naamgeving alkanen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom bij scheikunde

Pak je spullen (boek, schrift, binas, rekenmachine  en pen)

Open je schrift bij het huiswerk

Mobiel in je tas!

Leerdoelen

Na de les kan je...

• de systematische naamgeving van alkanen, alkenen en alkynen met of zonder vertakkingen van alkylgroepen vanuit structuurformule en vice versa.

Blader door H4 en H5 en noteer maximaal 3 punten wat je wil herhalen!

Hoe? schrijven de punten op in je schrift.

Hulp? H4 & H5 in het boek. Bekijk de blauwe woorden.

Tijd? max. 5 min

Klaar? H6 bekijken (plaatjes, modellen en blauwe woorden)

Resultaat? Herhalingsles wordt erop gebaseerd.

Verschillende notaties

Covalenties

• Een C-atoom vormt vier covalente bindingen met buuratomen
• Een H-atoom kan maar één covalente binding vormen en heeft dus altijd maar één buuratoom
• C-atomen kunnen dubbele of zelf driedubbele bindingen vormen

ethaan

etheen

ethyn

(acetyleen)

Homologe reeksen

• Koolwaterstoffen van verschillende
   groottes vormen reeksen
• Verhoudingen van C- en H-atomen
   binnen reeks is steeds hetzelfde
• Verhouding C_nH_2n+2: alkanen

Naamgeving onvertakte alkanen

• Onvertakte alkanen hebben vaste namen
  
  
• Basis voor alle systematische naamgeving dus leer deze goed!

Boek blz. 168

Uit je hoofd leren!

heptaan

Naamgeving vertakkingen (1)

• Namen van vertakkingen zijn gebaseerd op namen van   onvertakte koolwaterstoffen:

Voorbeeld

Stel, je wilt de systematische naam van onderstaand molecuul afleiden.

Dit molecuul is een meervoudig vertakte alifatische koolwaterstof.

Voorbeeld

• Stap 1: zoek de langste onvertakte keten van C-atomen in het molecuul. Dit is de hoofdketen.
• Stap 2: De langste onvertakte keten in dit molecuul is 6x C. De stamnaam wordt daardoor hexaan.

Voorbeeld

Stap 3: identificeer de zijgroepen:

• 2x methyl
• 1x ethyl

Voorbeeld

Stap 4: nummer de C-atomen van de hoofdketen. Dat kan op twee manieren: L → R 3,5,5 of R → L 2,2,4

Voorbeeld

Stap 5: geef de posities van de vertakkingen op de stam aan met zo klein mogelijke getallen. 

ethylmethylhexaan wordt 4-ethyl-2,2-methylhexaan

(3-ethyl-5,5-methylhexaan is niet zo klein mogelijk!)

Voorbeeld

Stap 6: geef de meerdere zijgroepen op eenzelfde C-atoom een numeriek voorvoegsel

4-ethyl-2,2-methylhexaan wordt 4-ethyl-2,2-dimethylhexaan

De systematische naam

van dit molecuul is:

4-ethyl-2,2-dimethylhexaan

Laat je niet foppen

Je kunt de structuurformule van grotere, vertakte koolwaterstoffen op meerdere manieren correct noteren. De naamgeving verandert daardoor niet!

Geef de systematische namen van de alkanen getekend op het whiteboard!

Hoe? schrijven in je schrift en overleggen op fluistertoon.

Hulp? Lees H6.2, elkaar fluisteren.

Tijd? 10 min

Klaar? maken opgave 9 en 13 (andersom)

Resultaat? antwoorden bespreken