Leesvaardigheid 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Leesvaardigheid 

Leerdoelen: aan het einde van deze les

• Weet je hoe je een onderwerp  en een deelonderwerp van een tekst kunt herkennen
• Weet je weer wat inleiding, middenstuk, slot is
• Ken je de vier belangrijkste 
• Ken je signaalwoorden en tekstverbanden
• ken je een aantal functies van tekstgedeelten en kun je deze benoemen
• Ken je tekststructuren en kun je deze benoemen
• Je kunt meningen en argumenten herkennen en aanwijzen

Hoe herken je het onderwerp
van een tekst?

Wat is een deelonderwerp?

1. De belangrijkste zin van een alinea
2. waar de hele tekst over gaat
3. de boodschap die de schrijver heeft met zijn tekst
4. het onderwerp van één of meerdere alinea's

Uit welke drie delen is een tekst opgebouwd?

Signaalwoorden en tekstverbanden

uitspraak - conclusie                    dus, concluderend

uitspraak - samenvatting           kortom, samenvattend, al met al

uitspraak - voorwaarde                mits, als, indien, tenzij

Welk zin hoort bij welk tekstdoel?

Ik ken een mop, twee t..ten in een envelop

Wat zijn de voor- en nadelen van gevangenisstraf?

Informeren

Overtuigen

Amuseren

Opiniëren

Drugs moeten verboden worden

In deze tekst ga ik jullie vertellen hoe de Tweede Wereldoorlog is begonnen

Signaalwoorden en tekst verbanden

uitspraak - opsomming                en, ook, bovendien, daarnaast

uitspraak - tegenstelling             maar, toch, daarentegen

uitspraak - voorbeeld                    bijvoorbeeld, zoals

middel - doel                                      om te, waarmee, met als doel

oorzaak - gevolg                              waardoor, hierdoor, zodat

uitspraak - vergelijking                hetzelfde, in vergelijking met

uitspraak - reden                            daarom, want, omdat

Wat is GEEN tekstverband?

1. opsomming
2. oorzaak - gevolg
3. synoniem
4. tegenstelling

Om.......te.... tekstverband is

1. oorzaak - gevolg
2. uitspraak- reden (redengevend)
3. doel - middel
4. Uitspraak- conclusie (concluderend)

Welk tekstverband hoort bij het tekstverband 'tijd'?

1. terwijl
2. daarnaast
3. toch
4. mits

Tekstverbanden, het woord 'maar' hoort bij een .......tekstverband

1. Uitspraak- opsomming (opsommend)
2. Uitspraak -voorbeeld
3. uitspraak-tegenstelling (tegenstelling)
4. uitspraak-reden (redengevend)

Kortom, dit was de herhaling over tekstverbanden en signaalwoorden.

Wat is het tekstverband?

1. uitspraak-reden (argument)
2. uitspraak -conclusie (concluderend)

Wat is een tekstverband?

1. Je verbindt twee teksten met elkaar
2. Je geeft het verband tussen inleiding en slot aan
3. Je geeft aan wat het belangrijkste in een tekst is
4. Je verbindt zinnen en alinea's met elkaar

Verbindingsmanieren

Zinnen en alinea's worden verbonden door middel van een verband. Dit kan op verschillende manieren worden aangegeven:

1 door het gebruik van een signaalwoord

2 door het herhalen van een woord

3 door een overgangszin met een verwijzing

4 door een aankondigende zin

de woorden
'dus', 'daarom', 'want', 'zo'
zijn

1. signaalwoorden
2. verbanden

Functie van tekstgedeelten

Een tekstgedeelte (een alinea of een groep samenhangende alinea’s) staat niet ‘zomaar’ in de tekst. De schrijver heeft er een bedoeling mee gehad. Hij gaf dat tekstgedeelte een bepaalde functie binnen die hele tekst. Hij vond misschien dat er een voorbeeld nodig was. Hij beschreef dus, in een of meer alinea’s, een voorbeeld. We zeggen dan dat dat tekstgedeelte de functie van voorbeeld had. Zo kan de schrijver ook een gedeelte de functie van toelichting of van uitwerking geven enzovoort.

Het is niet altijd gemakkelijk de functie van een tekstgedeelte nauwkeurig te

onderscheiden. Bovendien kan een tekstgedeelte soms meer dan één functie vervullen. In 

Noteer het verschil tussen tekstverbanden en functies van tekstgedeelten

Tekststructuren (1)

- afhankelijk van de tekstsoort en het tekstdoel

1. Voor- en nadelenstructuur: betoog (overtuigen), beschouwing (opiniëren)
2. Verschijnsel -en- verklaringstructuur : beschouwing (opiniëren)
3. verschijnsel -en- besprekingstructuur: uiteenzetting (informeren)

Inleiding: Er zijn steeds meer gewonden bij het vuurwerk afsteken

Deze inleiding hoort bij een

1. voor- en nadelenstructuur
2. verschijnsel - en - verklaringstructuur
3. verschijnsel -en- besprekingstructuur

Middenstuk: Een van de oorzaken van het aantal gewonden is het ontbreken van bescherming

Dit middenstuk hoort bij een

1. voor- en nadelenstructuur
2. verschijnsel - en - verklaringstructuur
3. verschijnsel -en- besprekingstructuur

Slot: Nu weet je welke middelen er zijn om te voorkomen dat er nog meer gewonden vallen. Ik zal ze kort nog even samenvatten.

Dit slot hoort bij een

1. voor- en nadelenstructuur
2. verschijnsel - en - verklaringstructuur
3. verschijnsel -en- besprekingstructuur

Wat is een mening?

1. Een standpunt
2. Iets wat je vindt
3. Een stelling

Leg in maximaal 10 woorden wat een argument is

ik vind dat roken duurder moet worden.

1. mening
2. argument

Het is logisch dat iedereen gevaccineerd moet worden.

1. mening
2. argument

Want we hebben genoeg thuisgezeten.

1. mening
2. argument

Wat is de functie van de volgende zin: Daarom is het verstandig om 1,5 m afstand te houden.

Een stelling die de schrijver moet onderbouwen. Welke functie wordt hier omschreven?

1. oplossing
2. argumentatie
3. bewering
4. afweging

De schrijver maakt bezwaar of heeft bedenkingen tegen een eerdere bewering of argumentatie. Welke functie wordt hier omschreven?

1. afweging
2. bewering
3. tegenwerping
4. weerlegging

Welke tekststructuren ken je nu?

Tekst 4
Welke structuur?

1. probleem- en oplossing
2. (bewering en)argumentatie

Lees tekst 7
Welke structuur?

2. (bewering en) argumentatiestructuur

Wat is citeren?

1. stukje tekst
2. ergens iets van vinden
3. precies overschrijven
4. onder woorden brengen

Welke vraag heb je nog?

Wat moet ik nog herhalen

Ik begrijp alles al

Ik moet weer oefenen, maar ik begrijp het nog wel

Ik moet nog heel veel doen, ik vind het nog moeilijk