4.3 Staatsvorming en Centralisatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

H4 De tijd van Steden en staten

4.3 Staatsvorming en centralisatie 

Kenmerkend aspect:

het begin van staatsvorming en centralisatie 

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kun een overzicht geven van  de staatsvorming en centralisatie in vier gebieden: Engeland, Duitsland, de Nederlanden en Frankrijk. 

Engeland

1066

Willem de Veroveraar, hertog van Normandië, verovert Engeland 

Feodaal Engeland

Willem de Veroveraar voert feodale stelsel in Engeland in
Maatregelen om machtig te blijven:
1. Leenmannen kregen niet één groot stuk in leen maar kleine stukjes
2. Willem hield de beste gebieden voor zichzelf
3. Alle bezittingen van de adel werden opgeschreven in het Domesday Book (1086)
Gevolg: duidelijk wie de macht heeft 

Domesday Book

Centralisatie

Engelse koningen centraliseren hun land: bestuur vanuit één plek

• Gevolg: adel en kerk verzetten zich tegen afname macht.
• Ruzie met adel: Magna Carta --> koning gebonden aan regels 
   en parlement --> standen mogen meebeslissen
•  en parlement --> standen mogen meebeslissen

Magna Carta

Duitsland

Rijk Karel de Grote

2 landen ontstaan uit het rijk van Karel de Grote: Frankrijk en Duitsland

Duitsland centraliseert niet...

• Geen hoofdstad
  
• Duitse koningen noemen zich keizer en laten zich in Rome kronen. 
  
• Koningschap niet erfelijk: keurvorsten
• Rijk wordt genoemd: Heilige Roomse Rijk

De Nederlanden 

1430

• Meeste NLse gewesten onder 1 vorst
• Filips van Bourgondië (of Filips de Goede)

• Begint met instellen centraal bestuur
• Hoofdstad Brussel
• In Gelderland centrale rechtbank
• Door huwelijk daarna deel van Habsburgse rijk (Spanje)

Frankrijk

Franse koning

1180-1223: Uitbreiding machtsgebied, vooral ten koste van Engeland

Staatsvorming in Frankrijk

• Standenmaatschappij: geestelijkheid, adel en nu ook de burgerij: de derde stand
• De Staten-Generaal besliste over nationale belangen 
• De koning kreeg soevereiniteit: het recht om zelf beslissingen te maken. Dit kwam door:
  Centrale rechtbanken
  Een steeds sterker (koninklijk) leger 

Opdrachten 

Op zoek naar de kern: 1B, 2,3,5,6

Historisch Denken: 1, 2,