Dementie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Inhoud van de les

• Wat is dementie?
• Alzheimer
• Lewy-bodydementie
• Vasculaire dementie
• Frontaalkwamdementie
  

Waar denk je aan bij het woord dementie?

Wat is dementie?

• Verzamelnaam voor meer dan 50 ziekten, waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken. 
• Verwerking van informatie in de hersenen raakt verstoord. 
• Beschadigingen in de hersenen verergeren waardoor steeds verdere achteruitgang in het functioneren. 

De bekendste is de ziekte van Alzheimer. 

Dementie is een verzamelnaam voor meer dan 50 ziekten, waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken.

De verwerking van informatie in de hersenen raakt verstoord.

Beschadigingen in de hersenen verergeren waardoor iemand met dementie steeds verder achteruitgaat in functioneren.

De bekendste is de ziekte van Alzheimer. 

Dementie

Dementie: Een aandoening van de hersenen waarbij verschillende hersenfuncties achteruitgaan

• Het korte geheugen verdwijnt het eerste  
• In een later stadium verdwijnt ook het lange termijn geheugen 

 

Dementie 

Kortetermijngeheugen: 

Mensen vergeten dingen die kort geleden zijn gebeurd 

(sleutels kwijt, vergeten dat je gegeten hebt, wie er op bezoek is geweest) 

Langetermijngeheugen 

Mensen raken gedesoriënteerd in tijd, plaats en persoon 

Dementie

Desoriëntatie in tijd:  Tijdsbesef wordt minder, geen klok meer kunnen kijken, niet in kunnen schatten welk deel van de dag het is en/of welk jaar.

Desoriëntatie in plaats: Verdwalen, de wc niet meer kunnen vinden.

In onbekende omgeving wordt dit erger 

Desoriëntatie in persoon: Familieleden niet meer herkennen of personen voor iemand anders aanzien.

Wat trof je in deze korte film?

Welk beeld komt bij jou tevoorschijn als je denkt aan dementie?

• De meest voorkomende vorm van dementie zijn:
• De ziekte van Alzheimer 
• vasculaire dementie
• frontotemporale dementie (FTD)
• Lewy body dementie 
  

Alzheimer

Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie

Oorzaak is niet bekend

 Wat weten we wel?

•  De hersenen van alzheimerpatiënten zijn iets verschrompeld.
•  In de hersenen worden zogeheten plaques en tangles gevonden: neerslagen van eiwit waardoor zenuwcellen afsterven. 

Alzheimer

Kenmerken:

• Meestal begint de ziekte na het 70e levensjaar. 
• Geleidelijke achteruitgang. Binnen acht jaar kan het eindstadium worden bereikt.
• Eerst verlies van interesse, daarna van inzicht en beoordelingsvermogen, dan van handelen en spraak, en in het eindstadium verlies van spontane activiteiten en beweging. 

Lewy-bodydementie

Lewy-bodydementie: Door de gehele hersenen heen worden abnormale eiwitneerslagen gevonden in een typische vorm (lewy -lichaampjes). De arts die deze het eerst beschreven heeft, heette Lewy. 

Verschijnselen:

• Wisselende verwardheid en hallucinaties  
• Verschijnselen van de ziekte van Parkinson, zoals tremoren (beven).
• Depressie 
  

Vasculaire dementie

Wordt veroorzaak door problemen in de doorbloeding van de hersenen. (bijvoorbeeld: na een beroerte)

Kenmerken :

• Het ziekteverloop gaat in de meeste gevallen in sprongen; bij elk infarct wordt het een stukje slechter
• Bij vasculaire dementie zijn de symptomen afhankelijk van de gebieden die getroffen zijn
• Wanneer de vasculaire dementie ernstige vormen aanneemt, lijkt het ziektebeeld op de ziekte van Alzheimer

Frontotemporale dementie

Bij deze vorm van dementie zijn de voorkwab van de hersenen betrokken.

Kenmerken:

• Begint op jonge leeftijd (meestal tussen 50 en 60 jaar)  
• Persoonlijkheidsveranderingen (extravert of juist terugtrekken)  
• Onbeleefd, ongeduldig, egoïstisch of agressief gedrag  
• Spraakproblemen of geheel verlies van spraak  

Ziekteverloop en symptomen

1. Bedreigde ik -beginnende dementie
Beginnend- vergeetachtig voor omgeving nog niet altijd zichtbaar 
2. De verdwaalde ik - matige ernstige dementie
Matig- meer complexere taken, overzicht houden bijv financiën, 'verdwaaldgevoel' 
3. De verborgen ik - ernstige dementie
Ernstig- orientatieproblemen, herkent
bijv mensen niet meer, tijdsbesef 

4. De verzonken ik - ernstige dementie
Taalproblemen en volledige afhankelijkheid 

Tekst

 Bedreigde ik = beginnende dementie
Verdwaalde ik = matig ernstige dementie
Verborgen ik = ernstige dementie (volledig afhankelijk)
Verzonken ik = (cliënt kan niet meer lopen, spreekt nauwelijks, ligt vaak in foetushouding als pasgeboren baby)

Zie thema 4.13 PBSD

Symptomen

1. Vergeetachtigheid
2. Problemen dagelijkse handelingen
3. Vergissingen tijd & plaats
4. Taalproblemen
5. Kwijtraken van spullen
6. Slecht beoordelingsvermogen
7. Terugtrekken uit sociale contacten
8. Veranderingen in gedrag en karakter
9. Onrust
10. Problemen met zien

Symptomen dementie

Mensen met dementie hebben een combinatie van symptomen

Geheugenstoornissen 

Met één of meer cognitieve stoornissen:

• Afasie: moeite om woorden te vinden en problemen om zich uit te drukken met taal
  
• Apraxie: verminderd vermogen om motorische handelingen uit te voeren
  
• Agnosie: onvermogen om objecten te herkennen
  
• Stoornissen in uitvoerende functies : zoals rekenen, logisch nadenken, plannen

Gedragsproblemen

Alzheimer

Vasculaire dementie

Lewy Body

Frontotemporale dementie

komt op jongere leeftijd voor. is erfelijk

trillen, gebogen houding, stijve spieren

Langzaam denken, spreken en handelen

De meest voorkomende vorm van dementie. 

Het verloop van dementie is progressief. Wat betekend dit?

Welke mengvorm van dementie komt heel veel voor?

1. Vasculaire dementie en Lewy Body dementie
2. Lewy Body dementie en Frontotemporale dementie
3. Alzheimer en Vasculaire dementie
4. Alzheimer en Lewy Body dementie

Welke hersenfunctie gaat bij dementie als eerst achteruit?

1. Het korte termijngeheugen
2. Het lange termijn geheugen

Vraag 1: Hoelang kunnen mensen met de ziekte alzheimer, leven?

Vraag 2: wat is een voorbeeld van apraxie?

1. Niet meer weten hoe je moet lopen
2. Verlies van zindelijkheid
3. Vergeten hoe de koffie gezet moet worden
4. Het constante gebruik van scheldwoorden tijdens het communiceren

Vraag 3: wat is een voorbeeld een afasie?

1. Hakkelen tijdens het vertellen van een verhaal
2. Agressief taalgebruik tijdens het communiceren
3. Termen uit andere, vroeger geleerde talen door de zinnen verwerken

Vraag 4: Wat is een voorbeeld van agnosie?

1. Het niet meer herkennen van eigen kinderen
2. Niet meer goed kunnen lopen
3. Het proces van de ogen, waardoor je langzaam blind wordt

Aan de slag

• Ga naar : www.samendementievriendelijk.nl
  
• Re boven in op de site: doe een training (email adres opgeven)
• Volg: online
  
• Dan: de basistraining: GOED omgaan met dementie (GOED staat voor: geruststellen, Oogcontact, Even meedenken, Dankjewel.)
  
• Vervolgens kun je doorklikken naar vier situaties met een dementerende: op straat, in de bibliotheek, in het café en op het schoolplein