Herhaling H15

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Toelichting model

Co: dat deel van de consumptie dat bepaald wordt door andere zaken dan reële rente en besteedbaar inkomen, zoals consumentenvertrouwen

Io: deel van de investeringen dat al vast staat en onafhankelijk is van de reële rente.

Bo: deel van het inkomen dat niet gekoppeld is aan het inkomen zoals indirecte belastingen (bijv BTW)

Evenwicht op goederenmarkt

als consumenten, bedrijven, overheid de voorgenomen bestedingen achteraf hebben kunnen realiseren.

onevenwichtigheden worden weggewerkt via aanpassingen in de productiekant.

inkomensidentiteit Y= C+I+O

Van Keynesiaanse kruis naar IS-curve

Het Keynesiaanse kruis veronderstelt dat de rente constant is. Echter, particuliere consumptie en particuliere investeringen zijn afhankelijke van de (reële) rente. Een hogere reële rente leidt tot lagere particuliere consumptie en lagere particuliere investeringen:

• Particuliere consumptie: als de rente daalt wordt er meer geleend en minder gespaard. De consumptie neemt toe.
  
• Particuliere investeringen: als de rente daalt zijn investeringen (met geleend geld) sneller rendabel. De investeringen nemen toe.

Het IS-MB blok

Autonome bestedingen: een stijging van de autonome consumptie of investeringen leidt tot een hoger inkomen (grafisch: via een verschuiving van de IS-curve naar rechts). Het resultaat is een hoger inkomen.

Beleid van de centrale bank: een verruiming van het monetaire beleid door de centrale bank leidt tot een hoger inkomen en lagere rente (grafisch: via een verschuiving van de MB-curve naar beneden). Het inkomen stijgt door hogere consumptie en investeringen.

Begrotingsbeleid: een stijging van de overheidsbestedingen of verlaging van de belastingen leidt tot een hoger inkomen (grafisch: via een verschuiving van de IS-curve naar rechts). Het resultaat is een hoger inkomen.

Veranderingen IS-MB blok

• Autonome bestedingen: een verandering van de autonome particuliere consumptie (C₀) of autonome particuliere investeringen (I₀).
  
• Begrotingsbeleid: een verhoging of verlaging van de overheidsbestedingen (O₀) of belastingen (B₀ of b).
  
• Monetair beleid: een verhoging of verlaging van de rente door de centrale bank.

GA-LT

Op de lange termijn leiden hogere inflatieverwachtingen tot het opnieuw onderhandelen van contracten en CAO’s waardoor de GA-curve naar links / omhoog verschuift. Het aanbod neemt langzaam weer af bij ieder inflatieniveau.

Analyse aan de hand van voorbeeld:

Uitgangssituatie:

• De economie van een euroland bevindt zich na jaren van economische groei in het langetermijnevenwicht (Y = Y*, feitelijke productie = potentiële productie)
• De grootste regeringspartij vindt dat de bevolking moet profiteren van het gestegen nationale inkomen en besluit de autonome overheidsbestedingen te verhogen.
• Een econoom analyseert de gevolgen van deze maatregel met onderstaand IS-MB-GA-model. In de uitgangssituatie bevindt de economie zich in situatie Y0 met bijbehorende rente r0 en inflatie π0