4M P3 Les 2 Overheid en de economie

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Welkom

Ga zitten volgens de plattegrond.

Pak je schoolspullen: etui, boek, schrift, rekenmachine en wisbordje.

Maak de startopdracht zelfstandig in stilte.

Klaar? Lees de leerteksten van § 5.2.

Programma

• Startopdracht
• Leerdoelen
• Uitleg economie en overheid
• Toepassen
• Uitleg overheidsorganen
• Toepassen
• Uitleg economische groei
• Toepassen
• Afsluiting

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je:

• Een sociale markteconomie, planeconomie en vrijemarkteconomie vergelijken.
  
• De belangrijkste overheidsorganen benoemen.
  
• De gevolgen van economische groei voor de overheid uitleggen.
• De gevolgen van recessie en economische krimp uitleggen.

Voorkennis

Sinds 2004 is de energiemarkt volledig geprivatiseerd.
Leg uit dat door marktwerking
de prijs van elektriciteit en gas kan dalen.

Uitleg

Vrijemarkteconomie

• Vraag en aanbod bepalen de prijs.
• Overheid grijpt niet in.

Komt niet voor. 

VS komt in de buurt.

Planeconomie

Overheid bepaalt wat er geproduceerd wordt, hoeveel, door wie en tegen welke prijs.

https://schooltv.nl/video-item/leven-in-de-ddr-kritiek-en-verzet-tegen-oost-duitsland

Sociale markteconomie

Nederland heeft een mengvorm.

• Vraag en aanbod bepalen de prijs.
• De overheid grijpt in als dit nodig is.

Minimum- en maximumprijzen

Minimumloon en uitkeringen

Pak je wisbordje

Welke kenmerken horen bij een vrijemarkteconomie?

1. Er is geen enkele vorm van marktwerking.
2. Vraag en aanbod bepalen de prijzen.
3. De overheid grijpt niet in met regels of wetgeving.

Wat is een sociale markteconomie?

1. Iedereen mag er gebruik van maken.
2. Betaald door de overheid.

Noem een overheidsmaatregel die basisbehoeften betaalbaar moet houden.

1. Iedereen mag er gebruik van maken.
2. Betaald door de overheid.

Zelfstandig werken

Wat? § 5.2 opdracht 2 t/m 9 (blz. 142-145).

Hoe? Zelfstandig met overleg.

Klaar? Maak de plusopdrachten.

Uitleg

CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek)

Verzamelt informatie over economische veranderingen en bevolkingssamenstelling.

SER (Economische Raad)

Geeft advies aan de regering over sociaaleconomische onderwerpen.

CPB (Centraal Plan Bureau)

Onderzoekt de mogelijke gevolgen van maatregelen overheid.

Pak je wisbordje

CPB

CBS

SER

Zelfstandig werken

Wat? § 5.2 opdracht 2 t/m 9 (blz. 142-145).

Hoe? Zelfstandig met overleg.

Klaar? Maak de plusopdrachten.

Uitleg

Bruto binnenlands product

De totale waarde van alle geproduceerde goederen en diensten in een land.

Beloningen productiefactoren

Economische groei

Productie stijgt waardoor bbp toeneemt.

Nationaal inkomen stijgt.

Gunstig voor de overheid.

• Meer belastinginkomsten door stijging nationaal inkomen.
• Minder overheidsuitgaven door daling uitkeringen.

Recessie

Als de economische groei twee kwartalen lager is dan in de voorgaande periode en lager is dan gemiddeld.

Als een recessie langere tijd duurt of als het bbp krimpt (productie krimpt), dan spreek je van een economische crisis.

Conjuncturele werkloosheid

Recessie

Overheidsmaatregelen:

• Meer geld investeren in de infrastructuur,
• De inkomstenbelasting verlagen,
• Subsidie geven voor innovaties,
• Investeren in het onderwijs.

Pak je wisbordje

Leg in twee stappen uit dat het voor de regering in tijden van
economische groei gemakkelijker is om een overschot op de
rijksbegroting te realiseren. Gebruik in je antwoord zowel het begrip inkomsten als uitgaven.

Naast het consumentenvertrouwen is het voor de groei van de economie ook van belang dat de rente niet te veel stijgt.
Geef een argument waarom een hogere rente de economische groei weer zal kunnen afremmen.

Door een hogere rente zullen mensen minder snel gaan lenen of meer gaan sparen.

Hierdoor wordt minder geïnvesteerd/gekocht. Dit zorgt voor minder economische groei.

Leg in twee stappen uit dat als de overheid gaat bezuinigen, tijdens een economische crisis, de economische crisis kan verergeren.

Als de overheidsuitgaven dalen, daalt de vraag naar goederen en diensten.

Waardoor de productie nog verder zal dalen (en de economische crisis

verergert).

Zelfstandig werken

Wat? § 5.2 opdracht 2 t/m 9 (blz. 142-145).

Hoe? Zelfstandig met overleg.

Klaar? Maak de plusopdrachten.

Afsluiting

Pak je agenda

Datum: 

Maken: § 5.2 opdracht 2 t/m 9 (blz. 142-145)

Leren: Kennisoverzicht § 5.1 en 5.2.

Volgende SE: H5, H6 en boekje natuur en milieu