Les 2: Ontdekkingsreizen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Ontdekkingsreizen

Leerdoel

Je legt uit waarom de Noordelijke doorvaart geen succes was.

Je kent de namen van minimaal vijf bekende ontdekkingsreizigers.

Waarom gingen Europeanen op ontdekkingsreis denk je?

Door de toenemende welvaart wilden de rijke Europeanen graag luxe producten, zoals specerijen.

Specerijen

• Europeanen wilden graag specerijen, want:

1. ze gaven het eten weer smaak én 
2. zorgden ervoor dat eten langer houdbaar blijft
   
3. ze werden gebruikt als medicijn

• Maar ze groeien alleen in Zuidoost-Azië.

• Door lange route, met veel tussenhandel zijn specerijen peperduur.

Ontdekkingsreizen

in de vijftiende eeuw werden steeds meer ontdekkingsreizen gemaakt. Door de volgende oorzaken:

• economie: er kon veel geld verdiend worden
• religie: ook buiten Europa moesten mensen bekeerd worden tot het christendom
• politiek: voor koningen betekende meer grondbezit meer macht
• techniek: door uitvinden worden zeereizen makkelijker
• kennis : door nieuwe zeekaarten worden zeereizen makkelijker

Reizigers

Ontdekkingsreizigers hadden hetzelfde doel: een nieuwe route vinden naar Azië.

Techniek

• Technische verbeteringen zoals het kompas maakten deze zeereizen mogelijk! 

Bartholmeus Diaz

• Portugees die als eerste  het zuidelijkste punt van Afrika bereikte (1488).   

Vasco da Gama

• Voer als eerste langs Kaap de Goede Hoop (zuidelijkste punt van Afrika) naar India (1498).

Christopher Columbus

• Wilde via een westelijke route proberen om India te bereiken. Hij ontdekte hierdoor (perongeluk) Amerika (1492). 

Ferdinand Magellaan

• Portugees die als eerste rond de wereld voer (1521). 

Europese landen willen zelf winst maken

• De Portugezen ontdekken de route naar Azië over zee
  

• Vasco da Gama maakt als eerste Europeaan de zeereis naar India (1498)

• Portugezen houden deze Carreira da India strikt geheim

Waarom hielden de Portugezen de zeeroute geheim?

Nederlanders willen ook meedoen!

• Dus: Spionage! Want de Portugezen geven hun route niet weg. 

• Jan Huygen van Linschoten reist mee met de Portugezen en beschrijft de reis in zijn Itinerario

De Itinerario, of Voyage ofte schipvaert, naer Oost ofte Portugaels Indien (...enz. enz.), was meer dan alleen een routekaart.

Er stonden heel veel tekeningen in van vreemde kusten, dieren, mensen en hun rituelen. De Nederlanders keken hun ogen uit.

Eerste Nederlanders in Azië

• Cornelis de Houtman komt in 1596 als eerste Nederlander in Oost-Indië aan
  

• Opbrengst net voldoende om de kosten eruit te krijgen, vooral door verkeerde ruilmiddelen.

• Toch is het doel bereikt: een route via Kaap de Goede Hoop is bewezen

Naar Azië via het noorden

Andere Nederlanders geloofden dat er ook een Noordoostelijke Doorvaart mogelijk was naar Azië. Ze geloofden dat de zeeroute via het noorden leidde naar het Verre Oosten. Willem Barentsz leidde drie expedities met als doel het vinden van deze route.  

_{Filmpje & begrijpend luisteren}

De Noordelijke route: van Nederland naar Azië. Hoe zag die eruit? Bekijk het filmpje.

_{Google Maps}

Bekijk op de volgende slide waar Nova Zembla ligt. Zie je ook de Barentszzee? Probeer het gele poppetje naar Nova Zembla te slepen. Lukt dat? Hoe komt, denk je?

De route van de Noordoostelijke Doorvaart zoals men wilde varen

Leg uit waarom de Noordoostelijke Doorgang geen succes was.

Ben jij het EENS of ONEENS met deze uitspraak?
Als ik in de tijd van de ontdekkingsreizen had geleefd, zou ik zeker op ontdekkingsreis willen!

Wat vind jij?

1. EENS
2. ONEENS

Wat is geen reden om op ontdekkingsreis te gaan?

1. mensen bekeren tot het christendom
2. veel geld verdienen
3. amerika ontdekken
4. meer grond veroveren

Wat is geen specerij?

1. Kruidnagel
2. Peper
3. Zout
4. Kaneel

Welke Nederlander kwam als eerste aan in Oost-Indië?

1. Willem Barentz
2. Michiel de Ruyter
3. Cornelis de Houtman
4. Jan Huygen van Linschoten

Wat is NIET een reden waarom Europeanen specerijen wilden?

1. Om de Ottomanen dwars te zitten.
2. Om te gebruiken als medicijn werden
3. Om eten extra smaak te geven
4. Om eten langer te kunnen bewaren

Cartografie (2-3 personen)

Maak een (wereld)kaart waarop je de route van een (on)bekende ontdekkingsreiziger tekent.

Ik kan het volgende zien op je kaart:

• De namen van de ontdekkingsreizigers en hun schepen.
• De jaartallen van de reis.
  
• Wat ze verhandelden (specerijen, huiden, slaven?)

Je presenteert je kaart volgende week kort aan de klas.

Kies uit: Hanno uit Carthago, Pytheas, Jacob Roggeveen,

Jacques Cartier, Abel Tasman, David Livingstone, Fridtjof Nansen, Roald Amundsen