De Republiek en het Ottomaanse Rijk in de 17e eeuw
1 / 11
Lesduur is: 20 minIntroductie
Leerlingen bestuderen de relatie tussen de Verenigde Republiek en het Ottomaanse Rijk aan de hand van een indrukwekkend archiefstuk. Deze les werkt goed als illustratie en/of verdieping van de opkomst van wereldwijde handelsrelaties. In geschiedenismethodes blijft de handel op de Middellandse Zee vaak onderbelicht.
Instructies
Archiefdoos
Archiefdozen zijn korte en lange lessen die het beste werken als aanvulling op de lesmethode. In deze lessen bestuderen leerlingen één onderwerp of persoon binnen een breder thema aan de hand van verschillende bronnen. Bij archiefonderzoekers ligt de nadruk op vaardigheidsontwikkeling met enige kennisontwikkeling of -verdieping.
Instructie
Deze les vereist enige voorkennis van de opkomst van wereldwijde handelsrelaties en de ontwikkeling van een wereldeconomie.
Er kan bij deze les door de docent een verband gelegd worden met de Nederlandse Opstand en het contrast tussen de Republiek en absolute monarchieën, maar dit is geen actief onderdeel van de les.
Deze les wordt klassikaal gegeven en de leerlingen kunnen met hun device actief meedoen. De les bevat interactieve elementen (o.a. open vraag, video, meerkeuze). Zo gewenst kunnen de vragen echter ook klassikaal zonder devices gedaan worden. Het is sterk aangeraden om de docentenhandleiding door te nemen, voordat de les wordt gebruikt.
Instructies
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Archiefdoos:
Archiefdozen zijn korte en lange lessen die het beste werken als aanvulling op de lesmethode. In deze lessen bestuderen leerlingen één onderwerp of persoon binnen een breder thema aan de hand van verschillende bronnen. Bij archiefdozen ligt de nadruk op vaardigheidsontwikkeling met enige kennisontwikkeling of -verdieping.
Akte van Capitulatie van Sultan Ahmed I (1612). Nationaal Archief.
Afbeelding:
Akte van Capitulatie van Sultan Ahmed I (1612). Nationaal Archief.
Slide 2 - Tekstslide
Doel van deze slide:
Uitleg van de interactieve elementen.
Zie ook de docentenhandleiding voor uitleg en achtergrondinformatie.
Slide 3 - Tekstslide
Voorkennis:
Deze les is een aanvulling op of verdieping van de informatie in de geschiedenismethode over de totstandkoming van wereldwijde handelscontacten en een wereldeconomie. De les werkt dan ook het beste als leerlingen daar al bekend mee zijn.
timer
1:00
Wat weet je al?
Ottomaanse Rijk
Slide 4 - Woordweb
Doel van deze slide:
Ophalen voorkennis van Ottomaanse Rijk.
Zo gewenst kan een timer gebruikt worden.
Slide 5 - Tekstslide
Doel van de slide:
Introductie van het Ottomaanse Rijk.
In tegenstelling tot Nederland wordt het Ottomaanse Rijk in de 17e eeuw geregeerd door absolute vorsten: de sultans. Het imperium van deze sultans groeide door de eeuwen uit van een klein gebied in Anatolië (Turkije) tot één van de grootste rijken ter wereld.
Het uiteenvallen van het Ottomaanse Rijk aan het begin van de 20ste eeuw heeft tot verschillende conflicten geleid in Europa en het Midden-Oosten. Deze animatie zou daar dan ook vragen over kunnen oproepen.
In de handleiding is meer informatie over het Ottomaanse Rijk te vinden.
Afbeeldingen:
Sultan Osman I, Nakkaş Osman (1579).
Sultan Mehmeh II, Nakkaş Sinan Bey (Laat 15e eeuw)
Sultan Süleyman I, Nakkaş Osman (1579).
Sultan Ahmed I, Abdulcelil Levni (begin 18e eeuw).
President Atatürk (1932).
Slide 6 - Tekstslide
Doel van de slide:
Leerlingen krijgen een eerste indruk van de ahidname van 1612.
Afbeelding:
Akte van Capitulatie van Sultan Ahmed I (1612). Nationaal Archief.
Wat voor een document zou de ahidname zijn?
timer
0:20
Doe een gok!
A
Een oorlogsverklaring
B
Een handelsverdrag
C
Een liefdesbrief
D
Een uitnodiging
Slide 7 - Quizvraag
Doel van de slide:
Leerlingen worden nieuwsgierig gemaakt voor de inhoud van de les.
Ahidname betekent 'eedverklaring' in het Turks. Het Ottomaanse Rijk gebruikte zulke verklaringen om afspraken met andere landen vast te leggen. In het Nederlands wordt een ahidname een 'capitulatie' genoemd. Dit is afgeleid van het Latijnse woord capitula (hoofdstuk), omdat de verdragen opgedeeld zijn in kleine hoofdstukjes. Er is dus geen relatie met de huidige betekenis van 'capitulatie' als 'overgave'.
0
Slide 8 - Video
Doel van de slide:
Uitleg over het economische belang van de ahidname door historicus Mehmet Tütüncü.
Sultan Ahmed I verleent de Republiek privileges om handel te drijven in zijn rijk. Dit doet hij niet uit vrijgevigheid. Nederland en het Ottomaanse Rijk zijn beide in oorlog met Spanje, dus een sterker Nederland is in zijn voordeel. Daarnaast heeft Nederland tot slaafgemaakte Ottomanen van Spaanse galeien bevrijd. Bovendien maakt de groeiende rijkdom van de Republiek het land tot een waardevolle handelspartner.
Slide 9 - Tekstslide
Doel van de slide:
Leerlingen bestuderen de inhoud van de ahidname.
De privileges maken het Nederlandse kooplieden makkelijker om handel te drijven in het Ottomaanse Rijk, waarmee ze geld verdienen die in de Nederlandse economie terecht komt.
De ahidname is geschreven in het Ottomaanse Turks, de taal van de elite, en geschreven in Arabische letters.
Bovenaan wordt Allah aangeroepen. Daaronder staat de kleurrijke en artistieke tughra (handtekening) van de sultan. Daarna volgt de naam van de ontvanger, de aanhef, de verleende privileges en plaats en datum.
Via de link op de slide kan de originele scan bekeken worden.
timer
0:20
Deel je kennis!
Welk begrip past het beste bij de ahidname?
A
Moedernegotie
B
Rationalisme
C
Stapelmarkt
D
Wereldwijde handelsrelaties
Slide 10 - Quizvraag
Doel van de slide:
Leerlingen verbinden hun kennis uit de les met hun kennis over de kenmerkende aspecten van de 17e eeuw en tonen tegelijkertijd hun leeropbrengst.
De ahidname sluit aan bij de opkomst van wereldwijde handelsrelaties, waarmee het onderdeel is van de opkomende wereldeconomie.
Welk begrip past het beste bij de relatie tussen de Republiek en het Ottomaanse Rijk in de 17e eeuw?
timer
0:20
Deel je kennis!
A
Bondgenoten
B
Vijanden
C
Handelspartners
D
Onbekenden
Slide 11 - Quizvraag
Doel van de slide:
Controle leeropbrengst.
Het beste antwoord is handelspartners. Bondgenoten is niet correct, omdat er nooit een bondgenootschap is afgesloten en alle steun tijdens de oorlog tegen Spanje indirect was (door het stimuleren van de handel en daarmee de financiële middelen om oorlog te voeren).
De Republiek en het Ottomaanse Rijk onderhouden de in 1612 gesloten (handels)relatie zo'n 400 jaar vrijwel zonder onderbreking. Het Ottomaanse Rijk was in 1612 één van de eerste landen dat Nederland als onafhankelijk land erkende. In 1923 is Nederland één van de eerste landen die nieuwe republiek Turkije erkent.
