10.1 Opgroeien (1 les)

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 10 Je verandert 

10.1. Opgroeien


Pak je leerboek
Je laptop blijft in je tas (ook al ben je je boeken vergeten!)

Wat gaan we doen vandaag?

1. Wat weten wij al?

2. Uitleg paragraaf 10.1 

3. Start met huiswerk

4. Terug blik

Leerdoelen

- Je kunt de levensfasen en bij behorende kenmerken noemen.

- Je kunt uitleggen wat lichamelijke en geestelijke ontwikkelingen is en voorbeelden hiervan noemen.

- Je kunt uitleggen wat hormonen zijn en hoe hormonen werken zodat er veranderingen ontstaan.

- Je kunt beschrijven hoe men groeit.

- Je kunt uitleggen waardoor mannen vaak langer zijn dan vrouwen.

Hoe ben jij veranderd van baby naar nu?

- Je kunt de levensfasen en bij behorende kenmerken noemen.

Een mensenleven kun je verdelen in een
aantal perioden of levensfasen. 

In elke levensfase vinden er veranderingen plaats.

Lichamelijke en geestelijke ontwikkeling:
Je lichaam verandert of je verstand verandert. 

Hormonen zijn boodschapperstoffen.

Hormonen worden gemaakt in hormoonklieren.

Een belangrijke hormoonklier is de hypofyse 
-> hormoon waardoor je gaat groeien
-> hormonen waardoor je in de puberteit komt

Hormonen worden afgegeven aan het bloed.

Hormonen komen terecht in alle
organen van je lichaam.

Sommige organen, de doelwitorganen,
  reageren op het hormoon. 

Als een hormoon op de receptor in het
celmembraan past, reageert de cel, je gaat bijv. groeien. 

Als de receptoren leeg zijn gebeurt er niets. 

4 2 1 5 3 

- Je kunt beschrijven hoe men groeit.

Na de geboorte: snelle groei door voedingsstoffen. 

Na de zuigelingenperiode: regelt het groeihormoon de groei.

In de puberteit: hypofyse maakt veel groeihormoon.
Groeispurt -> je groeit in een tijd heel snel.

- Je kunt beschrijven hoe men groeit.

1/Hypofyse geeft groeihormoon af aan bloed.
2/Hormoon via bloed bij lichaamscellen.
3/Cellen van botten van armen en benen gaan sneller delen. 
Door elke celdeling ontstaan 2 cellen.
4/Cellen worden groter (celgroei). 

Botten groeien alleen aan uiteinde van pijpbeenderen, in de wervelkolom, bij de heupbeenderen en bij je kaak.

Kraakbeencellen bevinden zich in groeischijven.

Als  alle groeischijven van kraakbeen zijn veranderd naar been (verkalken) dan stop je met groeien --> einde puberteit

- Je kunt uitleggen waardoor mannen vaak langer zijn dan vrouwen.

Jongens beginnen op latere leeftijd aan de groeispurt. 

Groeispurt van jongens is vaak intensiever. 

Groeispurt van jongens duurt langer.

Maar... gemiddeld, niet altijd!

Aan de slag... en huiswerk

Maken t/m 16 + nakijken

Twee uitspraken:
Milou zegt: Hormonen worden via het bloed vervoert
Rico zegt: Hormonen geven signalen door, doordat ze op het celmembraan van sommige cellen passen
Wie heeft gelijk?

1. Beide gelijk
2. Beide ongelijk
3. Alleen MIlou gelijk
4. Alleen Rico gelijk

Hoe heet de plek in het bot waar nieuwe botcellen gevormd worden?

Hoe heten de structuren op het celmembraan waaraan hormonen kunnen binden?