Herhaling

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Herhaling Thema 2

ECOLOGIE

2.1

ETEN EN GEGETEN WORDEN

Producenten

• Producenten zijn altijd planten
• Produceren = maken
• Fotosynthese 

Consumenten 

• Consumenten zijn dieren
• Consumeren = eten/drinken

• 2e  en volgende schakels (orde)

Planteneters, vleeseters, alleseters

Voedselketen

Voedselketen

Elk organisme in een voedselketen noemen we een schakel

Voedselketen

Voedselweb

De werkelijkheid is altijd ingewikkelder dan een voedselketen

• meerdere voedselketens lopen door elkaar

Al deze voedselketen bij elkaar noem je een voedselweb

Let op: Een voedselweb bestaat alleen uit levende organsimen

VOEDSELWEB

Noem eens een voedselketen uit dit voedselweb? 

Reducenten

• Reducenten zijn bacterien en schimmels
• Reduceren = afbreken
• Dode dieren en planten
• Voedingsstoffen komen vrij voor  producenten

• Laatste schakel

2.2 

Piramiden

Verschil tussen piramide van aantal en biomassa  

Energiestroom ecosysteem

Elke stap in een voedselketen verlies je energie/biomassa uit het systeem. Organismen doen aan verbranding . Organismen overlijden, voordat ze worden opgegeten. En een deel onverteerde resten blijven over in ontlasting. De reducenten zorgen ervoor dat alle resten van worden verteerd tot mineralen en terug komen bij de producenten. De producenten maken weer energierijke oganische moleculen zoals suiker (assimilatie).

2.3 

Kringlopen

Koolstofkringloop

 Koolstofkringloop

Koolstofkringloop

Stikstofbindende bacteriën

Te vinden in wortelknolletjes van klaver en lupine.

2.4 

Populaties

Biotisch en a-biotische factoren

De niveaus van de ecologie 

Niveaus 

• Individu
  
• Populatie
  
• Levensgemeenschap
  
• Biotoop 
• Ecosysteem  

Van individu tot ecosysteem

Individu = enkel organisme

populatie

Populatie:

groep organismen van één soort.

Levensgemeenschap

Alle populaties in 1 gebied samen

Biotoop en levensgemeenschap

Biotoop of habitat:

Een leefgebied van een organisme, de abiotische factoren (water, temperatuur, lucht etc. )

Ecosysteem:

Biotoop en levensgemeenschap samen, alles dus

voorbeelden: een bos, de sloot

Populatie grootte

Biologisch evenwicht

Optimumkromme

Populatie grootte, biologisch evenwicht

Te veel voedsel, weinig vijanden

Te veel vijanden,

te weinig voedsel

Genoeg voedsel,

Genoeg vijanden

Optimumkromme

Schommelingen in de natuur.

Abiotische factoren kunnen veranderen, heel warm of heel koud. 

De overlevingskans kun je per soortbepalen via een optimumkromme. In welke factoren kan de soort het beste overleven.

2.5

Aanpassingen bij dieren

Waterdieren

• Waterdieren zijn gestroomlijnd
• Glad oppervlak
• Vermindert de weerstand
• Met minder energie, sneller       voortbewegen
• Ook hebben ze een schutkleur.  

       Donkere rug en lichte buik

Gestroomlijnd en schutkleur

Landzoogdieren

• Vorm van de poten aangepast aan ondergrond.
  
• Stevig en zwaar skelet
  
• Vacht is aangepast aan leefomgeving
  

Landzoogdieren

• Bij verschillende landzoogdieren zijn de poten aangepast aan de ondergrond waarop ze leven
• Zoolgangers: zachte ondergrond
• Hoefgangers: harde ondergrond
• Teengangers: katachtigen

Landzoogdieren

Zoolgangers, teengangers en hoefgangers 

Aanpassingen bij vogels

Bij vogels kun je aan de poten en de snavel zien waar hij leeft  en wat hij eet.

Poten:

• grijppoten - roofvogel
• zwempoten - eend/zwaan
• steltpoten - wulp/tureluur
• klimpoten - specht/duif

Snavels van vogels

Snavels van vogels zijn aangepast aan het voedsel dat ze eten.

1. zaden/nootjes
2. insecten
3. vlees
4. bodemdieren
5. waterbeestjes

Extra oefening

https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Snavels/snavelsenvoedsel.htm 

2.6 

Aanpassingen bij planten

Aanpassingen aan

- Droge omgeving

- Vochtige omgeving

- Hoeveelheid licht

- Te kort aan voedingsstoffen

Droge omgeving

Dik waslaagje

Stekels

Diepe huidmondjes

Goed ontwikkeld-

 wortelstelsel

Dik waslaagje

Op de bladeren ligt een dik waslaagje dit is een waterdichte, vetachtige stof.

Extra wateropslag

Helmgras

Vochtige omgeving

Huidmondjes bovenkant

Luchtkanalen in stengel

• veel huidmondjes, dicht aan de oppervlakte

• grote, dunne bladeren

• een dunne waslaag

•  zwak wortelstelsel

Aanpassing aan licht

Voorjaarsbloeiers

Donkere/lichtere bladeren

Vleesetende planten

Vleesetende planten, zoals de Venusvliegenval, hebben vangbladeren met kleverige haren of klemmen om insecten te vangen en te verteren.

Afweer voor planteneters

1. Brandnetel
   
2. Boterbloem
3. Meidoorn
4. Berenklauw
5. Roos

Sap dat brandwonden geeft, doornen, stekels, brandharen op de bladeren, vieze smaak