2.3 Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

De Eerste Wereldoorlog

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

A

De eerste oorlogsjaren

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat het voor Nederland op politiek en economisch gebied betekende om neutraal te zijn.

Begrippen:

neutraal

B

Schade en schaarste

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat de Eerste Wereldoorlog na verloop van tijd leidde tot economische problemen in Nederland.

Begrippen:

handelsbelemmeringen

distributiestelsel

C

Een stroom vluchtelingen

Leerdoel:

Je kan twee gevolgen beschrijven die de komst van Belgische vluchtelingen had voor Nederland.

Begrippen:

Dodendraad

Nederland bleef neutraal tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ze sloten zich niet aan bij een bondgenootschap. Hierdoor weinig oorlogsschade en weinig slachtoffers.

Voor de zekerheid werd wel het Nederlandse leger gemobiliseerd. Tijdens de oorlog werd het leger ook steeds groter. 

Taak van het leger: oostgrens beschermen tegen DU, kust beschermen tegen GB. 

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

A

DeBoze burgers

De eerste oorlogsjaren

De oorlog had ook gevolgen voor de handel die Nederland voerde. 

DU en GB stelden eisen aan Nederland: bepaalde producten niet verkopen aan de vijand. 

Daarom verbood Nederland de export van paarden en brandstof. 

Andere bedrijven maakten veel winst omdat sommige producten schaars werden. Aan de grens met België werd er stiekem gesmokkeld, o.a. brandstof. 

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

A

DeBoze burgers

De eerste oorlogsjaren

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

A

DeBoze burgers

De eerste oorlogsjaren

Langzaam maar zeker kwamen er steeds meer handelsbelemmeringen: handel werd moeilijker.

Handelsschepen liepen gevaar op zee:

• De Engelsen plaatsten mijnen in de Noordzee
• De Duitsers voerden een onbeperkte duikbotenoorlog: geallieerden en neutrale handelsschepen werden tot zinken gebracht.

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

B

DeBoze burgers

Schade en schaarste

De Nederlandse overheid nam maatregelen:

• Boeren kregen de opdracht meer graan te verbouwen. De regering kocht het tegen vastgestelde prijzen.
• Er kwam een distributiesysteem: met bonkaarten kon je producten kopen zoals voedsel, zeep, brandstof. Hierdoor werden de producten beter verdeeld. 

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

B

DeBoze burgers

Schade en schaarste

Veel bedrijven gingen dicht door een gebrek aan grondstoffen.

Er kwam meer werkloosheid.

Bovendien was er (ook in Nederland) voedselschaarste; de prijzen stegen met 75%.

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

B

DeBoze burgers

Schade en schaarste

Nederland kreeg ook te maken met vluchtelingen uit België: ruim één miljoen Belgen trokken naar Nederland in 1914. 

Nederlanders probeerden de Belgen op te vangen en onderdak te bieden, maar dat werd steeds moeilijker.

De regering besloot vluchtelingenkampen op te zetten door heel Nederland: zo hielpen alle provincies mee. 

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

C

DeBoze burgers

Een stroom vluchtelingen

Veel Belgen trokken vanaf 1915 terug naar België.

Daarna was vluchten niet meer mogelijk: de grens werd door de Duitsers afgesloten met het dodendraad: een hek van prikkeldraad onder hoogspanning (2000 volt).

• Vluchten werd bijna onmogelijk
• Geen spionnen/deserteurs en oorlogsvrijwilligers
• De smokkel tussen Nederland en het buitenland werd minder. 

Nederland protesteerde niet. Deze draad hielp om neutraal te blijven. 

Ruim 1000 mensen kwamen hierdoor om het leven. De jongste was 4!!!

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

C

DeBoze burgers

Een stroom vluchtelingen

Contact met de Dodendraad, waarop 2000 volt stond, betekende dood door elektrocutie...

...daarom bedachten smokkelaars allerlei manieren om de draden niet aan te raken.

Aardappeloproer

1917

Enkele Amsterdamse vrouwen zagen dat er een schip vol aardappelen in een van de grachten lag. Ze gingen erop af en plunderden het schip: hun schorten vol aardappelen. De dag erna waren er meer plunderaars. Pas nadat zes mensen door het leger werden doodgeschoten, keerde de rust terug

Eerste Wereldoorlog

Tweede Wereldoorlog

Door wie werd de dodendraad aangelegd?

1. Belgen
2. Duitsers
3. Engelsen
4. Nederlanders

Begrippen uit deze les

• Onbeperkte Duikbotenoorlog
• mobilisatie
• neutraal
• Dodendraad
• Aardappeloproer