§53, 54: Historische achtergrond, modernisme

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Welke stroming is gericht op schrijfstijl, en niet op inhoud?

1. impressionisme
2. naturalisme
3. neoromantiek
4. symbolisme

Welke omschrijving behoort niet tot het
impressionisme in de schilderkunst?

1. Verdere uitwerking van het realisme
2. Het gebruik van synesthesie
3. Nadruk op kleur en licht
4. Weergeven van zintuiglijke indrukken

Het leven wordt volgens een naturalist gevormd door drie factoren.
1 = erfelijke aanleg, 2 = tijd, 3 = ...

1. milieu
2. noodlot
3. psyche
4. vorm

Welk begrip hoort bij de Tachtigers?

1. l'art pour l'art
2. Kunst is een persoonlijke uiting
3. vorm en inhoud zijn één
4. Kunst is de allerindividueelste expressie van de aller individueelste emotie

Het noodlot is in deze stroming iets bovennatuurlijks, iets buiten de mens zelf.

1. impressionisme
2. naturalisme
3. neoromantiek
4. symbolisme

Literaire stromingen van het Fin de siècle

Sleep de omschrijving naar de juiste stroming

Hoef je niet te kennen voor eerste SE, wel evt. je ME

Moet je wel kennen voor eerste SE

IMPRESSIONISME

NATURALISME

SYMBOLISME

NEOROMANTIEK

Weergeven van de werkelijkheid

Verklaren van de werkelijkheid

Verklaren van hetgeen boven of achter de werkelijkheid d.m.v. symbolen

Ontsnappen aan de werkelijkheid 

Nieuw hoofdstuk (6)!

§53: Historische achtergrond: 1914-1945

Leg je telefoon nog niet weg!

Er komen nog 2 vragen. =)

Aan het Fin de siècle kwam abrupt een eind door de Eerste Wereldoorlog. Deze was van:

1. 1904-1908
2. 1914-1918
3. 1920-1925
4. 1940-1945

Na WO-I

• Had iedereen het gevoel dat er een nieuwe tijd zou aanbreken.

• Men stortte zich vol enthousiasme op het leven.

--> Roaring twenties

1

Echter eindigden de roaring twenties . Na de beurscrisis in [....] begonnen de trieste jaren 30 met massale werkloosheid.

Staten vervielen in linkse of rechtse dictaturen.

1917: communisten grijpen de macht in Rusland

Dictaturen

Italië (1922)
Bulgarije (1923)
Albanië (1924)
Joegoslavië (1928)
Portugal (1933)
Duitsland (1933)
Griekenland (1936)
Spanje (1937)

2

Ondertussen in Nederland...

• Radicale partijen bleven klein (NSB)
• Sociale wetgeving werd versterkt: algemeen kiesrecht voor mannen (1917) en vrouwen (1922), Achturige werkdag (1919)
• WOI: Nederland neutraal
• 10 mei 1940: Duitsers vallen Nederland binnen
  

3

De cultuurbeweging die tijdens WO-I tot ontwikkeling kwam wordt het modernisme genoemd.

- talrijke stromingen
- radicaal nieuwe kunst
- bloeide vooral tijdens de roaring twenties

4

§54: Het modernisme

De alinea's die behoren bij Muziek hoef je niet te kennen!

19e eeuwse beeldende kunst

• Realistisch / impressionistisch
• Gaf de werkelijkheid zo goed mogelijk weer
• Toegankelijk

vroeg 20e eeuwse beeldende kunst

• Beeldende kunst moest gevoelens uitdrukken ten koste van de werkelijkheid
• D.m.v. kleuren, vormen of afbeeldingen.
• Verwijst naar zichzelf
• Lastig te begrijpen
  (werd verboden door vele dictatoriale bewinden)

1

Andere term voor modernisme:

Historische avant-garde
letterlijk: voorhoede



Richtingen: expressionisme, dadaisme, kubisme, constructivisme, futurisme

3

Aantekening modernisme

--> Lees de uitgedeelde aantekening. (Bewaar hem, dit hoort bij je toetsstof!)​

--> Beantwoord dan in je schrift de vraag:

waarom betekende het begin van het modernisme een breuk in​ de Nederlandse literatuurgeschiedenis? ​Betrek in je antwoord meerdere aspecten van modernistische literatuur.

• Mogelijke elementen in je antwoord:​ 
• Naturalistische/realistische literatuur ging om de waarheid beschrijven.​
• Modernistisch literatuur stelt de vraag of we de wereld wel kunnen kennen / ​wordt gekenmerkt door getwijfel / draait om het innerlijk leven van personages.

Aan de slag!

• Lezen in je leesboek óf
• Werken aan je leesdossier óf
• Samenvatten van de behandelde paragrafen uit je Dautzenbergboek

Kennen voor SE literatuurgeschiedenis (tot nu toe)

§ 48 Symbolisme (stroming kennen) 

§ 50 Neoromantiek (stroming kennen) 

§ 53 Historische achtergrond 1914-1945 

§ 54 Modernisme (kopje ‘avant-garde’ + uitgedeelde aantekening) 

Aan de slag!

Klaar? Ga een leesboek zoeken/ halen voor je leeslijst

Aan de slag!

Klaar? Ga een leesboek zoeken/ halen voor je leeslijst

Opkomst nieuwe kunstvorm: film!

- Door montage heel anders dan 'verfilmd toneel'
- Eisenstein
- 1927: eerste film met kleur en geluid (The jazz singer)
- 1933: eerste kleurenfilms van Disney.

2