Middeleeuwen en Renaissance

• Culturele en kunstzinnige vorming
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Middeleeuwen

Architectuur (kerken!)

schilderijen (altaarstukken en muurschilderingen) beeldhouwwerk (beelden en decoraties)

Bekijk het filmpje in 

de volgende slide

hier zie je een korte samenvatting van 

de schilderkunst uit 

de romaanse periode.

beantwoord daarna de vraag 

die gaat over

de afbeelding hiernaast.

Romaans: 

De kerk is het allerbelangrijkst: een burcht van God. 

Dikke muren, rondbogen, hier is men veilig voor het kwaad. Verder beelden , muurschilderingen en glas in lood om de meestal analfabete gelovigen in te wijden in de Heilsgeschiedenis. 

Ingekleurde boekillustraties bij de handgeschreven teksten (miniaturen).

De Psalter van St. Albans is in de twaalfde eeuw gemaakt, tijdens de hoge middeleeuwen, en daarmee is de stijl romaans.
Noem drie aspecten van de vormgeving die kenmerkend zijn voor deze periode en stijl.

Gotiek:

Kerk als het hemels Jeruzalem: hoog opgetrokken skeletbouw met steunberen, luchtbogen en spits toelopende ramen. 

Meer realisme in de schilderijen en beeldhouwwerken . Menselijke figuren worden slank en bevallig uitgebeeld.

Kunstenaars en architecten blijven anoniem. 

Ter ere Gods maken zij hun kunstwerken en om daar hun naam aan te verbinden zou betekenen dat ze de zonde van ijdelheid zouden begaan.

Verplaatste plaatjes naar 

de juiste stroming

Romaans

Gotiek

De ingang van de abdij in Conque is erg indrukwekkend

bekijk het filmpje in de volgende slide en probeer de vraag daarna te beantwoorden

Reliëfs met het laatste oordeel sieren het boogveld boven de ingang van veel kerken. Waarom zou men deze voorstelling juist boven de ingang van een kerk plaatsten?

1. Dit is puur ter decoratie, zo werden gelovigen aangemoedigd naar de kerk te gaan..
2. De kunstenaar kreeg hier de vrije hand om iets moois te maken en zijn eerbied voor god te laten zien.
3. Het drukte de gelovige met hun neus op de gevolgen die hun daden na hun dood hebben.
4. Dit was een eerbetoon aan de paus en degene die de bouw van de kerk financierde.

Het lam Gods, Jan van Eyck

Het op eikenhout geschilderde schilderij De aanbidding van het Lam Gods is een groot en inhoudelijk complex vroeg-15e-eeuws Vlaams veelluik.

bekijk het filmpje tot 5:30 en als je het interessant vindt helemaal.

beantwoord daarna de vraag.

In gesloten toestand bedekken de buitenste luiken het middendeel. Het gesloten luik maakt een heel andere indruk dan het luik in geopende toestand.
Leg uit waardoor er door de vormgeving, het gesloten veelluik een andere indruk maakt dan in open toestand.

1. Je ziet een interieur en er is minder variatie in taferelen.
2. De kunstenaar heeft er voor gekozen om minder figuren af te beelden.
3. De schaduwen zijn minder realistisch en het rood in de mantels heeft een andere betekenis.
4. Het is veel minder kleurrijk Het is donkerder.

Renaissance

Op het einde van de middeleeuwen ontstond in Italië een 'wedergeboorte' (renaissance): men kreeg weer belangstelling voor de cultuur van de klassieken (Grieken en Romeinen) die in de Middeleeuwen was afgedaan als barbaars en heidens. 

We zien dit in de kunsten, de architectuur en de wetenschap. 

De macht van de Kerk neemt af en meer en meer wordt de mens het middelpunt van het universum. Uitvindingen en ontdekkingen op wetenschappelijk, geografisch en artistiek terrein worden gedaan, en maken de mensen steeds zelfbewuster. 

Vanuit Italië verbreidde de Renaissance zich over Europa en bracht overal en op alle gebieden vernieuwingen.

In de renaissance verandert de kijk op kunstenaars.
In welke opzichten verandert die kijk vergeleken met de middeleeuwen?

Het Curiositeitenkabinet van Domenico Remps

Het Curiositeitenkabinet van de Italiaan Domenico Remps is geen echt kastje met opstaande
deurtjes, maar een schilderij.
Door de licht- en schaduweffecten en de uiterst realistische voorstelling lijkt het een echt kastje.
Geef de kunsthistorische benaming voor deze manier van schilderen

1. Trompe-l’oeil
2. Chiaroscuro
3. Clair Obscur
4. Repoussoir

De piëta, Michelangelo

De compositievorm (driehoekig) die Michelangelo heeft gekozen voor dit beeld sluit aan bij de rust 

en bezinning

die van een piëta verwacht wordt.

Leg uit hoe die compositievorm bijdraagt aan de rust van het beeld.

1. De overdreven grootte van Maria is symbolisch voor de troost en rust die een moeder aan een kind kan geven
2. De brede basis, smalle bovenzijde en de evenwichtige verdeling van het volume geven het beeld een rustig, statisch karakter.
3. De slapheid van het lichaam van Jezus geven het beeld een rustig, statisch karakter.
4. De grootte van het beeld geven het beeld een rustig, statisch karakter.

De Tempietto van Bramante

  Bramante gebruikte voor de bouw van de Tempietto wiskundige vormen en verhoudingen, zoals een cilinder die twee ingeschreven bollen hoog was en een basis die precies weer tweemaal zo breed was als deze cilinder. 

Bramante vond het gebruik van deze vormen in een volmaakt symmetrisch ontwerp gepast voor een kapel. Leg uit wat zijn motieven hiervoor waren.

1. In de renaissancevisie was de cirkel de meest menselijke vorm en daardoor dus perfect.
2. In de renaissance was het perfect kopiëren van de klassieke bouwwerken het hoogst haalbare.
3. In de renaissance werd het eigen denken van de mens gesymboliseerd door volmaakte vormen zoals de bol, de cirkel, het vierkant en de kubus.
4. In de renaissancevisie op God werd deze het best gesymboliseerd door volmaakte vormen zoals de bol, de cirkel, het vierkant en de kubus.

Einde

Dit is het einde van de lessonup les.

Als het goed is weet je nu best al wat van de Middeleeuwen en de Renaissance.

Werk nu je Stijlenboek bij.

Dit is eigenlijk een samenvatting van de tentamenstof.

Wil je meer weten over het maken van een schilderij is de middeleeuwen? 

kijk dan de docu hierna 'het geheim van de meester: jan van Eyck'

https: