Natuurgedichten Les 1/4 - 2hv - Vakoverstijgend project Ne-BV

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Les 2.1: Acrostichon & Rondeel

Natuurgedichten

Studiewijzer - Les 2.1

Opstarten: 15 min.

• 5 min. Boek van de week: Ik wou dat ik een vogel was
• 5 min. Uitleg over het natuurgedichtenproject
• 5 min. Oefening: Taal versieren

Klassikaal: 10 min.

• LessonUp over Acrostichon

Individueel: 10 min. 

• Aan de slag met het werkblad 'Acrostichon'

Klassikaal: 10 min. 

• Lessonup over Rondeel

Individueel: 15 min.

• Aan de slag met het werkblad 'Rondeel'

Lesdoel(en): 

Aan het einde van deze les...

• ...heb je geleerd wat een rondeel en een acrostichon is.
• ...heb je geoefend met het schrijven van een rondeel en acrostichon.

Boek van de week: 

Inspiratie!

366 gedichten over de natuur, voorzien van bijpassende illustraties.

Tip: te bekijken 

in de mediatheek en tijdens de poëzielessen Nederlands

Natuurgedichten Les 1/4 - 2hv - Vakoverstijgend project Ne-BV

We gaan plintposters maken!

Wat gaan we doen bij het natuurgedichtenproject?

• Je doet actief mee met de LessonUps en klassikale onderdelen.
• Je schrijft zes gedichten met als thema 'natuur', met de volgende dichtvormen: Acrostichon, Rondeel, Ollekebolleke, Sonnet, Kwatrijn en Haiku.
• Je neemt deze zes gedichten in week 2.6 mee naar Beeldende Vorming, waarvan je a.d.h.v. de BV-opdracht één gedicht uitzoekt om een beeldaspecten-opdracht bij te maken.
• Van het gedicht en de beeldaspecten-opdracht maak je samen een poster. 

Let op! Je krijgt hier dus een beoordeling voor bij het vak Nederlands (gedicht) én bij het vak Beeldende Vorming (beeldaspecten).

Hoe verzin je een goed thema?

We helpen je even op weg met een oefening

• Teken in het midden van een leeg papier of een lege bladzijde in je schrift een rondje. 
• Teken daar een grotere cirkel omheen.
• En teken daar nog weer een grotere cirkel omheen. 

• Schrijf in het middelste rondje het woord 'Natuur'.
• Schrijf in de cirkel daaromheen zoveel mogelijk losse begrippen die met de natuur te maken hebben
• Schrijf in de buitenste cirkel bijvoeglijke naamwoorden op die met de begrippen uit de binnenste twee cirkels te maken hebben. Beschrijf daarbij al je zintuigen.

 

Natuur

Herfst

Kastanjebomen

Zon

Groen

Regenwormen

Wandeling

Heuvels

Golven

blote voeten

Stralende

Glibberige

Grijze

Woeste

Modderige

Rijke

Lieve

Zoete

Lawaaierige

Oefening:

Probeer eens zinnen en thema's te bedenken waarbij je steeds een woord uit de middelste ring combineert met een woord uit de buitenste ring.

Je eigen taal versieren.

Natuur

Herfst

Kastanjebomen

Zon

Groen

Regenwormen

Wandeling

Heuvels

Golven

blote voeten

Stralende

Glibberige

Grijze

Woeste

Modderige

Rijke

Lieve

Zoete

Lawaaierige

Oefening:

Probeer eens zinnen en thema's te bedenken waarbij je steeds een woord uit de middelste ring combineert met een woord uit de buitenste ring.

Je eigen taal versieren.

Gebruik deze ingevulde cirkel als hulpmiddel tijdens het schrijven van je gedichten. Loop je even vast? Breng je creativiteit weer even op gang door interessante zinnen te bedenken m.b.v. dit hulpmiddel.

Wat valt op aan deze gedichten?

Lentekriebels

Vlinders die eerst rupsen waren kruipen

In de warmte van nog bleke zonnestralen

Nieuwsgierig uit hun

Coconnetjes.

Een vroege koninginnepage vliegt haar

Net ontloken leven

Tegemoet.

Vlijtige bijen vinden in

Amandelbloesem

Nectar zoet als honing.

Gras wordt groen

Overal schilderen narcissen bermen geel.

Groot hoefblad kleurt oevers roze, en in tuinen geuren

Helderblauwe hyacinten er lustig op los.

Maria

Met lood in mijn schoenen

Arriveer ik bij jou

Rusteloos trek ik aan de bel, jij doet open

Ik spreek de gerepeteerde woorden:

Alleen met jou kan ik leven

Zin in

Zon die schijnt

Op het strand liggen en

Merken dat je verbrandt

En niet te vergeten,

Rusten tot je weer rennen kan

Acrostichon

Lentekriebels

Vlinders die eerst rupsen waren kruipen

In de warmte van nog bleke zonnestralen

Nieuwsgierig uit hun

Coconnetjes.

Een vroege koninginnepage vliegt haar

Net ontloken leven

Tegemoet.

Vlijtige bijen vinden in

Amandelbloesem

Nectar zoet als honing.

Gras wordt groen

Overal schilderen narcissen bermen geel.

Groot hoefblad kleurt oevers roze, en in tuinen geuren

Helderblauwe hyacinten er lustig op los.

Maria

Met lood in mijn schoenen

Arriveer ik bij jou

Rusteloos trek ik aan de bel, jij doet open

Ik spreek de gerepeteerde woorden:

Alleen met jou kan ik leven

Zin in

Zon die schijnt

Op het strand liggen en

Merken dat je verbrandt

En niet te vergeten,

Rusten tot je weer rennen kan

Lentekriebels, is een gedicht van Bette Westera uit de bundel 'Dichter bij de seizoenen'

Maria & Zin in, zijn gedichten van leerlingen

Opdracht: Maak een acrostichon bij een seizoen

Bij een acrostichon, of naamdicht, vormen de eerste letters van elke regel een woord. Dit woord kan een persoonsnaam zijn, maar kan ook het thema van het gedicht zijn. 

• Kies voor deze opdracht één van de seizoenen als thema: Lente, Zomer, Herfst of Winter.
• Schrijf de letters van het woord vast onder elkaar op. Zorg dat ze opvallen: maak ze b.v. groter, of versier ze.
  
• Maak van elke letter een woord, dat met de persoon of het onderwerp te maken heeft. Je kunt natuurlijk per dichtregel ook meerdere woorden schrijven.

Lentedans

Op zijn brekebenen danst het door de wei.

Een knotje witte wol met roze oren.

Omhoog, omlaag, naar voren en opzij.

Een knotje witte wol, vannacht geboren.

De moeder ligt er grijs geworden bij.

Nog even en dan wordt ze weer geschoren.

Op brekebenen danst het door de wei.

Een knotje witte wol met roze oren.

De akkers worden wakker, in de klei

boetseren oude ploegen nieuwe voren.

Nog even en dan wuift hier weer het koren.

Wie vindt dit jaar het kievitsei?

Een knotje witte wol met roze oren.

Onder de maan

Onder de maan schuift de lange rivier

De rivier stroomt over de stenen

De zilveren maan lacht

Onder de maan schuift de lange rivier

De maan lacht mij uit en wijst met haar vinger

De maan lacht haar puntige tanden bloot

Haar vinger is lang en dun

Onder de maan schuift de lange rivier

Wat valt op aan deze gedichten?

Lentedans, is een gedicht van Bette Westera uit de bundel 'Dichter bij de seizoenen'.

Onder de maan, is een gedicht van een leerling

Lentedans

Op zijn brekebenen danst het door de wei.

Een knotje witte wol met roze oren.

Omhoog, omlaag, naar voren en opzij.

Een knotje witte wol, vannacht geboren.

De moeder ligt er grijs geworden bij.

Nog even en dan wordt ze weer geschoren.

Op brekebenen danst het door de wei.

Een knotje witte wol met roze oren.

De akkers worden wakker, in de klei

boetseren oude ploegen nieuwe voren.

Nog even en dan wuift hier weer het koren.

Wie vindt dit jaar het kievitsei?

Een knotje witte wol met roze oren.

Onder de maan

Onder de maan schuift de lange rivier

De rivier stroomt over de stenen

De zilveren maan lacht

Onder de maan schuift de lange rivier

De maan lacht mij uit en wijst met haar vinger

De maan lacht haar puntige tanden bloot

Haar vinger is lang en dun

Onder de maan schuift de lange rivier

Rondeel

Herhaling!

Opdracht: Maak een rondeel bij een zelfgekozen natuurthema

Nog een dichtvorm waarbij de zinnen niet per sé hoeven te rijmen is het rondeel. Maar de zinnen moeten wel mooi en overtuigend klinken. Dat kan ook door op andere manieren te spelen met klank. Een van die manieren is herhaling, zoals gebeurt in het rondeel. Door sommige regels een paar keer terug te laten komen, zet je je woorden kracht bij.

• Lees de tips op je werkblad over het schrijven van een rondeel.
• Je mag zelf weten welk natuuronderwerp je wilt kiezen. Denk niet te moeilijk!
• Een rondeel hoeft geen logisch verhaaltje te vertellen en hoeft niet te rijmen. Het mag wel. 

Aan de slag!

De rest van de les mag je besteden aan:

• Je acrostichon over de seizoenen
• Je rondeel over een zelfgekozen natuuronderwerp
• Je oefening 'Taal versieren'
• Inspiratie opdoen in de beschikbare dichtbundels in het lokaal

Let op! Volgende les maken we weer twee gedichten, het is handig om voor die tijd je acrostichon en rondeel te hebben afgerond. Zodat je niet in de war raakt van alle dichtvormen.

Lesdoelen: Ik heb geleerd wat een rondeel en een acrostichon is en heb geoefend om er zelf eentje te schrijven.

Geef aan op een schaal van 1 tot 10.
0 = Ik snap er helemaal niets van...
10 = Ik snap het helemaal!

Lesdoel: 

• Aan het einde van de les heb je geleerd welke soorten personages er zijn.

Lesdoel: 

• Aan het einde van de les heb je geleerd aan welke elementen je moet denken bij het schrijven van een kerst- of winterverhaal.

010

Laat met een emoji weten
wat je van deze les vond:

😒🙁😐🙂😃