3.1 Hoe betaal je?

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Je zorgpremie stijgt harder dan je loon.
Je koopkracht:

1. stijgt
2. daalt

Je loon stijgt met 2%, de kosten voor gas en elektra dalen met 5%. Je koopkracht...

1. stijgt
2. daalt

De regering kondigt forste belastingverhogingen aan.
Je koopkracht...

1. stijgt
2. daalt

Er wordt voor komend jaar gerekend op een deflatie van 1 %.
Je koopkracht...

1. stijgt
2. daalt

Het basisjaar is 2012
Indexcijfer lonen mei 2016 108
Indexcijfer lonen juni 2016 109
Wat betekent dat laatste?

1. De lonen zijn in juni 109% gestegen t.o.v. mei
2. De lonen zijn in juni 9% gestegen t.o.v. mei
3. De lonen zijn in juni 109% gestegen t.o.v. 2012
4. De lonen zijn in juni 9% gestegen t.o.v. 2012

In het basisjaar was de prijs van een paar voetbalschoenen
€ 45.
Zes jaar later is de prijs € 63.
Wat is het nieuwe indexcijfer? (van 6 jaar later)

BETALEN

Leerdoelen

Na deze les kun je uitleggen wat de verschillende geldfuncties zijn. Je kunt uitleggen welke geldsoorten er bestaan en wat er met de chartale en girale geldhoeveelheid gebeurt in verschillende situaties. Je kunt een saldo op een betaalrekening uitrekenen, én je kunt uitleggen wat een creditcard is.

Betalen of ruilen

Als je consumeert, koop je producten en in ruil daarvoor betaal je meestal geld. Soms kun je ook producten tegen elkaar ruilen, zonder dat daar geld aan te pas komt.

Als je met geld betaalt, kan dat op meerdere manieren, bijvoorbeeld met contant geld, of met je pinpas. Ook kun je een creditcard gebruiken, of geld naar iemand overmaken.

Directe ruil

Je ruilt goederen en diensten voor andere goederen of diensten.

Indirecte ruil

Je ruilt goederen en diensten voor geld.

Geldfuncties

Geld heeft drie functies:

1. Ruilmiddel: je ruilt goederen of diensten voor geld.
   
2. Rekenmiddel: je geeft aan hoeveel iets waard is.
   
3. Spaarmiddel: geld opzijleggen en niet uitgeven.
   

Geldsoorten

Er zijn twee soorten geld:

• chartaal geld
• giraal geld

Chartaal geld

Contant geld: munten en bankbiljetten.

Welke munten en bankbiljetten zijn er?

Giraal geld

Geld op de bank waar je via je pinpas mee kunt betalen. Dus niet je geld op een spaarrekening.

Op mijn spaarrekening staat € 100.
Is dit chartaal geld of giraal geld?

1. chartaal
2. giraal
3. geen van beide
4. beide

Wat gebeurt er als je geld opneemt?

Als je geld opneemt bij een geldautomaat dan daalt de hoeveelheid giraal geld en stijgt de hoeveelheid chartaal geld.

Yara pint €25 bij de geldautomaat.
Met dit biljet betaalt zij de boodschappen.
Welke bewering is juist?

1. De hoeveelheid chartaal geld daalt en giraal geld stijgt.
2. De hoeveelheid chartaal geld blijft en giraal geld stijgt.
3. De hoeveelheid chartaal geld stijgt en giraal geld daalt.
4. De hoeveelheid chartaal geld daalt en giraal geld blijft gelijk.

Als je contactloos betaalt, wat gebeurt er dan met jouw chartale en girale geld?

1. chartaal: blijft gelijk giraal: neemt toe
2. chartaal: neemt toe giraal: neemt toe
3. chartaal: neemt af giraal: neemt toe
4. chartaal: blijft gelijk giraal: neemt af

Creditcard

Betalen met de creditcard is een vorm van giraal betalen. De creditcardmaatschappij schiet het geld voor.
Pas aan het eind van de maand worden de betalingen van je rekening afgeschreven.

Bankrekening

Creditsaldo:

Bij een positief saldo, heb je geld te goed, je staat in de "plus". 

Debetsaldo: 

Als je meer uitgeeft dan tot je op je rekening hebt staan, ontstaat er een tekort. Zo een negatief saldo noem je ook wel 'rood staan'.

Nieuw saldo berekenen

Oud saldo

+ Ontvangsten

- Uitgaven
------------

Nieuw saldo

Welke 3 geldfuncties ken je?

Wat is een ander woord voor contant geld?

1. giraal geld
2. chartaal geld

Sleep de begrippen naar de juiste afbeelding.

Giraal geld

Chartaal geld

Het kopen van een spijkerbroek bij de H&M is ...

1. directe ruil.
2. indirecte ruil.

Sleep onderstaande situaties naar het juist begrip.

Chartaal geld

Giraal geld

Contactloos betalen

Betalen met euromunten

Betalen met creditcard

Geld overmaken

Welk voorbeeld is GEEN voorbeeld van directe ruil?

1. banaan voor een pen
2. banaan voor geld
3. pen voor een appel
4. appel voor een banaan

Oud saldo €75. Oma maakt € 10 naar jou over. Je koopt broodjes (€ 5) en pennen (€ 3). Wat is het nieuwe saldo?