Evolution

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Evolution

Opdracht

Maak op je wisbordje!!

Een mannetjes konijn met blauwe ogen kruist met een heterozygoot konijn met bruine ogen. 

Maak het Kruisingsschema. Gebruik de letter A en a 

ALLE STAPPEN ZIJN TE ZIEN! 

Trek de conclusies.

evolutie

Evolutietheorie

De miljoenen levende soorten organismen op aarde zien er allemaal verschillend uit. 

Biologen vinden dat de organismen op aarde in de loop van miljoenen jaren zijn ontstaan en zijn veranderd. 

Evolutie is de ontwikkeling van het leven op aarde.

Tijdens de evolutie ontstaan, veranderen en/of verdwijnen soorten.

De evolutietheorie

De evolutietheorie is vanaf de 18e eeuw ontwikkeld door Charles Darwin. 

De theorie is niet te bewijzen. Er zijn wel veel feiten de de theorie ondersteunen. 

De feiten zijn de argumenten voor de evolutietheorie. 

De evolutietheorie gaat uit van:

- variatie in genotypen : Mutaties en geslachtelijke voortplanting

- natuurlijke selectie (overlevingskans en kans op nakomelingen)

- het ontstaan van nieuwe soorten (isolatie en geen vruchtbare nakomelingen)

Wat is een argument voor de evolutietheorie?

1. Mensen lijken op apen
2. Fossielen
3. Veel dezelfde vormen in de groei vanaf de bevruchting
4. Meneer Darwin was erbij toen evolutie plaats vond

Verandering in genotypen

Verandering in genotypen kan op 2 manieren plaatsvinden.

- Geslachtelijke voortplanting

- Mutaties 

Stappenplan natuurlijke selectie 

1. Niet alle individuen van dezelfde soort zijn gelijk (kijk naar mens).

2. Die het beste passen in de omstandigheden en in het gebied hebben op dat moment meer overlevingskans.

3. Ook meer kans op voortplanting, dus om dit door te geven aan nakomelingen.

4. Na vele jaren zie je (bij ongeveer gelijkblijvende omstandigheden) deze variant van de soort (bijna) alleen nog maar en zijn andere varianten (bijna) verdwenen).

2 x let op bij dit stappenplan

1. Omgeving kan veranderen. Je bent (survival of the fittest) niet de beste, maar de beste in deze omstandigheden.

2.  Individu kan zijn genotype niet aanpassen, aanpassing gebeurt door generaties heen door het proces natuurlijke selectie.

Natuurlijke selectie

1. individuen met een betere aanpassing aan het milieu hebben een grotere overlevingskans en een grotere kans op nakomelingen
2. Twee soorten worden raken eerst geisoleerd van elkaar en komen daarna weer samen.
3. Natuurlijke selectie vindt plaats in dierentuinen

Variatie in genotypen
Wat is waar?

1. Ontstaan door verandering in het fenotype
2. Ontstaan in de nakomelingen door geslachtelijke voortplanting

Evolutie

1. Theorie die uitgaat van variaties in genotypen, natuurlijke selectie en het ontstaan van nieuwe soorten
2. ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen of verdwijnen

Evolutietheorie

1. De theorie die uitgaat van dezelfde genotypen, natuurlijke selectie en het ontstaan van nieuwe soorten
2. Theorie die uitgaat van variaties in genotypen, natuurlijke selectie en het ontstaan van nieuwe soorten

Bij een diersoort komen veel variaties in genotypen voor. Wat is waar?

1. Dat soort heeft een grotere overlevingskans
2. Dit is een probleem bij verandering in de milieuomstandigheden

Als bij een soort veel verschillende genotypen voorkomen, heeft deze soort een ... (vul in) ... overlevingskans.

1. kleinere
2. grotere

Welk dier heeft een grotere kans op veel nakomelingen?

1. Het dier met een gunstig (beter) genotype
2. Het dier met een gunstig (beter) fenotype
3. Dat maak niet uit

Door veel variatie in genotypen zijn er ook meer verschillende fenotypen.

1. juist
2. onjuist

Waarbij behoren organismen die samen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen?

1. dezelfde soort
2. dezelfde stam
3. alleen hetzelfde ras
4. Hetzelfde rijk

Het ontstaan van nieuwe soorten

Een soort heeft meer overlevingskansen als er veel verschillende genotypen en fenotypen voorkomen. Als er bijvoorbeeld verandering van het klimaat is (de milieuomstandigheden veranderen), is de kans dan groot dat een paar organismen van die soort het overleven. Zij zijn het meest aangepast aan het nieuwe klimaat en zullen het overleven en zich voort kunnen planten. De organismen van de oorspronkelijke vorm overleven het niet en sterven uit. De soort is dan veranderd, de nieuwe organismen hebben een nieuwe afwijkende vorm.

De oude vorm en de nieuwe vorm kunnen ook naast elkaar blijven bestaan. Als die organismen zich onderling kunnen voortpanten en vruchtbare nakomelingen voortbrengen, behoren ze tot hetzelfde soort. Er kunnen verschillende vormen van één soort ontstaan.  

een soort

Organismen die samen vruchtbare nakomelingen kunnen voortbrengen

1

een ras

Verschillende vormen van één soort:

Hondenras: herdershond, Deense dog, Chiwawa

2

Isolatie

Als verschillende vormen van een soort van elkaar gescheiden raken noem je dat isolatie. Dit kan bijvoorbeeld komen door een rivier, een zee, ijs, bergen of een woestijn. 

De vormen zullen dat steeds meer van elkaar verschillen omdat ze zich gedurende lange tijd aanpassen aan de omgeving.

Zo ontstaan er twee verschillende soorten. Deze kunnen geen vruchtbare nakomelingen voortbrengen.                (zie filmpje over beren)

Isolatie

1. groepen organismen van dezelfde soort leven samen
2. groepen organismen van verschillende soorten leven samen
3. groepen organismen van dezelfde soort trekken naar elkaar toe
4. groepen organismen van dezelfde soort raken van elkaar gescheiden

        Fossielen

Fossielen zijn versteende overblijfselen 

van organismen of afdrukken van organismen in gesteente.

Door de fossielen die gevonden zijn, blijkt dat in miljoenen 

jaren (evolutie) soorten zijn ontstaan, veranderd en/of verdwenen zijn.

De fossielen zijn een argument voor de evolutietheorie, 

ze laten zien dat de evolutietheorie waar kan zijn.

Levende fossiel

'Levende fossielen'  zijn dieren die al heel vroeger leefden en nu nog steeds (Bijv. de Naulitus, een zeedier).

Overeenkomsten in embryonale ontwikkeling en DNA

Darwin zegt dat elk organisme uitdezelfde voorouder is ontstaan. 

Het genotype is alleen aangepast door de jaren heen (zo ook dus het fenotype).

Bij verschillende dieren kunnen we bij de ontwikkeling vanaf de bevruchting in de groei veel dezelfde vormen zien. Dit wordt als argument aangevoerd voor de evolutietheorie. 

Overeenkomsten in bouw

Rudimentaire organen

Kun je een rudimentair orgaan bij de mens noemen

rudimentaire organen bij de mens