In deze les zitten 42 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.
Lesduur is: 50 min
Onderdelen in deze les
TH 10 BS 2
Slide 1 - Tekstslide
Leerdoel
Je kunt het proces van DNA-replicatie toelichten en beschrijven hoe DNA-replicatie plaatsvindt.
Slide 2 - Tekstslide
Begrippen BS2
S-fase
mitose
DNA-replicatie
helicase
replicatiebel
primer
DNA-polymerase
afleesrichting
leidende streng (leading strand)
Okazaki-fragmenten
DNA-ligase
volgende streng (lagging strand)
telomeer
primase
single strand binding proteins
basenvolgorde
vrije nucleotiden
Slide 3 - Tekstslide
Op internet staan veel plaatjes van DNA. Heeft de tekenaar van dit plaatje de basen goed getekend?
A
Ja
B
Nee
Slide 4 - Quizvraag
In welk deel van de celcyclus vind DNA replicatie plaats?
A
G1 fase
B
G2 fase
C
S fase
D
M fase
Slide 5 - Quizvraag
Wat is het doel van DNA replicatie?
A
Mitose
B
Celdeling
C
Een exacte kopie maken
D
Zowel A, B als C
Slide 6 - Quizvraag
Celdeling
Door middel van celdeling maak je van een cel een identieke dochter cel. Deze cel moet dus ook hetzelfde DNA hebben.
Celdeling start dus ook altijd met het kopieren van DNA, ook wel replicatie genoemd.
DNA-replicatie vindt plaats tijdens de S-fase
(binas tabel 71D)
Slide 7 - Tekstslide
DNA replicatie (S- fase van mitose): Welke cel kan dit niet?
A
Huidcel
B
Spiercel
C
Rode bloedcel
D
Levercel
Slide 8 - Quizvraag
Bouw van DNA
Nucleotide = suiker + fosfaat + base
'5 uiteinde: een fosfaatgroep
'3 uiteinde: een OH-groep
Leesrichting: 3' naar 5'
(DNA polymerase van 5' naar 3')
Slide 9 - Tekstslide
Welke moleculen hebben we nodig voor DNA-replicatie?
Slide 10 - Tekstslide
Welke moleculen hebben we nodig voor DNA-replicatie?
Helicase
Dubbelstrengs DNA
Primase
Vrije nucleotiden
DNA polymerase
SSBPs
Ligase
Slide 11 - Tekstslide
Beschrijf kort en krachtig de eerste stap van DNA replicatie
Slide 12 - Open vraag
stap 1
1. Waterstofbruggen van de basenparen worden vanaf replicatiestartpunt in twee richtingen verbroken door enzym helicase.
2. Ds-DNA wordt ss-DNA.
3. Hierdoor ontstaat een replicatiebel.
-> replicatiebel
Slide 13 - Tekstslide
Beschrijf kort en krachtig de TWEEDE stap van DNA replicatie
Slide 14 - Open vraag
stap 2
Single-strand DNA-binding proteins (SSBP's) binden aan het ssDNA, zodat de H-bruggen niet worden hersteld
Slide 15 - Tekstslide
Beschrijf kort en krachtig de DERDE stap van DNA replicatie
Slide 16 - Open vraag
stap 3
De primer hecht aan het ssDNA aan de 3' kant.
primers worden door het enzym primase gemaakt
primer is complementair
Slide 17 - Tekstslide
Beschrijf kort en krachtig de VIERDE stap van DNA replicatie
Slide 18 - Open vraag
DNA-polymerase
werkt vanaf de 3'-kant
vanaf 3' kant primer worden dNTPs (deoxynucleotidetrifosfaat) toegevoegd.
Hiervoor wordt energie gebruikt door splitsen van 2 fosfaatgroepen.
dAMP, dTMP, dGMP, dCMP
Slide 19 - Tekstslide
DNA replicatie
Afleesrichting DNA polymerase: 3' naar 5' uiteinde
Nieuwe streng wordt gemaakt in richting 5' naar 3' uiteinde.
Nucleotide bindt dus aan 3' uiteinde
Slide 20 - Tekstslide
Beschrijf kort en krachtig de VIJFDE stap van DNA replicatie
Slide 21 - Open vraag
Lagging strand
in de andere richting wordt er gebruik gemaakt van Okazaki-fragmenten
kleine stukjes DNA die worden ingebouwd
stukjes worden door DNA ligase aan elkaar gemaakt
Slide 22 - Tekstslide
Slide 23 - Tekstslide
Primase
RNA Primer
SSBP's
DNA-polymerase
Helicase
Okazaki fragment
DNA-ligase
Slide 24 - Sleepvraag
Zet de 7 stappen van replicatie in de juiste volgorde
1
2
3
4
5
6
7
Primase maakt korte RNA primers die functioneren als startpunt van DNA polymerase
Ligase verbindt alle DNA fragmenten aan elkaar.
RNA primers worden vervangen door DNA nucleotiden
replicatie start bij een ori (replicatie startpunt)
single strand binding proteins voorkomen dat het dna weer dubbelstrengs wordt.
Helicase verbreekt de waterstofbruggen en maakt dsDNA ssDNA
DNA polymerase bindt een primer en verlengd deze aan de 3' uiteinde.
Slide 25 - Sleepvraag
Zie plaatje: Hoe noemen we de met 'b' aangegeven lijn van het DNA?
A
Okazaki fragment
B
Volgende streng (LAGGING)
C
DNA polymerase
D
Leidende streng (LEADING)
Slide 26 - Quizvraag
Na replicatie bestaat een chromosoom uit 2 chromatiden (bevat een centromeer)
Tijdens mitose gaan chromatiden uit elkaar.
Waarom centromeer belangrijk?
Slide 27 - Tekstslide
Telomeren en veroudering
RNA-primer uiteinde DNA-streng wordt verwijderd.
Hierdoor kan het uiteinde van een enkelvoudige DNA-keten niet worden gerepliceerd, en wordt verwijderd.
Het DNA-molecuul wordt korter.
Om DNA-schade te voorkomen bezitten de uiteinde van chromosomen: telomeren.
Slide 28 - Tekstslide
Telomeer
niet-coderend DNA
beschermd de uiteinde
repeterend: 5' TTAGGG 3'
na elke celdeling korter
na 50 delingen 1/5 over
bepaald levensduur van organisme
Slide 29 - Tekstslide
Eukaryoten hebben telomeren, maar prokaryoten niet. Leg uit waarom dat zo is.
Slide 30 - Open vraag
vraag 8
Slide 31 - Tekstslide
Wat is niet waar over het telomeer?
A
Celdeling is beperkt door de lengte van telomeren
B
De telomeerlengte kan verlengen tijdens het leven.
C
Een telomeer bevat geen coderend DNA
D
Een telomeer is een deel waarin repetitief DNA ligt.
Slide 32 - Quizvraag
Doelstelling 10, vraag 1 -Bep zegt dat DNA-replicatie plaatsvindt tijdens de interfase. -Pieter zegt dat na DNA-replicatie een chromosoom uit twee chromatiden bestaat. Wie heeft (hebben) gelijk?
A
Geen van beiden
B
Alleen Bep
C
Alleen Pieter
D
Beiden
Slide 33 - Quizvraag
Welk kenmerk van ons erfelijk materiaal is niet universeel bij levende organismen?
A
De aaneenschakeling van desoxyribose en fosfaat
B
De aanwezigheid van 4 basen: A, C, T en G
C
De aanwezigheid van twee complementaire strengen
D
De sequentie van de nucleotiden
Slide 34 - Quizvraag
Hoe heet het enzym dat nodig is om nieuwe nucleotiden in te bouwen in een DNA molecuul?
A
DNA-synthase
B
DNA-polymerase
C
DNA-helicase
D
DNA-fantastase
Slide 35 - Quizvraag
DNA helicase is het enzym dat...
A
zal zorgen voor de ontwinding van DNA
B
breekt de DNA keten open
C
houdt de DNA keten open
D
het DNA verdubbelt
Slide 36 - Quizvraag
Wat doet DNA-ligase?
A
De DNA ketens uit elkaar halen
B
De Okazaki fragmenten aan elkaar koppelen
C
Nieuwe nucleotiden inbouwen
D
Startpunt van replicatie
Slide 37 - Quizvraag
Hoe wordt een DNA molecuul altijd afgelezen?
A
Van 5' uiteinde naar 3' uiteinde
B
Van 3' uiteinde naar 5' uiteinde
Slide 38 - Quizvraag
Wat is een primer?
A
Stukje DNA gemaakt door ligase
B
Stukje RNA gemaakt door primase
C
Stukje RNA gemaakt door polymerase
D
Stukje DNA gemaakt door helicase
Slide 39 - Quizvraag
Leerdoel
Je kunt het proces van DNA-replicatie toelichten en beschrijven hoe DNA-replicatie plaatsvindt.
Slide 40 - Tekstslide
Heb je de leerdoelen onder de knie?
😒🙁😐🙂😃
Slide 41 - Poll
Waren er lastige onderdelen? Of heb je nog vragen over bepaalde onderdelen?
Wij gebruiken cookies om jouw gebruikerservaring te verbeteren en persoonlijke content aan te bieden. Door gebruik te maken van LessonUp ga je akkoord met ons cookiebeleid.