Grammatica Blok 5 - T1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Nederlands Grammatica blok 5 

 Klas T1C, T1D en T1E

Weekdoelen I

Deze week leer je de volgende dingen:

-Ik weet wat zinsdelen zijn;

-Ik weet wat werkwoorden zijn;

-Ik weet hoe ik de persoonsvorm in een zin kan vinden;

-Ik weet hoe ik het werkwoordelijk gezegde in een zin kan vinden;

-Ik weet hoe ik een onderwerp in een zin kan vinden;

Weekdoelen II

-Ik weet wat een bijvoeglijk naamwoord is;

-Ik weet wat een zelfstandig naamwoord is;

-Ik weet wat voorzetsels zijn.

Zinsdelen I

Een zin kan je in stukjes  verdelen. Zo'n stukje heet een zinsdeel. 

Een stukje van een zin is bijvoorbeelde de persoonsvorm. Als je de persoonsvorm tussen streepjes zet, dan is dat een zinsdeel. 

De leerlingen |hebben| de opdracht gemaakt.

                                     pv

Zinsdelen II

De persoonsvorm is een zinsdeel. Maar ook het onderwerp van de zin is een zinsdeel:

|De leerlingen |hebben| de opdracht gemaakt.
            ow                    pv

Zinsdelen III

Het werkwoordelijk gezegde is ook een zinsdeel:

|De leerlingen |hebben| de opdracht |gemaakt.|
           ow                    pv                                            wwg

                                       +

                                     wwg

Zinsdelen IV

Wat vaak goed werkt, is dat je eerst de persoonsvorm, het werkwoordelijk gezegde en het onderwerp van een zoek zoekt. 

Als je die dan tussen streepjes zet, dan heb je ook direct al de zinsdelen gevonden.

Werkwoord

Werkwoorden woren ook wel 'doe-woorden' genoemd.

Het is vaak iets wat je kunt doen.

Een werkwoord kan je ook in de tegenwoordige tijd en de verleden tijd zetten. Een persoonsvorm is altijd een werkwoord.

Welke van de onderstaande woorden is een werkwoord?

1. hondjes
2. lachen
3. vogels
4. bloemen

Welke van de onderstaande woorden is een werkwoord?

1. vloerkleed
2. baviaan
3. lesboek
4. zijn

Welke van de onderstaande woorden is een werkwoord?

1. lopen
2. mooi
3. gisteren
4. fiets

Persoonvorm I

In elke goede zin, staat altijd een persoonsvorm. De persoonsvorm kan je op twee manieren vinden.

1. Een vraagzin maken, Het eerste werkwoord in de zin is de persoonsvorm.

2. De zin van tijd veranderen. Het werkwoord wat dat verandert is de persoonsvorm.

Persoonsvorm II

Mijn opa heeft een taart gebakken.

1. Heeft mijn opa een taart gebakken? pv = heeft
2. Mijn opa had een taart gebakken pv = heeft

De jongens spelen de hele vakantie al GTA.

1. Spelen de jongens de hele vakantie al GTA? pv = spelen
2. De jongens speelden de hele vakantie al GTA. pv = spelen

Werkwoordelijk gezegde I

Het werkwoordelijk gezegde (wwg) bestaat uit alle werkwoorden van de zin. Dus ook de persoonsvorm, want dat is ook altijd een werkwoord. 

Als er maar 1 werkwoord in de zin staat, dan is dat automatisch de persoonsvorm én het werkwoordelijk gezegde.

Werkwoordelijk gezegde II

Ik heb gisteren een brood gebakken.
pv = heb
wwg = heb gebakken

De leerlingen zijn naar school gefietst.
pv = zijn
wwg = zijn gefietst

Werkwoordelijk gezegde III

Hij heeft dat niet willen doen.
pv = heeft
wwg = heeft willen doen

Samantha loopt naar huis.
pv = loopt

wwg = loopt (er staat maar 1 werkwoord in de zin)

Onderwerp I

Het onderwerp van een zin kan je vinden door het volgende te vragen:

Wie (of wat) + werkwoordelijk gezegde = onderwerp

Dat klinkt ingewikkeld en je moet er even mee oefenen. Hier komen een paar voorbeelden:

Onderwerp II

De kinderen zijn naar school gefietst.
pv = zijn
wwg = zijn gefietst

Wie zijn naar school gefietst? Antwoord = de kinderen

Onderwerp = de kinderen

Onderwerp III

Ik ben in het water gevallen.

pv = ben

wwg = ben gevallen

Wie is gevallen? Antwoord = ik

Onderwerp = ik

Opdrachten maken

Voordat je verder gaat, moet je eerst opdracht 7 en 8 maken van bladzijde 221 en 223.

Wat gaat goed? En wat vind je lastig? Schrijf dat op. Als je extra uitleg wil, maak dan een afspraak met mij in Teams. Dan kunnen we bellen en dan kan je mij vragen stellen.

Zelfstandig naamwoord I

Zelfstandig naamwoorden zijn woorden waar je een lidwoord (de, het, een) voor kunt zetten. 

Je gebruikt ze voor: dieren, mensen, dingen, plaatsen en voor namen (ook al kun je daar soms geen lidwoord voor zetten).

Zelfstandig naamwoord II

Een zelfstandig naamwoord kan in het enkelvoud voorkomen, maar ook in het meervoud. Anders gezegd: je kan er eentje van hebben, maar ook meer.

Van een zelfstandig naamwoord kan je ook vaak een verkleinwoord maken. Kijk maar eens naar de voorbeelden:

Zelfstandig naamwoord III

de tafel - tafels - tafeltje

een paard - paarden - paardje

het bos - bossen - bosje

Namen zijn ook zelfstandige naamwoorden:

Jeroen   Portugal     Ajax       Martinitoren       Samsung
Naima    Turkije       Nike       Damsterdiep       iPhone

Bijvoeglijk naamwoord I

Een bijvoeglijk naamwoord (BN) kan iets zeggen over een zelfstandig naamwoord. Heet BN staat altijd voor het zelfstandig naamwoord. Het geeft extra informatie. Kijk maar:

de auto - de rode auto                          BN = rode             

de vrouw - de knappe vrouw             BN =  knappe

een land - het grote land                     BN = grote

het gebouw - het lelijke gebouw     BN = lelijke

Opdrachten maken

Voordat je verder gaat, moet je eerst opdracht 9, 10, 11 en 12 maken van bladzijde 223 en 224.

Schrijf op wat je moeilijk vindt. Dan kan ik je hierover extra uitleg geven via Teams.

Voorzetsels I

Voorzetsels zijn kleine woordjes. Ze staan vaak in de buurt van een zelfstandig naamwoord. Ze worden ook wel 'kastwoordjes' en 'feestwoordjes' genoemd:

... de kast            ... het feest

in de kast     achter de kast      tijdens het feest     sinds het feest

op de kast    bij de kast              zonder het feest     voor het feest

Voorzetsels II

Met een voorzetsel kan je 'waar' en 'wanneer' aangeven.

Waar 

Zij staat voor het huis.

Hij is in het huis.

Moeder zit achter het huis.

Voorzetsels III

Wanneer

Hij blijft hier tot zaterdag.

Zij begint per vandaag.

Ik ben hier sinds vorige week.

Opdrachten maken

Maak nu de laatste drie opdrachten van dit blok. Dit zijn opdracht 13, 14 en 15 van bladzijde 225 en 226.

Schrijf op wat je moeilijk vindt. Dan kan ik je hierover extra uitleg geven via Teams.