3.1 + 3.2 Fotosynthese & voortgezette assimilatie

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Fotosynthese & voortgezette assimilatie

Leerdoelen

- Je kunt uitleggen waarom fotosynthese een vorm van assimilatie is (3.1)

- Je kunt verklaren waarom assimilatie moet plaats vinden. (3.1)

- Je kunt het belang van voortgezette assimilatie verklaren (3.2)

- Je weet hoe deze 3 groepen in een organisme gemaakt kunnen worden (3.2)

- Je kunt het belang van voeding aangeven m.b.t. assimilatie in organismen. (3.2)

 

Assimilatie 

- Opbouw van grotere stoffen uit kleinere

- Energie nodig

- Fotosynthese is een voorbeeld van assimilatie

De locatie van fotosynthese in de plant

Fotosynthese vindt plaats in de bladgroenkorrels

Glucose → in blad omgezet in zetmeel

 Huidmondjes:

- Kleine openingen in de opperhuid van bladeren

- Zuurstof → via huidmondjes naar buiten

- Koolstofdioxide  → via huidmondjes naar binnen

- Waterverdamping. Ze zitten meestal onder het blad. 

Bij waterplanten zitten ze boven  blad.

- Open/dicht geregeld door sluitcellen

- Sluitcellen bevatten ook bladgroenkorrels

Fotosynthese is cruciaal voor het leven op aarde. Hoe leg je aan een kind van 6 jaar uit waarom dat zo is?

Definitielijst

Fotosynthese: Een proces waarbij planten glucose produceren uit koolstofdioxide en water met behulp van zonlicht. 

Bladgroenkorrels: Onderdelen in de cellen van planten waar de fotosynthese plaatsvindt. 

Huidmondjes: Kleine openingen in de opperhuid van bladeren voor gasuitwisseling en waterverdamping. 

Assimilatie: Het opbouwen van grotere moleculen uit kleinere moleculen.

Voortgezette assimilatie

• Plant maakt niet alleen glucose
• Opbouw grotere moleculen uit glucose/aminozuren
• Vetten, eiwitten en koolhydraten ontstaan

Koolhydraten (algemeen)

• Ontstaan uit glucose
• Elementen: C, H, O
• Naam: hydraat = waterstofverbinding
• Glucose = monosaccharide & brandstof voor cellen

Polysacchariden

• Lange ketens van glucose
• Zetmeel = reservestof in planten (bv. aardappel)
• Glycogeen = reservestof in dieren (spieren)

Eiwitten (vorming)

• Glucose + nitraat → aminozuren
• Nitraat via wortels opgenomen
• Planten maken zelf aminozuren
• Mensen moeten aminozuren via voeding binnenkrijgen

Eiwitten (bouw & structuur)

• Elementen: C, H, O, N (+ soms andere mineralen)
• Opgebouwd uit aminozuren
• 20 verschillende aminozuren
• Insuline: 49 aminozuren, andere eiwitten: honderden

Welke stoffen zijn nodig om eiwitten te maken?

1. Glucose: Dit levert koolstof (C), waterstof (H) en zuurstof (O) voor het eiwit.

2. Mineralen uit de bodem  vooral nitraat (NO₃⁻): Nitraat bevat stikstof (N), en stikstof is onmisbaar om aminozuren te maken. Aminozuren zijn de bouwstenen van eiwitten.

Zonder stikstof kan een plant dus geen eiwitten bouwen → hij groeit dan slecht en blijft lichtgroen.

3. Soms ook andere mineralen Bijvoorbeeld:

Zwavel (S) → nodig voor sommige aminozuren

Magnesium (Mg²⁺) → zit in bladgroen en helpt bij enzymwerking

Fosfaat (PO₄³⁻) → belangrijk voor energiestoffen zoals ATP

Maar nitraat is de belangrijkste voor eiwitproductie.

Functies van eiwitten

Enzymen → versnellen reacties

Transport → stoffen in/uit de cel

Hormonen → communicatie tussen cellen

Cytoskelet → structuur van de cel

Vetten

• Gemaakt uit glucose
• Functie: groei, energie, reservestof
• Bescherming: vetlaag onder huid & rond organen
• Elementen: C, H, O (veel C en H, weinig O)
• Glycerol (3 C-atomen)