§71, 73, 74

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Dautzenberg

Bestudeer par 71 en 73

Literaire stromingen van het Fin de siècle

Sleep de omschrijving naar de juiste stroming

Hoef je niet te kennen voor je toets

Moet je kennen voor je toets

IMPRESSIONISME

NATURALISME

SYMBOLISME

NEOROMANTIEK

Weergeven van de werkelijkheid

Verklaren van de werkelijkheid

Verklaren van hetgeen boven of achter de werkelijkheid d.m.v. symbolen

Ontsnappen aan de werkelijkheid

Literaire stromingen van het modernisme

Sleep de omschrijving naar de juiste stroming

EXPRESSIONISME

CONSTRUCTIVISME

DE NIEUWE ZAKELIJKHEID

Bondige manier van (be)schrijven. OPA-constructies. 

Vorm en inhoud zijn één in deze stroming. 

De nadruk komt te liggen op gevoel: er wordt een gevoel of ervaring beschreven. 

Bij welke stroming hoort dit fragment? 

Bij welke stroming hoort dit fragment?

Noteer je antwoord incl. lidwoord.

§71: Historische achtergrond
 (1945 - 1975)

Wanneer was de Tweede Wereldoorlog?

1. 1914-1918
2. 1918-1940
3. 1940-1945
4. 1945-1991

Wanneer werd de Berlijnse muur gebouwd?

1. 1945
2. 1951
3. 1961
4. 1989

Wanneer werd Nederlands-Indië onafhankelijk verklaard?

1. 1947
2. 1949
3. 1969
4. 1971

Na WO-II

• Vooroorlogse verzuiling werd hersteld (t/m eind jaren '60)

• Dekolonisatie (Nederlands-Indië 1949, Suriname 1974)
  
  
• Vooroorlogse cultuurstromingen keerden terug (Neomodernisme / Modernisme / Romantiek)

1

Eind jaren 60

Protestbewegingen
- Vakbonden, studenten, leger
- Uiterlijk van de mens veranderde



Tweede feministische golf
- ecomonische gelijkheid (1975: Wet gelijk loon voor mannen en vrouwen)

- doorbreken traditionele rollenpatroon

2

§72: Beeldende kunst

De naoorlogse kunstenaars bouwden voor een groot deel voort op het modernisme van ronde WO-I. 

Abstract expressionisme

Centrum van de kunst verschoof van Europa (Frankrijk, Duitsland) naar de VS

--> Veel Europese kunstenaars waren tijdens WO-II immers gevlucht naar de VS. 

Nieuwe stroming die voor het eerst ontstond in de VS

1

1) Action painting

Manier van schilderen / smijten van klodders verf

- Schilderen zelf is een doel

- Brede interpretatie van het werk nodig

voorbeeld: Jackson Pollock

2) Colorfield painting

Egaal geschilderde kleurvlakken

- De emotionele waarde van kleur staat centraal

voorbeeld: Rothko

2

Maar er ontstonden meer nieuwe stromingen!

Cobra (1948)	Nouveau Réalisme	Pop art
Terug naar de bron van het scheppen (kindertekeningen, primitieve kunst)	Het gewone ongewoon maken met alledaagse objecten	Onpersoonlijke weergave van de moderne consumptiemaatschappij en amusementsindustrie

Karel Appel

'Inpakkunstenaar' Christo

Andy Warhol

3

1. Action Painting
2. Cobra-beweging
3. Nouveau réalisme
4. Pop art

1. Colorfield painting
2. Action Painting
3. Nouveau réalisme
4. Pop art

1. Colorfield painting
2. Action painting
3. Cobra-beweging
4. Nouveau réalisme

1. Colorfield painting
2. Cobra-beweging
3. Pop art
4. Nouveau réalisme

§73: literatuur

De herinnering aan de gruwelen van WO-II vormde een 
voedingsbodem voor de filosofie van het existentialisme. 

Existentialisme (jaren '50-60)

-  vereist engagement

• Stelling nemen tegen sociale en politieke misstanden
• Doorbreken van taboes

In de Nederlandse literatuur o.a.:

Reve --> homoseksualiteit

Wolkers --> Erotische scenes

1

Engagement bij Tim Hofman

- Kinderpardon (Nederland, via Boos) = stelling nemen tegen het Nederlandse kindervluchtelingenbeleid

2

Dit leidt tot twee ontwikkelingen

• 1) De roman noir
  Sombere, 'zwarte' romans waarin het leven uitzichtloos is
  en de eenzame mens ronddwaalt in een chaotische werkelijkheid
  
  
  
  
• 2) Absurdistische literatuur
  Paradoxale situatie van de mens - slachtoffer en verantwoordelijk, vrij
  en onderworpen - wordt verbeeld in absurde situaties waarin de mens
  gevangen zit.

3

De Grote Drie:
Hermans, Mulisch en Reve

Willem Frederik Hermans

1921-1995

Thematiek van Hermans

De mens is een wezen dat geen echte greep op de
realiteit heeft, 

chaos overwint 

Hoofdpersonen in het proza van Hermans

Bezien wereld met cynisme en wantrouwen én

zijn vaak zelf ook niet te vertrouwen.

zoals Osewoudt in De donkere kamer van Damokles en de ik-figuur in Het behouden huis

Kies een conflict en lees de bron

Het Ezelproces (Reve)

Ik heb altijd gelijk (Hermans)