10.7 vaccineren en immuniteit

Jullie vragen
  1. Werkt vaccineren echt?
  2. hoe werkt een vaccin? hoe worden ze gemaakt?
  3. waarom moet je soms 2 inentingen?
  4. waarom wordt je van een vaccin niet ziek?
  5. kan een vaccin ook schadelijk zijn?

Na deze les kun je dit aan een ander uitleggen
1 / 26
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 26 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

Jullie vragen
  1. Werkt vaccineren echt?
  2. hoe werkt een vaccin? hoe worden ze gemaakt?
  3. waarom moet je soms 2 inentingen?
  4. waarom wordt je van een vaccin niet ziek?
  5. kan een vaccin ook schadelijk zijn?

Na deze les kun je dit aan een ander uitleggen

Slide 1 - Tekstslide

werkt vaccineren echt?
extra doel: 
je kunt een goede wetenschappelijk onderzoeksvraag opstellen

je kunt een proefopzet bedenken om deze vraag te beantwoorden


Slide 2 - Tekstslide

onderzoeksvraag

wat is het effect van [onafh variabele]

op [afhankelijke variabele]

bij/van [groep organismen]

Slide 3 - Tekstslide

onderzoeksvraag
voorbeeld:

wat is het effect van [temperatuur]

op [groeisnelheid]

van [een populatie melkzuurbacteriën] ?

Slide 4 - Tekstslide

Zet de vraag: "werkt vaccineren echt?" om naar een goede onderzoeksvraag

Slide 5 - Open vraag

onderzoeksopzet
  1. experimentele groep en een controle groep beschrijven
  2. beschrijf welke factor verschilt. Overige factoren gelijk
  3. Wat ga je meten? Hoe trek je je conclusie?



Slide 6 - Tekstslide

onderzoeksopzet
  1. 2 groepen mensen
  2. 1 groep wordt wel gevaccineerd, een andere groep krijgt een placebo.
    Verder gelijk in samenstelling leeftijd/geslacht/ethniciteit/gezondheid)
  3. Over een bepaalde tijd meet je: aantal besmettingen / ziekenhuisopnames /sterfte



Slide 7 - Tekstslide

Slide 8 - Tekstslide

kritiek op "proefopzet"?
gevaccineerde en niet gevaccineerde groep ongelijk. 
niet-gevaccineerde groep heeft geen placebo gehad

op basis van eerder onderzoek waarschijnlijk wel een echt effect.



Slide 9 - Tekstslide

Slide 10 - Tekstslide

Werkt vaccineren echt?
A
Nee
B
Niet overtuigd
C
Denk het wel
D
Ja

Slide 11 - Quizvraag

Doel
Je kunt uitleggen hoe vaccins in het algemeen werken. 

Slide 12 - Tekstslide

de spike-eiwitten aan de buitenkant van een corona virusdeeltje worden herkend door de afweer als lichaamsvreemd. De spike-eiwitten zijn:
A
Antistoffen
B
Antimoleculen
C
Antivaccers
D
Antigenen

Slide 13 - Quizvraag

leg kort uit hoe de specifieke afweer op gang komt en antistoffen gaat produceren na het binnenkomen van virusdeeltjes.

T-cellen of B-cellen / T-helper cellen / Macrofagen / Antigenen / Antistoffen / Geheugencellen

Slide 14 - Open vraag

Slide 15 - Tekstslide

werking vaccin?
Je geeft het lichaam de juiste antigenen (spike-eiwiten)

zonder een ziekteverwekker die zich kan vermenigvuldigen.

de specifieke afweer maakt wél antistoffen en geheugencellen. 

Je wordt wel immuun,  je wordt niet (ernstig) ziek

Slide 16 - Tekstslide

Beredeneer op basis van vorige twee dia's waarom een vaccin effectiever wordt na een tweede keer vaccineren.

Slide 17 - Open vraag

hoe dien je het antigen toe?
vroeger: verzwakte ziekteverwekkers (door bestraling bv)

corona: 
RNA-vaccin (Pfizer/Moderna)  bewaren bij -80 C
vector-vaccin (AstraZenica) bewaren in koelkast

basisprincipe: jouw lichaamscellen gaan Spike-eiwitten maken door ingebracht virus-RNA

 

Slide 18 - Tekstslide

verschil
RNA wordt ingebracht met een vetbolletje (Moderna/Pfizer)

RNA wordt ingebracht door een gemodificeerd chimpansee verkoudheidsvirus (AstraZenica)

Slide 19 - Tekstslide

Slide 20 - Tekstslide

Bijwerkingen
Passen bij een milde infectie

(je afweer wordt wel actief en gaat  antistoffen en geheugencellen maken)


Slide 21 - Tekstslide

trombose?

Slide 22 - Tekstslide

NOS.NL
"Voor het vaccin werd toegelaten, werd overigens onder ruim 24.000 proefpersonen onderzoek gedaan. Aandoeningen door bloedstolsels kwamen toen bij 12 mensen voor. In de placebogroep kregen 8 mensen last, in de gevaccineerde groep waren dat er 4."


Slide 23 - Tekstslide

Maak een onderzoeksopzet om te onderzoeken of een Astrazeneca vaccin trombose veroorzaakt.

Slide 24 - Open vraag

Huiswerk
maak vragen bij 10.7 en kijk na
upload in volgende dia

let op: natuurlijke/kunstmatig actieve/passieve  immuniteit wel belangrijk! Check volgt morgen.

Slide 25 - Tekstslide

maak een foto van je nagekeken huiswerk bij 10.7

Slide 26 - Open vraag