Grammatica: beknopte bijzin (les 5)

• Nederlands
• Middelbare school

Welkom!

Ga rustig zitten, pak je leesboek en start met lezen!

Programma

• Lesdoelen doornemen
• Instructie

     - beknopte bijzin (!)

     - 3 oefenvragen (toets)

• Zelf aan de slag 
• Evaluatie 

Lesdoelen 

Aan het eind van deze les..

    - ... ken je de kenmerken van de beknopte bijzin.

    - ... kun je een beknopte bijzin herkennen in een zin.

    - ... kun je van een beknopte bijzin een volledige bijzin maken.

Beknopte bijzin herkennen

Een beknopte bijzin is een bijzin die je korter opschrijft. 

Een beknopte bijzin heeft de volgende kenmerken:

• géén onderwerp
• géén persoonsvorm
  
• heeft altijd een deelwoord of te + infinitief
  

beknopte bijzin (geen ond.w.)

Er zijn drie soorten beknopte bijzinnen:

met te + infinitief

vb.: Na het gat ontdekt te hebben waarschuwde hij de dijkbewaking.

met een voltooid deelwoord

vb.: Uit de wind gehouden kon hij de eindstreep halen.

met een onvoltooid deelwoord

vb.: Dromend van zijn vriendin liep hij tegen een lantaarnpaal.

Er zijn drie soorten beknopte bijzinnen:

1. met te + infinitief

vb.: Na het gat ontdekt te hebben, waarschuwde hij de dijkbewaking.

2. met een voltooid deelwoord

vb.: Naar de deur toegedraaid, biechtte Martijn alles op.

3. met een onvoltooid deelwoord

vb.: Dromend van zijn vriendin, liep hij tegen een lantaarnpaal.

Nog meer voorbeelden..

Na koffie gedronken te hebben, ging Lisa naar huis. 

Volgetankt reed de auto verder.

Huilend kwam ze de school binnen. 

Van beknopt naar volledig

Van een beknopte bijzin kun je een volledige bijzin maken. 

Dit doe je door er een onderwerp en een persoonsvorm aan toe te voegen. 

Het onderwerp van de bijzin moet hetzelfde zijn als het onderwerp van de hoofdzin.                                     --> Voorbeelden

beknopte bijzin (geen ond.w.)

Er zijn drie soorten beknopte bijzinnen:

met te + infinitief

vb.: Na het gat ontdekt te hebben waarschuwde hij de dijkbewaking.

met een voltooid deelwoord

vb.: Uit de wind gehouden kon hij de eindstreep halen.

met een onvoltooid deelwoord

vb.: Dromend van zijn vriendin liep hij tegen een lantaarnpaal.

Van beknopt naar volledig

a. Naar de deur toegedraaid, biechtte Martijn alles op.

b. Terwijl hij naar de toegedraaid stond, biechtte Martijn alles op.

a. Reizend door de jungle werd de avonturier gebeten door een slang.

b. Terwijl hij door de jungle reisde, werd de avonturier gebeten door een slang.

a. De atleet hoopt bij die wedstrijd een nieuw record te lopen .

b. De atleet hoopt dat hij bij die wedstrijd een nieuw record loopt.

beknopte bijzin (geen ond.w.)

Er zijn drie soorten beknopte bijzinnen:

met te + infinitief

vb.: Na het gat ontdekt te hebben waarschuwde hij de dijkbewaking.

met een voltooid deelwoord

vb.: Uit de wind gehouden kon hij de eindstreep halen.

met een onvoltooid deelwoord

vb.: Dromend van zijn vriendin liep hij tegen een lantaarnpaal.

In welke samengestelde zinnen staat een beknopte bijzin?

1. Zwetend als een otter kwam hij het veld af.
   
2. Na natgeregend te zijn, vluchtten wij het café in.
   
3. Omdat ik me niet lekker voelde, meldde ik me af.
   
4. Me niet lekker voelend, meldde ik me af.
   
5. De tegenstander was zo op dreef dat we kansloos werden weggespeeld.

beknopte bijzin (geen ond.w.)

Er zijn drie soorten beknopte bijzinnen:

met te + infinitief

vb.: Na het gat ontdekt te hebben waarschuwde hij de dijkbewaking.

met een voltooid deelwoord

vb.: Uit de wind gehouden kon hij de eindstreep halen.

met een onvoltooid deelwoord

vb.: Dromend van zijn vriendin liep hij tegen een lantaarnpaal.

Maak van de (volledige) bijzin een beknopte bijzin:

1. Nadat ze had betaald, mocht ze naar binnen.

2. Terwijl hij bulderde van het lachen, verliet hij de kamer.

Maak van de beknopte bijzin een (volledige) bijzin:

3. Na gejogd te hebben sprong Marco lekker onder de douche.

4. Ik wil dat je doet wat ik zeg zonder te protesteren! 

Zelf aan de slag

Maken opdr. 3 t/m 6 (p. 158-160)

Af? Kijk je werk na. Antwoorden staan in It's Learning.