Herhaling hf. 2 Grieken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Minoïsche beschaving & kolonisatie

• Vanaf 3000 v. Chr.: Minoïsche beschaving op Kreta tot ongeveer 12oo v. Chr 
  
• Na een periode zonder handel groeien de steden vanaf de 9de eeuw v. Chr. weer
• Gevolg van de bevolkingsgroei: tekort aan landbouwgrond
   --> stichten van kolonies

Griekse stadstaten

• "Griekenland" bestaat niet: verzameling onafhankelijke poleis
• Polis: stad met omliggende platteland
• De poleis delen taal, godsdienst en cultuur, maar een eigen bestuur en leger --> veel oorlog met elkaar

Bestuursvormen

• Monarchie: staat met één leider (mono = één) 
• Aristocratie: regering van de "besten" (adel)
• Oligarchie: regering van enkelen (Sparta)
• Democratie: regering van burgers (Athene)

Ontstaan democratie

• Arme boeren leiden onder misoogsten: sluiten leningen af
• Bij niet terugbetalen worden ze schuldslaaf
• Solon (590 v. Chr): tiran die problemen in Athene wilt oplossen: 

1. Schaft schuldslavernij af

2. Verbied handel met buitenland

3. Inkomsten bepalen of je in bestuur mag komen, niet afkomst

Ontstaan democratie

• Peisistratos (546 v. Chr.): 
  

1. Geeft land van de adel aan de arme boeren

2. Leent boeren geld om handelsgewassen te planten

• Gevolg: hogere inkomsten dus mogelijkheid om in bestuur te komen
• Kleisthenes (510 v. Chr.): voert democratie in
• Alle mannen krijgen stemrecht in de volksvergadering: directe democratie

Perzen

• Vanaf de zesde eeuw groeit het Perzische Rijk enorm
  
• 499 v. Chr.: Ionische Revolutie: Griekse poleis in Turkije komen in opstand 
  
• Athene steunt de poleis tegen Perzië: koning Darius zweert wraak
• 490 v. Chr.: Slag bij Marathon: Griekse minderheid verslaat Perzen
  

Perzische oorlogen

• De zoon van Darius, Xerxes valt opnieuw aan
• 480 v. Chr.: Slag bij Thermopylae: klein Spartaans leger houdt Perzisch leger tegen
• Uiteindelijk worden de Perzen in de zeeslag bij Salamis verslagen 
• In het verwoeste Athene wordt hierna de Akropolis gebouwd

Peloponnesische oorlog

• Ostracisme: schervengericht --> stemming om te machtige edelmannen weg te verbannen
• In de oorlogen met Perzië werken Athene en Sparta samen, maar verschillen tussen beide poleis zijn te groot
  --> Sparta valt Athene aan (431 v. Chr.)

• Na een jarenlange belegering geeft Athene zich uiteindelijk over (404 v. Chr.) --> einde van de Atheense bloeiperiode
  

Mythes & filosofie

• Grieken gebruiken mythes om de wereld te verklaren en lessen te leren --> goden en vreemde wezens spelen grote rol
• Filosofen proberen de wereld te verklaren zonder goden te gebruiken, het verstand kan de wereld beter verklaren dan goden: ontstaan wetenschap
  

Alexander de Grote en Hellenisme

• Macedonië wordt in de vierde eeuw steeds machtiger: in 338 valt Alexander het Perzische Rijk aan
• Hij verovert Babylon en gaat richting India, dan wilt zijn leger niet meer verder --> Alexander sterft daar op 32 jarige leeftijd
• Overal waar Alexander kwam stichtte hij Griekse steden, waar hij soldaten achter liet
• Gevolg: verspreiding van de Griekse cultuur --> hellenisme