dan nodig en zonder zeep ​​

Spoel niet inwendig ​​

Gebruik eventueel zeepvrije wasemulsie ​​

Als vrijen pijn doet, stel dan uit of gebruik een glijmiddel​​

Vermijd inlegkruisjes of vervang deze vaak ​​

Medicamenteus advies ​

Creme clotrimazol ​

Inwendig​​: 1 x daags inbrengen ‘s avonds ​​: 6 dagen ​​

Uitwendig ​​: 2x daags dun aanbrengen ​​: 7 dagen ​​

Niet tijdens menstruatie ​​

Mag bij zwangerschap en borstvoeding ​; zonder applicator ​

Kan rubber aantasten van condoom ​​

Minder betrouwbaar ​​

2 dagen na behandeling ​​

Medicamenteus advies ​

Tablet clotrimazol ​

1 x ​​

Moet werken binnen 3 dagen ​​

Voor slapengaan inbrengen ​​

Niet tijdens menstruatie​​

Mag bij zwangerschap en bij borstvoeding ​​

Kan rubber aantasten van condoom ​​

Minder betrouwbaar ​​

2 dagen na behandeling ​

Duur zelfbehandeling

Clotrimazol ​​

Week na begin behandeling verholpen moeten zijn 

​​

Crème​​: 5-6 dagen ​​

Tablet : 3 dagen ​

​

Volgende les 

Zelfzorg wondjes 

Allergische aandoeningen 

Maak het MBO certificaat allergische rinitis