2.1 Les 1 - Verlichting en Revolutie 1780-1814 (deel I)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Geschiedenis van de Democratische Rechtsstaat in Nederland

H2 - De opmars van het parlement (I)

Deze les

Terugblik: Hoe zat het ook alweer met Marx?

2.1 De patriotten en de 

representatieve democratie (Bladzijde 7-8 van het boekje)

filmpje over Patriottenopstand en de burgeroorlog

Marx:  socialisme

- de rijken worden steeds rijker, de armen steeds armer... 

- het kapitalisme zal vanzelf instorten (crisis)

- het proletariaat zal de macht overnemen (revolutie) en tijdelijk een dictatuur vestigen

- uiteindelijk zal de heilstaat bereikt worden (productiemiddelen gemeenschappelijk bezit)

 

Wat is een idee van Karl Marx?

1. Belastingsverhoging
2. Productiemiddelen in handen van het volk
3. Belastingsverlaging

Karl Marx profetie voor de glorieuze toekomst van de proletariërs staat in:

1. Leviathan
2. das Kapital
3. het sociaal contract

Karl Marx was een...

1. Arbeider
2. Proletariaat
3. Keizer
4. Filosoof

Wat vindt Karl Marx van de bourgeoisie?

1. toffe gasten
2. geen mening over
3. sta in de weg

De ideale staat die Marx schetst, is dat iets van je aanstaat?

1. Ja! Waar kan ik me inschrijven?
2. Nee, zeker niks voor mij.
3. Ik twijfel nog
4. Ik heb geen flauw idee

• In ons land: De stadhouder heeft in de achttiende eeuw meer macht dan in de zeventiende
  
• Regenten zijn ook belangrijk (in de steden) en adel (buiten Holland op het platteland)
  
• Economisch gaat het minder goed - andere landen halen ons in/bij
  

Buiten de Republiek

• In de Engelse koloniën in Noord Amerika is er al een revolutie in 1776 - onafhankelijkheid
• Ook in Frankrijk begint het te broeien (revolutie in 1789)
  

De Amerikaanse revolutie 1776 en wij

• Opstand in de Nederlanden inspiratiebron voor opstand in Engelse koloniën
  
• Kritisch pamflet: Aan het Volk van Nederland (1781) – Joan Derk van den Capellen tot den Pol
  
• Kritiek op stadhouder Willem V neemt toe
  

Patriotten

• Nieuwe groep noemt zich patriotten
  
• Patriotten willen:
  
• 1) volksinvloed dmv gekozen volksvertegenwoordiging en
  
• 2) macht van de stadhouder en regenten verkleinen
  
• Hun tegenstanders zijn Oranjegezinden

Welke revoluties zijn een inspiratiebron voor de patriotten?

1. Franse en Engelse
2. Engelse en Amerikaanse
3. Amerikaanse en Franse
4. industriële en landbouw

Onze stadhouder in dit verhaal heet:

1. Willem III
2. Willem IV
3. Willem V
4. Willem VI

 Patriottenopstand

Patriotten: zijn voor een democratie in Nederland 

Joan Derk van der Capellen tot den Pol is de leider van de patriotten

Na mislukte opstand vluchten veel Patriotten  naar Frankrijk

samen lezen

2.1 De patriotten en de 

representatieve democratie  (tot de Franse invloed)

Democratie

• Directe democratie -> Athene
• Indirecte democratie = representatieve democratie = het volk kiest vertegenwoordigers die de beslissingen nemen en met een zekere regelmaat bij verkiezingen aan de bevolking verantwoording af moet leggen over hun beleid.

Het verhaal van Nederland

Eind achttiende eeuw wordt ons land verscheurd door een burgeroorlog. De laatste stadhouder, Prins Willem de Vijfde, vlucht het land uit, en burgers grijpen hun kans om de democratie in te voeren: de patriotten. 

Wordt ons land een monarchie of een democratische republiek?