Bijbel

• Grieks
• Middelbare school
• mavo, vwo
• Leerjaar 4

Χαιρετε! 

Wat is het leukst dat je in de vakantie
hebt gedaan / meegemaakt?

Waarom kijken we bij Latijn (en Grieks) naar de Bijbel? 

Schrijf je antwoord in je schrift.

Weet jij het antwoord op dit orakel?

De godin kwam in beroering en gaf de orakelspreuk:

"Ga weg van de tempel en omhul het hoofd en maak de omsnoerde kleren weer los en gooi de botten van de grote moeder achter de rug."

Ze stonden lang verbaasd en Pyrrha verbrak als eerste de stilte met haar stem en weigerde aan het bevel van de godin te gehoorzamen.

Ze vroeg met angstig gezicht vergiffenis aan haar te schenken en ze was bang de schim van haar moeder te beschadigen door de gegooide botten.

Mythologie, bijbel? 

Waarom zijn er verhalen zoals de zonvloed?

Wat deden mensen ermee? 

Schrijf je antwoord op in je schrift.

Schrijf op (voor +0,1 op je toets)

je favoriete verhaal/mythe/sprookje in eigen woorden en welke waarschuwing of welke les je daaruit kunt halen

200 woorden 

KHAIRETE

Een kleine opfrisquiz (dat rijmt)

Wat is het leukst dat je in het weekend hebt gedaan / meegemaakt?

We beginnen bij het begin: hoeveel letters heeft het Griekse alfabet?

1. 20
2. 22
3. 24
4. 26

Grieks werd in de oudheid alleen geschreven in kleine letters

1. waar
2. niet waar

Grieks werd in de oudheid alleen geschreven in kleine letters

Niet waar

Wel waar: teksten werden meest in kleine letters geschreven, alleen voor titels en namen werden hoofdletters gebruikt.

Zinnen begonnen niet met een hoofdletter.

Inscripties waren helemaal in hoofdletters.

Een ; (puntkomma) in het Grieks is bij ons een

1. ;
2. :
3. !
4. ?

Waar en wanneer werd het Grieks dat jullie leren gesproken?

1. 10e eeuw v.C. op de Peloponnesos
2. 3e eeuw v.C. in Alexandrië en omstreken
3. 5e eeuw v.C. in Athene en omstreken
4. 7e eeuw v.C. In Sparta

De grammatica en spelling die jullie leren zijn gebaseerd op het Attisch van de 5e/4e eeuw v.C.

De grammatica en spelling die jullie leren is die van het Attisch uit de 5e/4e eeuw v.C.

En dan een beetje grammatica: Hoeveel naamvallen heeft het Grieks (zonder de vocativus)

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Welke naamval heeft het Latijn wel maar het Grieks niet?

1. accusativus
2. genitivus
3. ablativus
4. dativus

Een woord in de genitivus vertaal je ALTIJD met van

1. waar
2. niet waar

Het naamwoordelijk gezegde in een zin staat in de

1. Nominativus
2. Genitivus
3. Dativus
4. Accusativus

De aoristus is een verleden tijd

1. waar
2. niet waar

De aoristus is een verleden tijd

Niet waar: de aoristus is een andere stam van het werkwoord waarvan je persoonsvormen kunt maken, maar ook een gebiedende wijs en een infinitivus. De persoonsvormen van de aoristus bestaan wel alleen in de verleden tijd

Een participium is een

1. werkwoord
2. naamwoord
3. werkwoord én naamwoord
4. geen van beiden

In een AcI staat het lijdend voorwerp in de

1. Nominativus
2. Accusativus
3. Dativus
4. Genitivus

Praktische zaken: hoe veel uur Grieks heb je per week

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Heb je een tekstboek voor Grieks?

1. ja
2. nee

Heb je een tekstboek voor Grieks?

Nee; je krijgt elke periode van mij een nieuw tekstboekje. We lezen per periode andere teksten van steeds verschillende schrijvers.

Je hebt wel een grammaticaboek. 

Daarnaast heb je een woordenboek nodig.

Hupperts woordenboek

Beantwoord de volgende vraag in je schrift:

Wat is de bijbel?

Vul je antwoord aan n.a.v. de video:

Wat is de bijbel?

De syllabus

KHAIRETE

bespreken oefening A

Maak 4 kolommen in je schrift en schrijf de rijtjes op

(m.b.v. syllabus + grammatikos)

praesens 

imperfectum

sigmatische aoristus

thematische aoristus

maak oefening B (blz. 3)

Huiswerk: 

leren rijtjes pr, impf + aoristus

(rijtjes in je schrift)

KHAIRETE

Het is tijd... 

καθιζομαι - gaan zitten 

Maak een tekening / of gebruik elkaar voor om een foto om het verschil tussen de twee tijden en het aoristusaspect uit te beelden

praesens - imperfectum - aoristus 

Lever je tekening/foto in
(dan kunnen we lachen >:-))

Wat is het verschil tussen de sigmatische aoristus en de thematische?

1. er is geen verschil
2. sig. aor. is 'ik heb gemaakt'; them. aor. is 'ik maakte'
3. sig. aor. is een zwak werkwoord, them. aor. sterk

Wat is de 1e pers mv sig. aor. van λυω?

1. λυομεν
2. ελυσαμεν
3. ελυομεν

Wat is de 1e pers mv impf van λυω?

1. λυομεν
2. ελυσαμεν
3. ελυομεν

Welke vorm betekent 'ik maakte los' EN 'zij maakten los'?

1. ελυον
2. ελυεν
3. ελυετε
4. ελυσε

De opzet van de Bijbel

blz. 4-7

lez. + m. vr. 

Maandag (4e uur) in de les: 

opgave A + B blz. 4 (woordenboek voor nodig)

huiswerk: herhalen rijtjes tijden (zie schrift) + woordenboek

Khairete pante(r?)s!

m. opgave A + B blz. 4

voor A heb je je woordenboek nodig

Schrijf de vragen op in je schrift

1. Wie is de auteur van de realiteit?

2. Wat is de kers op de taart van Gods creatie?

3. Hoe noemt God de mens?

4. Welke taak hebben de mensen op aarde?

5. De mens heeft twee keuzes: vrijheid door te vertrouwen op Gods oordeel van goed en kwaad; macht door zelf te bepalen wat goed en kwaad is. Wat is het gevolg van het kiezen voor macht?

6. Uit Babylon komen Abraham en Sarah en zij maken dezelfde keuze als Adam en Eva. Wat is het gevolg van hun keuze?

7. Wat is de belofte waarmee het Oude Testament eindigt?

8. Wie heersen eigenlijk over de wereld?

9. Wie zijn de apostelen?

Bespreken vragen 

1. Wie is de auteur van de realiteit?

2. Wat is de kers op de taart van Gods creatie?

3. Hoe noemt God de mens?

4. Welke taak hebben de mensen op aarde?

5. De mens heeft twee keuzes:  [...] Wat is het gevolg van het kiezen voor macht?

6. Uit Babylon komen Abraham en Sarah en zij maken dezelfde keuze als Adam en Eva. Wat is het gevolg van hun keuze?

7. Wat is de belofte waarmee het Oude Testament eindigt?

8. Wie heersen eigenlijk over de wereld?

9. Wie zijn de apostelen?

Volgende week maandag (4e uur): Oefening A + B + C blz. 9 + 10

KHAIRETE

Wat is het leukst dat je in de afgelopen week hebt gedaan / meegemaakt?

Vandaag

bespr. oef B blz 9 over znw

niet echt zwemmen maar echt zwemmen

bonusopgave 

γυναικα

1. nom
2. gen
3. dat
4. acc

ονομα

1. nom
2. gen
3. dat
4. acc

ἡ ισχυς

1. nom
2. gen
3. dat
4. acc

αὐτον

1. nom
2. gen
3. dat
4. acc

νευραις

1. nom
2. gen
3. dat
4. acc

ταμιειῳ

1. nom
2. gen
3. dat
4. acc

Verdere grammatica doen we aan de hand van de tekst omdat dit er achterlijk uitziet

Maken opgave voor +0,1 bij Samson & Delila 

maken opgave C

KHAIRETE

De Tien Geboden

WOOPWOOP. Gebod 1!

Και ἐλαλησεν κυριος παντας τους λογους τουτους λεγων

Gebod 1:

«Ἐγω εἰμι κυριος ὁ θεος σου, ὁστις ἐξηγαγον σε ἐκ γης Αἰγυπτου ἐξ 

οἰκου δουλειας. Οὐκ ἐσονται σοι θεοι ἑτεροι πλην ἐμου.

Combinatiecijferopdracht

In twee lessen krijg je de tijd voor de achtergrond

Thuis zal je de essayvragen moeten beantwoorden

KHAIRETE

Οὐ ποιησεις σεαυτῳ εἰδωλον οὐδε παντος ὁμοιωμα, ὁσα ἐν τῳ 

οὐρανῳ ἀνω και ὁσα ἐν τῃ γῃ κατω και ὁσα ἐν τοις ὑδασιν ὑποκατω 

της γης. Οὐ προσκυνησεις αὐτοις οὑδε μη λατρευσῃς αὐτοις.

KHAIRETE

Wat is het leukst dat je in het weekend hebt gedaan / meegemaakt?

Gebod 2

Al behandeld - wat stond hier ook alweer?

Οὐ ποιησεις σεαυτῳ εἰδωλον οὐδε παντος ὁμοιωμα, ὁσα ἐν τῳ 

οὐρανῳ ἀνω και ὁσα ἐν τῃ γῃ κατω και ὁσα ἐν τοις ὑδασιν ὑποκατω 

της γης. Οὐ προσκυνησεις αὐτοις οὑδε μη λατρευσῃς αὐτοις.

Οὐ προσκυνησεις αὐτοις οὑδε μη λατρευσῃς αὐτοις.

Ἐγω γαρ εἰμι κυριος ὁ θεος σου, θεος ζηλωτης ἀποδιδους ἁμαρτιας 

πατερων ἐπι τεκνα ἑως τριτης και τεταρης γενεας τοις μισουσιν με 

και ποιων ἐλεος εἰς χιλιαδας τοις ἀγαπωσιν με και τοις 

φυλασσουσιν τα προσταγματα μου. 

Gebod 3

Οὐ ληψει το ὀνομα κυριου του θεου σου ἐπι ματαιῳ. οὐ γαρ μη 

καθαρισῃ κυριος τον λαμβανοντα το ὀνομα αὐτου ἐπι ματαιῳ.

1. Wat vind je van de geboden 1,2,3?

2. Welk gebod zou je opnemen? Waarom?

3. Welk gebod zou je niet opnemen? Waarom?

KHAIRETE

Gebod 4 (voor +0,1 bonus op PW)

Μνησθητι την ἡμεραν των σαββατων ἁγιαζειν αὐτην. Ἑξ ἡμερας 

ἐργᾳ και ποιησεις παντα τα ἐργα σου. τῃ δε ἡμερᾳ τῃ ἑβδομῃ 

σαββατα κυριῳ τῳ θεῳ σου. 

voordat jullie verder vertalen

Welke mensen allemaal gevonden door een beest en daardoor opgevoed?

Wat 

Gebod 4

οὐ ποιησιες ἐν αὐτῃ παν ἐργον, συ και ὁ υἱος σου και ἡ θυγατηρ σου, 

ὁ παις σου και ἡ παιδισκη σου, ὁ βους σου και το ὑποζυγιον σου και 

παν κτηνος σου και ὁ προσηλυτος ὁ παροικων ἐν σοι. 

KHAIRETE 

Gebod 4

Ἐν γαρ ἑξ ἡμεραις ἐποιησεν κυριος τον οὐρανον και την γην και την 

θαλασσαν και παντα τα ἐν αὐτοις και κατεπαυσεν τῃ ἡμερᾳ τῃ 

ἐβδομῃ. Δια τουτο εὐλογησεν κυριος την ἡμεραν την ἐβδομην και 

ἡγιασεν αὐτην.

Gebod 5

Τιμα τον πατερα σου και την μητερα, ἱνα εὐ σοι γενηται, και ἱνα 

μακροχρονιος γενῃ ἐπι της γης της ἀγαθης, ἡς κυριος ὁ θεος σου 

διδωσιν σοι.

Gebod 6

Οὐ μοιχευσεις.

Gebod 7

Οὐ κλεψεις.

Gebod 8

Οὐ φονευσεις.

Gebod 9

Οὐ ψευδομαρτυρησεις κατα του πλησιον σου μαρτυριαν ψευδη.

Huiswerk woensdag

Gebod 10

Donderdag: VOCA (werkwoord)

ΧΑΙΡΕΤΕ

thematische aoristioefentoetsje

(sneak peak VOCA)

Gebod 10

Οὐ ἐπιθυμησεις την γυναικα του πλησιον σου. Οὐκ ἐπιθυμησεις την 

οἰκιαν του πλησιον σου οὐτε τον ἀγρον αὐτου οὐτε τον παιδα αὐτου 

οὐτε την παιδισκην αὐτου οὐτε του βους αὐτου οὐτε του ὑποζυγιου 

αὐτου οὐτε παντος κτηνους αὐτου οὐτε ὁσα τῳ πλησιον σου ἐστιν».

Goed; we hebben nu de Tien Geboden behandeld; binnen welke context van de bijbel horen zij?

Wat is het leukst dat je in het weekend hebt gedaan / meegemaakt?

Khairete pantes!

VOCA

Hoe heet het eerste boek van de Bijbel?

1. De Genesis
2. De Wetten
3. De Thora
4. De Exodus

Wie zorgt ervoor dat de mensen uit het Paradijs verdreven worden?

1. Eva
2. Slang
3. Duivel
4. God

Bij wie probeert God het opnieuw om de mens de goede keuze te laten maken?

1. Abraham & Sarah
2. Kaïn & Abel
3. Mozes & Israël
4. David & Mozes

Wie krijgt de 10 geboden van God?

1. Adam
2. Mozes
3. David
4. Abel

Hoeveel geboden waren het eigenlijk?

1. 12
2. 56
3. 244
4. 613

Waarvoor dienen de geboden?

1. voorbeeld van hoe goed het de mens kan gaan als ze luisteren
2. waarschuwing van hoe slecht de mens het tot nu toe heeft gedaan dat er regels moeten komen
3. uitleg van regels van het verleden (eerder in het Oude Testament)

ΚΗΑΙΡΕΤΕ ΠΑΝΤΕ(Ρ)Σ

Wat is het leukst dat je in het weekend hebt gedaan / meegemaakt?

Adam & Eva - Paradijs - Slang/Eva/God/Duivel & appel

Poging 2: Abraham & Sarah 

Kinderen Abraham: Ismäel en Isaak  (LET OP: 8 NOVEMBER)

Poging #zoveel: Mozes en de 613 geboden: wat gebeurt er als je WEL luistert?

Deze les: 10 geboden afmaken + Salamo start.

Hoe wijs is deze allerwijzszszte koning van Israël? 

Huiswerk volgende keer: vert. t/m r. 10

m. vr 5 & 6 op blz 20-21

eerst zelf           &         daarna overleggen

KHAIRETE!

Salomo is de opvolger van koning David en koning van heel Israël. Hij had God om wijsheid gevraagd en deze ook gekregen. Het volgende verhaal is daar een voorbeeld van.

(1) Τοτε ὠφθησαν δυο γυναικες πορναι τῳ βασιλει 

και ἐστησαν ἐνωπιον αὐτου.

(2) Και εἰπεν ἡ γυνη ἡ μια «Ἐν ἐμοι, κυριε. 

ἐγω και ἡ γυνη αὐτη οἰκουμεν ἐν (3)οἰκῳ ἑνι 

και ἐτεκομεν ἐν τῳ οἰκῳ.

Bespreken

(4) Και ἐγενηθη ἐν τῃ ἡμερᾳ τῃ τριτῃ τεκουσης μου 

και ἐτεκεν και ἡ γυνη αὐτη.

(5) Και ἡμεις κατα το αὐτο, 

και οὐκ ἐστιν οὐθεις 

μεθ’ ἡμων παρεξ ἀμφοτερων (6) ἡμων ἐν οἰκῳ.

PAM PAM PAAAAAAAAAAAAM. Wat verwacht je dat er gaat gebeuren?

nu = t/m r. 10

7 Και ἀπεθανεν ὁ υἱος της γυναικος ταυτης την νυκτα, 

ὡς ἐπεκοιμηθη ἐπ’ 8 αὐτον. 

Και ἀνεστη μεσης της νυκτος 

και ἐλαβεν τον υἱον μου ἐκ των ἀγκαλων 9 μου 

και ἐκοιμισεν αὐτον ἐν τῳ κολπῳ αὐτης 

και τον υἱον αὐτης τον τεθνηκοτα 10 ἐκομισεν ἐν τῳ κολπῳ μου.

KHAIRETE

Toen kwamen er twee prostitueevrouwen bij de koning en zij gingen voor hem staan.

En de ene vrouw zei: ‘Ik vraag uw aandacht, heerser. Ik en deze vrouw wonen in één huis en wij baarden in het huis.

En het gebeurde op de derde nadat ik bevallen was, beviel ook deze vrouw. En wij waren samen thuis, en niemand was (/is) er met ons behalve wij beide in het huis.

Toetsstof

Hele boekje - inhoud teksten + grammatica (n.a.v. de gramm die in de teksten voorkomt, dus aor, fut etc) 

- Samson

- 10 geboden

- Salamo t/m r. 17 in het Grieks, rest in vertaling

r. 11 + 12

11 Και ἀνεστην το πρωι θηλασαι τον υἱον μου, 

και ἐκεινος ἠν τεθνηκως. 

Και 12 ἰδου, κατενοησα αὐτον πρωι, 

και ἰδου, οὐκ ἠν ὁ υἱος μου, ὁν ἐτεκον.»

KHAIRETE

Wat is het leukst dat je in de vakantie hebt gedaan / meegemaakt?

Wat hebben we voor de vakantie niet behandeld?

1. Kind in 2 snijden
2. Jungle Book
3. Genesis
4. Aoristos

Waar moet je aan denken bij de Bijbel?

r. 13 + 14

13 Και εἰπεν ἡ γυνυ ἡ ἑτερα 

«Οὐχι, ἀλλα ὁ υἱος μου ὁ ζων, ὁ δε υἱος σου ὁ 14 τεθνηκως.» 

Και ἐλαλησαν ἐνωπιον του βασιλευς.

r 15, 16, 17

15 Και εἰπεν ὁ βασιλευς αὐταις

 «Συ λεγεις ‘Οὑτος ὁ υἱος μου ὁ ζων, 

και ὁ υἱος 16 ταυτης ὁ τεθνηκως’,

 και συ λεγεις ‘Οὐχι, 

ἀλλα ὁ υἱος μου ὁ ζων, 

και ὁ δε σου 17 ὁ τεθνηκως.΄»

Einde

En de koning zei: Jullie moeten een mes pakken. En zij brachten het mes voor de koning. En de koning zei: “Snijdt de baby die leeft in tweeën en geef een helft van hem aan de een en de helft van hem aan de ander.”

Einde

En de vrouw, van wie de levende zoon was, antwoordde en zei tegen de koning dat haar moedergevoel in de war was gebracht ten opzichte van de zoon van haar en ze zei: ‘ik vraag uw aandacht, heerser, geef aan haar het kind en dood het niet met de dood.” En zij zei ‘Laat het kind niet voor mij en niet voor haar zijn. Snijd het doormidden.’

Einde

En de koning antwoordde en zei: ‘Geef het kind aan degene die zei: ‘Geef het aan haar en dood hem niet met de dood. Dat is de moeder van hem.” En heel Israel hoorde dit vonnis, dat de koning antwoordde, en zij hadden ontzag voor het aangezicht van de koning, omdat zij zagen dat de wijsheid van een god in hem zat om het recht te doen.