2/10 Woorden 1.5 woordraadstrategie woordvierkant nieuwe woorden

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Woorden

1.5

Planning

• Lesdoel
• Korte activiteit
• Terugblik
  
• Instructie 


• Werken
• Exitticket
• Afsluiten (reflectie en feedback)

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• kun je benoemen welke onthoud strategieën er zijn;
• kun je benoemen hoe een woordvierkant werkt;
• ken je de betekenis van minstens twee nieuwe woorden;



• heb je geoefend met het toepassen van onthoud strategieën;
• heb je geoefend met het maken van een woorden vierkant;
• heb je geoefend met de betekenis van de nieuwe woorden.

Blauw = kennen = kennis = leren

Oranje = kunnen = met de kennis de vaardigheid oefenen

Spelen met woorden: rebus

Geef iedereen de kans om de rebus op te lossen: roep je geen antwoorden door de klas, maar doe de rebus het in je hoofd.

• Bekijk eerst de rebus goed en probeer hem in je hoofd op te lossen (schrijf je antwoord eventueel even in je schrift op)
  
• Schrijf je antwoord in de volgende sheet.
  
• Denk aan hoofdletters en leestekens.
  

aaa

Schrijf drie dingen op die je
de vorige les hebt geleerd.
(lesstof en begrip + uitleg of volledige taalregel)

Signaalwoorden van tegenstelling

Signaalwoorden van opsomming

Signaalwoorden van chronologie

Signaalwoorden van voorbeeld/

toelichting

maar

ook

ten eerste

toch

echter

en

bovendien

zoals

bijvoorbeeld

toen

als eerste

ten slotte

evenwel

Nieuwe lesstof

Woorden uit woordenlijst woorden 1.5 leren (met café) 

play.blooket.com

Woorden uit woordenlijst woorden 1.5 leren 

Of:

• Flitskaarten maken (woord/uitdrukking aan de ene kant en betekenis aan de andere kant)
  
• Quizlet - zelf maken
  
• Study Go - zelf maken
  

Niet: alleen lezen van de woorden/uitdrukking en betekenissen

Woordvierkant

Een woordvierkant gebruik je om de betekenis van nieuwe woorden goed te begrijpen en ook om ze makkelijk te onthouden.

Woordvierkant

Zo maak je een woordvierkant:

• In het midden schrijf je het nieuwe woord.

• In de vier hoeken maak je een tekening over het woord of noteer je informatie. Dat kan zijn:

– een omschrijving;

– een tegenstelling;

– een synoniem;

– een zin waarin het woord gebruikt wordt;

– een vertaling;

– een aantal woorden die erbij passen.

Een woordvierkant is persoonlijk. Jouw woordvierkant ziet er dus anders uit dan dat van je klasgenoot. Er is geen goed of fout woordvierkant.

Wat wordt er bedoeld met 'woordraadstrategieën'?

Woord-raad-strategieën

Woord: groep van spraakklanken met een eigen betekenis

Raad: op goed geluk (het juiste) antwoord geven op een vraag; gissen 

Strategie: plan van handelen

Je gaat op een bepaalde manier (strategie) op zoek gaat naar een betekenis (raad) van een woord (een groep spraakklanken met eigen betekenis).

Wat moet je doen tijdens het lezen als je een woordraadstrategie wilt toepassen?
(dus niet de woordraadstrategie zelf, maar de handeling)

Woordraadstrategie

Zo maak je een woordvierkant:

• • In het midden schrijf je het nieuwe woord.
• • In de vier hoeken maak je een tekening over het woord of noteer je informatie. Dat kan zijn:
• – een omschrijving;
• – een tegenstelling;
• – een synoniem;
• – een zin waarin het woord gebruikt wordt;
• – een vertaling;
• – een aantal woorden die erbij passen.

Een woordvierkant is persoonlijk. Jouw woordvierkant ziet er dus anders uit dan dat van je klasgenoot. Er is geen goed of fout woordvierkant.

Wat wordt er bedoeld met
'zoek naar een omschrijving'?

Woordraadstrategie omschrijving:

De schrijver geeft al een omschrijving (definitie) van het woord.

• Mijn oma is geholpen aan staar, een aandoening waarbij de lens is vertroebeld.
• Misofonie, mensen die zich ergeren aan bepaalde, op zich onschuldige, geluiden, zoals luid ademen en harde muziek uit oordopjes.

Woordraadstrategie tegenstelling vinden:

• Tegenstellingen zijn woorden die elkaars tegenovergestelde zijn.

• Als je een onbekend woord tegenkomt, kun je soms de betekenis begrijpen doordat er in de tekst een tegenstelling staat.

• Zoek je een tegenstelling? Let dan op de volgende woorden: maar, echter, toch, daarentegen.

Bijvoorbeeld:
Goedkoop - duur
begrijpelijk - onbegrijpelijk

Welke zin heeft een tegenstelling?

1. Mevrouw Hooi drinkt graag espresso, een drankje van heeft water dat door een filter met gemalen koffiebonen geperst.
2. Mevrouw Hooi drinkt graag espresso. Het liefst drinkt zij Nespresso, maar een espresso van goede koffiebonen vindt zij ook lekker.
3. Mevrouw Hooi drinkt graag espresso, omdat koffie haar wakker houdt.
4. Mevrouw Hooi drinkt liever espresso, dan thee.

Wat wordt er bedoeld met 'synoniem'?

Woordraadstrategie synoniem

Zoek naar een synoniem: een ander woord met dezelfde betekenis.

• Exact - Precies
• vreemde snuiter - rare snijboon - zonderling

Vaak vind je als je even verder leest in de tekst een synoniem voor een moeilijk woord dat je niet weet.

Wat is een synoniem voor ontoereikend?
Het bedrag op jouw rekening is ONTOEREIKEND voor deze aankoop.

1. toereikend
2. Niet genoeg
3. onvoldoende
4. toerisme

Een zin waarin het woord wordt gebruikt

Kun je het opmaken (raden) als je de hele zin leest?

Herken je een deel van het woord?

Wat wordt er denk je bedoeld met 'bekend woorddeel' ?

Een bekend woorddeel: je hebt het al vaker gebruikt

Jullie weten al dat veel woorden in het Nederlands zo makkelijk mogelijk opgebouwd zijn. je kan de betekenis vaak achterhalen door een woord uit elkaar te halen.

Woordenschat

Woordraadstrategie - een strategie waarmee je de betekenis van een woord te raad

Lezen

Tekstverbanden - verbanden in een tekst

Signaalwoorden - woorden die een signaal afgeven

Een bekend woorddeel zoeken

Als je de betekenis van een woord niet kent, kun je op zoek gaan naar een bekend 

deel van het woord. 

Dan kan bij:

• Woorden die zijn samengesteld uit twee woorden. 

Bijvoorbeeld: inkoopmedewerker. 
Je kent het woord inkoop en het woord medewerker. 

Een inkoopmedewerker is dus iemand in het bedrijf die meehelpt met de inkoop.

• Woorden met een voorvoegsel. 

Bijvoorbeeld: ongezond. 

Je weet dat -on hetzelfde is als niet of zonder --> ongezond betekent dus: niet gezond

• Woorden met een achtervoegsel. 

Bijvoorbeeld: naamloos. 

Je weet dat -loos hetzelfde is als zonder --> naamloos betekent dus dat iets zonder naam, het heeft geen naam.

Zo zoek je een bekend woorddeel

• Kijk welke delen van het woord jij al kent. 
  
• Kijk of er een voorvoegsel voor het woord staat, bijvoorbeeld: on-, ont-, her-.
  
• Kijk of er een achtervoegsel achter het woord staat, bijvoorbeeld: -vol, -loos.
  

Een bekend woorddeel zoeken

• Als je de betekenis van een woord niet kent, kun je op zoek gaan naar een bekend deel van het woord (woorddeel)
  
• Dit kan bij: 

1. Woorden die samengesteld zijn (inkoopmedewerker)


2. Woorden met een voorvoegsel (ongezond)
3. Achtervoegsel (naamloos)

Wat wordt er denk je bedoeld met 'voorbeeld' ?

Woordraadstrategie: een voorbeeld zoeken:

Soms staan er in een tekst voorbeelden om onbekende woorden uit te leggen. Je weet dan meteen wat de schrijver bedoelt.

• Bij een voorbeeld vind je vaak de volgende woorden: bijvoorbeeld, zo is er..., zoals, denk maar aan..., neem
• Ook een dubbele punt kan aangeven dat er voorbeelden volgen: 'zij houden van balsporten: voetbal, volleybal, korfbal.'
  

Welke zin heeft een voorbeeld?

1. Mevrouw Hooi drinkt graag espresso, een drankje van heeft water dat door een filter met gemalen koffiebonen geperst.
2. Mevrouw Hooi drinkt graag espresso. Het liefst drinkt zij Nespresso, maar een espresso van goede koffiebonen vindt zij ook lekker.
3. Mevrouw Hooi drinkt graag espresso, omdat koffie haar wakker houdt.
4. Mevrouw Hooi drinkt liever espresso, dan thee.

Wat het verschil tussen een omschrijving en een voorbeeld?

Welke strategie wordt hier gebruikt?
Als je op jezelf woont, krijg je te maken met allerlei instanties, zoals verzekeringsmaatschappijen, banken en scholen.

1. synoniem
2. tegenstelling
3. voorbeeld
4. omschrijving

Vandaag heb ik amper tijd om boodschappen te doen, terwijl ik gisteren tijd over had.

1. tegenstelling
2. bekend woorddeel
3. omschrijving
4. voorbeeld

Door voor Doortje een milkshake mee te nemen, deed Abel een handreiking om weer vrienden te worden.

1. tegenstelling
2. bekend woorddeel
3. omschrijving
4. voorbeeld

Een samenstelling bestaat uit:

1. een woord+achtervoegsel
2. een woord+voorvoegsel
3. een woord+woord

Welk woord is een samengesteld woord?

1. aardrijkskunde
2. broodmes

Werk voor deze en de volgende les + huiswerk: Alvast aan het werk? 

Pak je VIP en noteer 

Woorden 1.5,  opdracht 2 t/m 6 +7, 8, 10 t/m 12

+nakijken en verbeteren met een andere kleur!

Klaar = in STILTE lezen

Wat niet af is = huiswerk

Stel de volgende les vragen over dingen die je niet begreep!

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• kun je benoemen welke onthoud strategieën er zijn;
• kun je benoemen hoe een woordvierkant werkt;
• ken je de betekenis van minstens twee nieuwe woorden;



• heb je geoefend met het toepassen van onthoud strategieën;
• heb je geoefend met het maken van een woorden vierkant;
• heb je geoefend met de betekenis van de nieuwe woorden.

Blauw = kennen = kennis = leren

Oranje = kunnen = met de kennis de vaardigheid oefenen

Noteer twee nieuwe woorden met de betekenis erachter.

Dit is de woordraadstrategie:

1. zoek een voorbeeld
2. zoek een tegenstelling
3. zoek een synoniem
4. zoek een omschrijving

Dit is woordraadstrategie:

1. voorbeeld
2. tegenstelling
3. synoniem
4. omschrijving

Ik kan benoemen welke onthoud strategieën er zijn, hoe een woordvierkant werkt en ik ken de betekenis van minstens twee nieuwe woorden.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter? Wat ga je daarvoor doen?

Feedback:
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders willen zien?