Th 3 BS 6 gezond leven/hart- en vaatziekten

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

hart- en vaatziekten

Planning 4/12 biologie

Bespreken afronden van thema 3

Terugblik op "afweer"

Doelen van deze les

Uitleg <3 en vaatziekten

Opdrachten hierover

Wat is handig?

• Dit thema afronden vóór de vakantie.

• Het thema is makkelijk in 2 delen te splitsen.
• Zorgen dat we de laatste les voor de vakantie geen toets hebben.

Wat is onhandig?

• Het thema na de vakantie helemaal te moeten herhalen.
• Alle onderwerpen van het thema door elkaar gooien.
• De laatste les voor de vakantie een toets móéten maken.

Planning voor afronden TH3

Flexles

Herhaling uitleg "het hart".

Vragen stellen/oefenen!

Flexles

Eventueel inhalen toets(sen) als het nodig is??

Voor in je agenda

Vrijdag 11/12: Grote SO Thema 3 basisstof 1 tot en met 3

(Wat is bloed, onderdelen, bloedvaten, het hart)

Maandag 14/11: Grote SO Thema 3 basisstof 4,5,6,en 8

(Uitscheiding, afweer, gezondheid en alcohol)

De 2 SO's samen wordt en repetitie cijfer

Afweer.. Wat weet je nog?

1.

Op welke 3 manieren hou je lichaam de indringers (bacteriën en virussen) buiten?

2.

Witte bloedcellen kunnen 2 dingen doen met een indringer, de indringer opeten en zo kapot maken OF ze maken iets om de indringer kapot te maken. Wat maken ze?

3.

Bij het maken van antistoffen krijgen witte bloedcellen ook een "Goed Geheugen". Wat is hier handig aan?

4.

wat is Immuniteit?

Afweer.. Wat weet je nog?

1.

Op welke 3 manieren hou je lichaam de indringers (bacteriën en virussen) buiten?

-Door de huid (komen ze niet zomaar dooorheen)

-Door de slijnvliezen en trilharen in de neus 

-Door het hele zure maagzuur gaan indringers dood

2.

Witte bloedcellen kunnen 2 dingen doen met een indringer, de indringer opeten en zo kapot maken OF ze maken iets om de indringer kapot te maken. Wat maken ze?

-Witte bloecellen kunnen ANTISTOFFEN maken die de indringers dan aanvallen en kapot maken. 

3.

Bij het maken van antistoffen krijgen witte bloedcellen ook een "Goed Geheugen". Wat is hier handig aan?

-Doordat de witte bloedcellen nu een geheugen hebben kunnen ze wanneer  DEZELFDE indringer nog een keer binnenkomt sneller antistoffen aanmaken en dus sneller anvallen. Hierdoor heb je minder ziekteverschijnselen/symptomen omdat het lichaam dus sneller kan reageren.

4.

wat is Immuniteit?

-Dat is wanneer je dus geheugencelle hebt die de indringers al (her)kennen. Je wordt dan niet meer ziek van deze indringer

Antwoorden

Leerdoelen

- Je kunt de oorzaken en gevolgen van hart- en vaatziekten noemen.

- Je kunt aangeven hoe je de kans op hart- en vaatziekten kunt verkleinen.

Hart- en vaatziekten

Het bloed vervoert allerlei stoffen door het lichaam, zoals voedingsstoffen en zuurstof.

MAAAAAR.... ook schadelijke of verslavende stoffen worden door het bloed vervoerd

---> Daardoor kunnen bloedvaten kapotgaan. 

Bloeddruk

De bloedruk is de druk die het bloed uitoefent op de wanden van de slagaders als het wordt rondgepompt. 

De bloeddruk wordt gemeten met een bloeddrukmeter. 

Hoge bloeddruk

Bij toenemende inspanning of al je je opwindt, stijgt de bloedruk tijdelijk. 

Lage bloeddruk

In rust daalt de bloeddruk weer

Oorzaken hoge bloeddruk

De oorzaken van te hoge bloeddruk zijn onder andere stress, roken, overgewicht en zout eten. Langdurig hoge bloeddruk beschadigt de wanden van de slagaders.

Lage bloeddruk gevaarlijk?

Een te lage hoge bloeddruk komt vaker voor, en kan wel schadelijk zijn.

Slagaderverkalking

Wat is slagaderverkalking?!

Als de wand van een slagader beschadigd, kunnen er witte bloedcellen en vette stoffen uit het bloed doorheen dringen. Deze hopen zich op in de wand van het bloedvat. Hierdoor ontstaat een verdikking, die uiteindelijk hard wordt door kalk. Dit noem je slagaderverkalking. 

1.

De wand van een bloedvat raakt beschadigd

2.

Witte bloedcellen en vette stoffen uit het bloed gaan in de want op de beschadigde plek zitten/plakken vast

3.

De stoffen hopen op. Het bloedvat wordt nauwer(smaller) en dus kan het bloed niet meer goed stromen.

4.

De stoffen (witte bloedcellen en vette stoffen) worden hard en "verkalken". Dit is Slagaderverkalking

De gevolgen van Slagaderverkaling?

Het bloedvat wordt nauwer en stijver (minder elastisch). Hierdoor stijgt de bloeddruk. Het hart moet meer kracht leveren om het bloed door de vernauwde bloedvaten te pompen en kan belast raken. Het weefsel achter het vernauwde bloedvat krijgt minder bloed, en dus minder zuurstof. Daardoor werkt het weefsel of orgaan slechter of helemaal niet meer.

Voorkomen?

De kans op slagaderverkalking kan je voorkomen door NIET te roken en gezond te eten en bewegen.

• Wat als de "plaque"/de verdikking kapot gaat??
• Reactie van het lichaam: "korstje maken"
• Bloedpropje sluit ader af OF schiet door

Hartinfarct

De verdikking wordt meestal niet zo groot dat hij de slagader afsluit. Maar er kunnen wel scheurtjes ontstaan. Als dat gebeurt. stolt het bloed op het scheurtje en ontstaat er een bloedstolsel. Dit kun je vergelijken met een wondje op de huid waar een korstje op komt.  Zo'n bloedstolsel kan de slagader wel snel afsluiten. Ook kan er een stukje van het bloedstolsel afbreken. Dit wordt dan door de bloedstroom meegevoerd. Verderop kan het stolsel terechtkomen in een bloedvat waar het niet doorheen past. Dat bloedvat raakt dan plotseling verstopt.

Gebeurt dit bij een kransslagader van het hart, dan heeft iemand een hartaanval of 

hartinfarct. Een deel van het hart krijgt ineens geen zuurstof meer en raakt beschadigd.

Hartinfarct

Gezonde leefstijl

Gezond leven verkleint de kans op hart- en vaatziekten. Hart- en vaatziekten is de verzamelnaam voor ziekten aan het hart en bloedvaten. Sommige mensen hebben door erfelijke factoren meer kans op hart- en vaatziekten. Aan deze oorzaak kun je niets doen. Aan andere oorzaken van hart- en vaatziekten kun je meestal zelf wel wat doen. Het allerbelangrijkste is een gezonde leefstijl (zie tips).

Gezonde leefstijl

Stress en spanning vergroten de kans op hoge bloeddruk en op hart- en vaatziekten. Stress merk je bijvoorbeeld aan gespannen kaken of gespannen gezicht, een snelle of hoge ademhaling of druk op de borst. Ook uit je emoties of gedrag kan blijken dat je last hebt van stress. Je wordt bijvoorbeeld sneller boos of je voelt je gefrustreerd. Sommige mensen zijn eerder bang of nerveus. Het kan ook zijn dat je bepaalde situaties vermijd of jezelf terugtrekt.

Als je last hebt van spanning of stress, probeer er dan iets aan te doen (zie tips). 

Opdrachten

1 (Te vinden in lesstof)

2(Logisch denken: vetten gezond?)

 4B(roken gezond?)

 5(Meer water in bloed betekend......?)

7ABC (NIET deel D maken)

8 (Duidelijk uitleggen!)

Slagaderverkalking kan de oorzaak zijn van een hartinfarct.
Wat is slagaderverkalking?

Welk bloedvat is bij een hartinfarct aangetast door slagaderverkalking?

1. Aorta
2. Kransader
3. Kransslagader
4. Onderste of bovenste holle ader

Welk gevolg heeft slagaderverkalking voor de bloeddruk?

1. De bloeddruk zal dalen, omdat het bloed gemakkelijk door de slagaders kan stromen.
2. De bloeddruk zal stijgen, omdat het bloed gemakkelijk door de slagaders kan stromen.
3. De bloeddruk zal dalen, omdat het bloed moeilijker door de slagaders kan stromen.
4. De bloeddruk zal stijgen, omdat het bloed moeilijker door de slagaders kan stromen.

In de afbeelding hiernaast zie je de kans op een hartinfarct bij rokers en niet-rokers.
Iemand heeft nooit gerookt. Vul hele getallen in: De kans dat deze persoon een hartinfarct krijgt, is gemiddeld......%. Iemand rookt elke dag een pakje sigaretten. De kans op een hartinfarct is dan ........ keer zo groot als bij iemand die nooit rookt.

In één keer stoppen met roken is het meest verstandig. Maar sommige rokers vinden dat zo moeilijk, dat ze besluiten om minder te gaan roken.

Wordt de kans op hart- en vaatziekten kleiner als iemand minder gaat roken? Leg je antwoord uit.

Het openknappen van de aorta komt veel vaker voor dan het openknappen van een holle ader.
Waardoor wordt het veroorzaakt?

1. De bloeddruk in de aorta is veel hoger dan die in een holle ader.
2. De bloeddruk in een holle ader is veel hoger dan die in de aorta.
3. De wand van de aorta is dunner dan de wand van een holle ader.
4. Het bloed in de aorta bevat meer zuurstof dan het bloed in een holle ader.

In de afbeelding hiernaast zie je een buitenaanzicht van het hart. Een verstopping van een kransslagader kan gevolgen hebben voor de werking van het hart.
Wanneer zijn de gevolgen het grootst: bij een verstopping op plaats 1 of bij een verstopping op plaats 2? Leg je antwoord uit.

Je moet eerst een tijdje rustig blijven voordat je bloeddruk wordt gemeten. Leg uit waarom dit nodig is.

Wat verhoogt de kans op een te hoge bloeddruk?

1. vaak bewegen
2. veel stress
3. weinig zout eten

Schrijf 2 dingen op die je deze les geleerd hebt.

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

In de afbeelding hiernaast zie je een schematische tekening van het bloedvatenstelsel.
Welke bloedvaten horen bij de kleine bloedsomloop? Geef ook de namen van deze bloedvaten.

In de afbeelding hiernaast zie je een schematische tekening van het bloedvatenstelsel.
In welke bloedvaten bevat het bloed veel zuurstof? Geef ook de namen van deze bloedvaten.

Over de buitenkant van het hart lopen de kransslagaders, deze aders horen bij de:

1. Grote bloedsomloop
2. Kleine bloedsomloop

Wat is een vaccin?

Een splinter is een klein stukje hout, glas of metaal. Omdat een splinter klein en scherp is, prikt het gemakkelijk in je huid.
Leg uit dat je een infectie kunt krijgen als je een splinter niet verwijdert.