Zinsontleding - bijvoeglijke bepaling

Welkom

Zinsontleding

Bijvoeglijke bepaling

Nederlands

1 / 27

Slide 1: Tekstslide

NederlandsMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 2

In deze les zitten 27 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

Lesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Welkom

Zinsontleding

Bijvoeglijke bepaling

Nederlands

Slide 1 - Tekstslide

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

weet je wat een bijvoeglijke bepaling is.

kun je herkennen en uitleggen wat het verschil is tussen een bwb en een bvb

kun je het het (belangrijkste) zelfstandig naamwoord in een zinsdeel aanwijzen.

kun je een zin verdelen in zinsdelen en de volgende zinsdelen/zinsdeel stukken benoemen:
pv, ow, wg, lv, mv, bwb, bvp

Slide 2 - Tekstslide

De zin verdelen

Zinsdelen kunnen uit één of meerdere woorden bestaan.

Om zinsdelen te vinden, hussel je de zin door elkaar (verplaatsingsproef).

Alles wat in zijn geheel vóór de persoonsvorm staat of kan staan is één zinsdeel.

Slide 3 - Tekstslide

Wie/wat + gezegde?

Wie/wat + gezegde + onderwerp?

Aan/voor wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

Dit zinsdeel begint altijd met een voorzetsel.

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

onderwerp

voorzetsel-voorwerp

Slide 4 - Sleepvraag

Zinsdelen benoemen

Persoonsvorm
(verander de tijd / verander getal / maak een vraagzin )
Onderwerp
(wie + pv? of wat + pv?)
Werkwoordelijk gezegde
(alle werkwoorden in de zin)
Lijdend voorwerp
(wie + alle benoemde zinsdelen?
of wat + alle benoemde zinsdelen?)
Meewerkend voorwerp
(aan wie + alle benoemde zinsdelen?
of voor wie + alle benoemde zinsdelen?)

Slide 5 - Tekstslide

Bij welke optie is de zin goed verdeeld in zinsdelen?
De winkelbediende zocht bruine schoenen voor de klant.

De winkelbediende | zocht | bruine schoenen | voor de klant.

De winkelbediende zocht | bruine schoenen | voor de klant.

De winkelbediende | zocht | bruine | schoenen | voor de klant.

De winkelbediende | zocht | bruine schoenen voor de klant.

Slide 6 - Quizvraag

Bijwoordelijke bepaling

Een bijwoordelijke bepaling (bwb) kan in een zin staan, maar dat hoeft niet.

Er kunnen ook meerdere BWB's in een zin staan.

Alles wat je overhoudt na het benoemen, noem je bwb.

BWB's zijn vaak plaatsen of tijden, maar het kan van alles zijn (vaak bijwoorden).

Een BWB geeft antwoord op vragen als wanneer, waar, waarmee, hoe, door wie, met wie, et cetera.

Slide 7 - Tekstslide

Hij fietste naar het sportveld.
De bijwoordelijke bepaling is:

Slide 8 - Open vraag

Ik krijg altijd de schuld.
Bedenk zoveel mogelijk woorden die je op de plaats van 'altijd' kunt zetten.

Slide 9 - Woordweb

Een bijwoordelijke bepaling

In één zin kunnen meerdere bijwoordelijke bepalingen voorkomen:

Er / woonden / eens / een man en een vrouw / arm maar gelukkig

/ samen met hun twee kinderen/
in een donker bos.

Slide 10 - Tekstslide

Bevat deze zin een bijwoordelijke bepaling?

De oppas wachtte op het schoolplein op haar oppaskinderen.

Nee, de zin bevat geen bijwoordelijke bepaling.

Ja, de zin bevat één bijwoordelijke bepaling.

Ja, de zin bevat twee bijwoordelijke bepalingen.

Slide 11 - Quizvraag

De oppas wachtte op het schoolplein op haar oppaskinderen.

Noteer de twee bijwoordelijke bepalingen.

Slide 12 - Open vraag

Wat is het verschil tussen zin 1, 2 en 3?

1. In die zaal | heeft | dat meisje | een schilderij | bekeken.

2. In die nieuwe zaal | heeft | dat leuke meisje | een prachtig schilderij | bekeken.

3. In die nieuwe zaal van het museum | heeft | dat leuke meisje uit mijn klas | een prachtig schilderij van Frans Hals | bekeken.

Slide 13 - Tekstslide

Door in zin 1 woorden/woordgroepen bij te voegen hebben we zin 2 en 3 gekregen.

Die woorden/woordgroepen zeggen iets extra's over zaal, over
meisje, over schilderij: over een zelfstandig naamwoord dus.

Dat extra's kan vóór en achter het zelfstandig naamwoord (kernwoord) staan.
Wanneer het achter een zelfstandig naamwoord staat begint het met een voorzetsel (van, in, op etc.)

Slide 14 - Tekstslide

Slide 15 - Tekstslide

De bijvoeglijke bepaling (bvb)

De bijvoeglijke bepaling is dus GEEN zinsdeel, maar een deel van een andere zinsdeel.

De bijvoeglijke bepaling zegt iets over het zelfstandig naamwoord in een zinsdeel.

De bijvoeglijke bepaling kan voor of achter een zelfstandig naamwoord staan.

Slide 16 - Tekstslide

Bijvoeglijke bepaling

Een bijvoeglijke bepaling zegt dus iets over een zelfstandig naamwoord.
Een bijvoeglijke bepaling vind je door te vragen: welk/wat voor + het zelfstandige naamwoord?

Voorbeeld:

De slimme jongen \ is \ lid \ geworden \ bij onze voetbalclub.

slimme = bijvoeglijke bepaling bij jongen (welke/wat voor + jongen?)

onze = bijvoeglijke bepaling bij voetbalclub (welke/wat voor + voetbalclub?)

Ja, het lijkt dus op een bijvoeglijk naamwoord!

Slide 17 - Tekstslide

Voorbeeldzin bvb

Ze / speelt / het mooiste melodietje uit de musical.

Wat is het belangrijkste znw in het lijdend voorwerp?
Melodietje
Welk / wat voor + melodietje?
mooiste = bijvoeglijke bepaling bij melodietje
uit de musical = bijvoeglijke bepaling bij melodietje

Slide 18 - Tekstslide

Slide 19 - Video

Zinsdelen en zinsdeelstukken

- Werkwoordelijk gezegde

- Onderwerp

- Lijdend voorwerp

- Meewerkend voorwerp

- Bijwoordelijke bepaling

----------------------------------

- Bijvoeglijke bepaling

Zinsdelen

Zinsdeelstuk

Slide 20 - Tekstslide

Wat is het belangrijkste woord (de kern) van het eerste zinsdeel van deze zin?
Mijn allerliefste broertje van drie jaar / heeft / vorige week / een mooi cadeau / gekregen.

Mijn

allerliefste

broertje

drie jaar