P2W2 Afweer: soorten en functie

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

Afweer

soorten & functies

witte bloedcellen zijn verantwoordelijk voor de afweer; dat kan op twee manieren...

• de directe afweer doen de korrelcellen (granulocyten)
• de indirecte afweer doen de lymfecellen (lymfocyten)

1.6

afweer

1 directe afweer

• direct actief (paar uur)
• korrelcellen doden de ziekteverwekker (fagocytose)
• niet-specifiek

1.6

afweer

2 indirecte afweer

•  indirect actief (een week)
• lymfecellen maken afweereiwitten (antistoffen)
• specifiek

1.6

afweer

de afweer van het lichaam

de afweer gebeurt binnen, maar meestal buiten de bloedbaan...

• wbc kunnen door de vaatwand (diapedese)

2.1

de afweer van het lichaam

2.2

immunologisch systeem

ieder (stukje) cel heeft een identiteit, waardoor het voor witte bloedcellen te herkennen is...

2.2

immunologisch systeem

ieder (stukje) cel heeft een identiteit, waardoor het voor witte bloedcellen te herkennen is...

• spec. membraaneiwitten
• wbc herkent het eiwit
• wbc herkent het eiwit niet

2.2

immunologisch systeem

een antigeen is een stof, dat een witte bloedcel niet herkent...

• zo ja, zal de witte bloedcel zijn taak doen
• het lichaam reageert door te ontsteken

2.2

immunologisch systeem

wbc doen hun taak, vooral...

• buiten de bloedbaan (in het weefsel)
  
• in de lymfebaan (hier wordt het id van het antigeen vastgesteld en het antigeen wordt uitgeschakeld)

2.2

immunologisch systeem

na het eerste contact met het antigeen (en succesvol verslagen), blijven geheugen-cellen het antigeen onthouden

zo maakt hetzelfde antigeen een tweede keer geen kans

2.2

immunologisch systeem

er zijn verschillende wbc...

1 de korrelcel (granulocyt)

• schakelt alles wat vreemd is uit (fagocytose)

2.2

immunologisch systeem

er zijn verschillende wbc...

2 de t-lymfecel

• neemt het antigeen op (sensibilisatie)
• maakt antistoffen en plakt het op zijn membraan
• het antigeen plakt eraan en gaat dood

2.2

immunologisch systeem

er zijn verschillende wbc...

3 de b-lymfecel

• maakt antistoffen, gericht tegen het antigeen
• antigeen wordt lek geprikt en gaat dood

2.2

immunologisch systeem

er zijn meerdere soorten antistoffen...

• IgA beschermt het slijmvlies (zonder een ontsteking te veroorzaken) en zit in moedermelk
• IgD helpt mee

2.2

immunologisch systeem

er zijn meerdere soorten antistoffen...

• IgE zorgt voor een allergische reactie
• IgG bevordert fagocytose en kan door de placenta, beschermt het kind (tot 3 mnd na de geboorte)

2.2

immunologisch systeem

er zijn meerdere soorten antistoffen...

• IgM kunnen snel antigenen laten klonteren, ze worden bij een infectie als eerste gemaakt

2.2

immunologisch systeem

2.3

immuniteit

immuniteit wil zeggen...

• weerstand hebben
• de ziekte niet krijgen
• niet vatbaar zijn voor de ziekte
• er zijn antistoffen aanwezig in het bloed (en geheugen-cellen)

2.3

immuniteit

een mens kan op vier manieren aan antistoffen komen om zo weerstand te kunnen bieden...

• op natuurlijke wijze
• door de ziekte mee te maken (en zelf actief antistoffen ertegen te maken)

2.3

immuniteit

een mens kan op vier manieren aan antistoffen komen om zo weerstand te kunnen bieden...

• op kunstmatige wijze
• door een vaccin te krijgen (met verzwakt antigeen, om zelf actief antistoffen ertegen te maken)

2.3

immuniteit

een mens kan op vier manieren aan antistoffen komen om zo weerstand te kunnen bieden...

• op natuurlijke wijze
• door borstvoeding (hier zitten antistoffen in, de baby krijgt ze dus passief aangeboden)

2.3

immuniteit

een mens kan op vier manieren aan antistoffen komen om zo weerstand te kunnen bieden...

• op kunstmatige wijze
• door donorplasma (hier zitten antistoffen in, de patiënt krijgt ze dus passief aangeboden)

2.3

immuniteit

2.4

vaccinatie

een vaccinatieprogramma is een...

• kunstmatige, actieve vorm van immunisatie

2.4

vaccinatie

2.5

onderzoek

als er in het lichaam een ontsteking is, zullen er meer witte bloedcellen worden gemaakt...

• die drukken in een buisje op de rode bloedcellen
• hierdoor stijgt het bloed-bezinksel (BSE)

2.5

onderzoek

ongeveer 3 uur na besmetting, wordt c-reactief proteïne (CRP) gemaakt...

• de lever maakt dit eiwit
• is te testen in het bloed

2.5

onderzoek

2.6

falende afweer

een falende afweer komt door...

• te weinig witte bloedcellen (leucopenie)
• slecht werkende witte bloedcellen (immunodeficiëntie)

2.6

falende afweer

een falende afweer komt door...

• witte bloedcellen zien lichaamseigen cellen aan voor vreemde: auto-immuun

2.6

falende afweer

antistoffen gericht

tegen eigen zenuwcellen