2.3. Een verandering in één nacht, 1848 RZ

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

OP tafel: Ipad dicht + pen +schrift

2.3. Een verandering in één nacht, 1848

Lesdoelen

Je kunt het verschil tussen liberalen en conservatieven uitleggen.

Je kunt uitleggen waarom Willem II aan Thorbecke de opdracht geeft om de grondwet aan te passen.

Je kunt de grondwetswijzigingen van Thorbecke uit 1848 benoemen en uitleggen.

Hoe werkt de grondwet van 1815? (1)

• Volk heeft inspraak via het parlement
• Parlement keurt regels en wetten goed= wetgevende macht
• Nieuwe wetten komen van de koning of uit de Tweede Kamer
• Eerste Kamer moet ze goedkeuren
• Alle leden van de Eerste Kamer werden gekozen door...

Hoe werkt de grondwet van 1815? (2)

• Wet aangenomen ? 
• Ministers werken de wet verder uit en voeren hem in = uitvoerende macht
• In de grondwet van 1815 staat: "De koning mag altijd een minister ontslaan en kiezen..."
• Angst onder ministers, dus doen vooral wat de koning wil
• Dus wie had de volledige macht in Nederland... ?

Oorzaken Belgische Revolutie

• Officiële taal: Nederlands
• Staatsgodsdient: Protestants
• Alle belangrijke banen zijn in het bezit van 'Nederlanders'
• Nederland wordt voorgetrokken

Gevolgen 

Belgische Revolutie

• België probeert zich weer bij Frankrijk aan te sluiten, maar dat mislukt.
• Een eigen koning: Leopold I (1831)
• In 1839 erkent ook Willem I de onafhankelijkheid van België
• In 1840 doet Willem I afstand van zijn troon...

2 stellingen:
1: Koning Willem-Alexander is verre familie van Willem I
2: Willem-Alexander heeft veel/weinig invloed in het bestuur.
Vul de juiste antwoorden in.

1. juist/weinig
2. juist/veel
3. onjuist-weinig
4. onjuist-veel

Waarom werd het verenigd Koninkrijk der Nederland gesticht in 1815?

1. Omdat Koning Willem 1 België en Luxemburg had veroverd op 8 juli 1814
2. Omdat de grote Europese landen een sterk land tussen Frankrijk en de rest van Europa wilde hebben
3. Omdat België, Luxemburg en Nederland altijd al samen één land wilden zijn
4. Omdat Napoleon dat zo had gewild

Koning Willem 1 koos zelf zijn ministers en kon ze ontslaan

1. Waar
2. Niet waar

"Het bestuur zo willen behouden als het vroeger was"

1. Liberaal
2. Socialistisch
3. Confessioneel
4. Conservatief

"Vrijheid en inspraak voor iedere burger willen"

1. Liberaal
2. Socialistisch
3. Confessioneel
4. Conservatief

Liberalen

Liberty = vrijheid

|

1830

De Belgen komen 

in opstand.

|

1840

Koning Willem II volgt zijn vader op. 

Willem II

|

1839

België wordt officieel onafhankelijk. 

Koning Willem II

1840 - 1849

Willem II

• Conservatief: alles bij het oude laten
  


• Veel macht voor de vorst en weinig voor de regering en het parlement.

Conservatief vs. liberaal

• Koning Willem II wilde het bestuur houden zoals het was = conservatief 
• Hij wilde weinig inspraak voor het volk

Liberale invloed

Ondertussen in Frankrijk (1848):

• Honger vanwege mislukte oogsten
  
• Opstand onder het volk
  

• De koning vluchtte, de liberalen namen de macht over
  
• Frankrijk: monarchie -> republiek

Revolutiejaar 1848

• Frankrijk: Februarierevolutie
  
• Sicilië: Siciliaanse Revolutie
• Duitse landen: Maartrevolutie
• Hongarije en Oostenrijk: Hongaarse en Habsburgse Revolutie
• Noord-Italië: Risorgimento
• Zweden: Maartse Onrust
• Zwitserland: Revolutie van Neuchâtel

Thorbecke

Koning Willem II wilde voorkomen dat dit ook in Nederland gebeurde.

Hij gaf de liberale leider Johan Rudolph Thorbecke de opdracht een nieuwe grondwet te schrijven.

Grondwet van 1848

Burgerlijke vrijheden

- Godsdienstvrijheid

- Persvrijheid

- Vrijheid van verenigingen en vergaderen

- Alle mannen van 23 jaar en ouder die veel belasting betaalden, mochten dat deel van het parlement kiezen.

Grondwet van 1848

Tweede Kamer: zelf wetsvoorstellen doen (recht van initiatief) en wetsvoorstellen van de regering veranderen (recht van amendement).

Nederland wordt een parlementaire democratie

-> Niet de koning, maar het parlement de hoogste macht.

Grondwet van 1848

Hoofd van de ministers: minister-president

Alle ministers bij elkaar: het Kabinet

Ministers waren nu verantwoordelijk voor alles wat de koning deed en zei. De koning was onschendbaar.

Koning: 

staatshoofd + regeringsleider

Ministers hebben:​

• recht van initiatief (wetsvoorstellen indienen) ​
  
• recht om wetten uit te voeren.​
  

Leden Tweede Kamer hebben:​

• Het recht van initiatief​
  
• Het recht van amendement (recht om wetsvoorstellen te wijzigen)​

parlementaire constitutionele monarchie

De koning verlies zijn macht.

Hij is ONSCHENDBAAR : wat hij zegt, kan hem niet aangerekend worden. 

MINISTERIËLE VERANTWOORDELIJKHEID: de regering is verantwoordelijk voor uitspraken en daden van de koning

Aan de slag

2.3 maken. Opdracht 6 en 8 maak je niet!

• Veel burgers: liberaal
• Liberalen: individuele vrijheid voorop!
• Maar geen fan van gelijke voor de armere bevolking
• Voor de armere waren er de socialisten: gelijke rechten