Thema 2 Transport Basisstof 3 - bloedvaten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Vandaag 

Slagaders, aders, haarvaten

*Poortader

Bloeddruk: bovendruk/onderdruk

Variatie in bloeddruk en stroomsnelheid in de verschillende typen bloedvaten.

Waarom hebben we bloed nodig? 

dat zaakje zal wel doodbloeden (=die kwestie zal geleidelijk aan wel worden vergeten)

de aanval bloedt dood (=de aanval komt geleidelijk uit op een mislukking)

doekje voor het bloeden (=een schrale troost, of een ontoereikende, slechts symbolische maatregel)

doen alsof je neus bloedt (=doen alsof je van niets weet)

het bloed kruipt waar het niet gaan kan (=de aard verloochent zich nooit)

het bloed spreekt (=de familieband doet zich opmerken)

iemand het bloed onder de nagels vandaan halen (=iemand vreselijk treiteren of irriteren)

iemands bloed wel kunnen drinken (=iemand niet mogen en daardoor alles doen om die persoon te hinderen)

in koelen bloede iets doen (=geheel kalm en rustig iets doen, alsof er niets aan de hand is)

nieuw bloed (=nieuwe deelnemers, werkers)

Patattenbloed hebben (=Ziekelijk zijn) 

vissenbloed hebben (=koudbloedig zijn, weinig gevoel hebben, niet gauw koud hebben) 

voor iets moeten bloeden (=de gevolgen moeten dragen)

zijn eigen vlees of bloed (=zijn eigen familie (kinderen))

spreek-woorden

• Aantekening

*Binas 84H & i

Bloedvaten

Er zijn drie typen bloedvaten, welke je in de afbeelding hiernaast en in BINAS 84C2 kunt zien.

Aantekening: 'Bloedvaten' 

Naam	Slagader	haarvat	Ader
Waar?			_
O2-gehalte
Kenmerken
Bloeddruk

* kleine tekening 

In welk type bloedvat: slagader, haarvat of ader, steekt een verpleegster de naald als ze bloed afneemt of een infuus aankoppelt in het ziekenhuis?
Leg uit waarom

Haarvaten

Aders

Welke kenmerken horen bij welk bloedvat? 

Sleep de juiste woorden naar de bloedvaten.

Slagaders

Kleppen

Hoge bloeddruk

Liggen dieper in het lichaam

De wand is één cellaag dik

De wand is dik, stevig en elastisch

Bloed stroomt van de organen weg naar het hart toe

Voedingsstoffen en zuurstof, maar ook koolstofdioxide en andere afvalstoffen gaan erdoorheen, 

Bloedsomloop

De ader/slagader heeft meestal de naam van het orgaan waar het naartoe gaat of vanaf komt.

Slagader meestal zuurstofrijk. 

Uitzonderingen?

Oefenvraag

Hoe kan een rode bloedcel die door de bovenste holle ader stroomt, het snelst in de lever terechtkomen?

Door welke onderdelen zal deze cel achtereenvolgens stromen? Schrijf ze allemaal op: bovenste holle ader, ..  ...., ..., ...., ..., ...., -> lever
 Gebruik BINAS 84A.

Slagaders 

Kenmerken? 

Waar in je lichaam kan je ze voelen?

Waarom alleen daar?

Haarvaten 

Waarom heten haarvaten zo? 

Aders 

Kenmerken aders?

Hoe zorgen komt bloed uit aders terug bij hart? 

Poortader 

Uitzondering.
Bloed van darmen, maag en milt naar de lever. Het bloed is zuurstofarm maar rijk aan voedingsstoffen die in je dunne darm opgenomen zijn.

De lever slaat een deel van die voedingsstoffen tijdelijk op.

Bloeddruk 

De druk die het bloed uitoefent op
de wand van de bloedvaten. (84E)

Door samentrekken van de hartkamers, vooral de linkerkamer. 

De maximale druk is de bovendruk, de minimale druk tijdens de hartpauze is de onderdruk

Bloeddruk meten

Om de boeddruk te meten, wordt een manchet om de bovenarm gedaan die opgepomt wordt waardoor de armslagader wordt dichtgedrukt en er geen vaatgeruis te horen is. 

Wanneer je wat lucht uit de manchet laat lopen en er nét vaatgeruis te horen is, is de druk in de manchet gelijk aan de bovendruk. 

Wanneer er geen vaatgeruis meer te horen is, is de druk in de manchet gelijk aan de onderdruk.   Normaal is 120 over 80 (mmHg)

In de afbeelding
is de poortader aangegeven met nummer:

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Is een bloeddruk van 1,5*10 over 1,0*10 Pa normaal?
Waar kan je dit checken?

4

4

1. Ja
2. Nee

Zelfstandig werk - ''soms moet je bloeden voor een goed cijfer''

(Evt. inhalen Basisstof 2.1 & 2.2 opdr. 1-11, 12-23, 

Maken 26 t/m 40 van 2.3 Het bloedvatenstelsel.

(maak alleen opdrachten die je zelf nuttig vindt,
meeste zijn dat wel)